رویدادهای هنری (مهر ۹۷)

فتح الله کیائیها

 

سر سخن

در نمایشگاه امسال فرانکفورت شاهد غرفه های خالی از حضور ناشران مستقل ایرانی بودیم که بنا بر گزارشهای متعدد، توانایی مالی لازم برای حضور در چنین رویدادی را نداشتند؛ ناشرانی که با آن همه سابقه و اثرگذاری بر فرهنگ و ادب و تواناییهای هنری آن ملت اسیر، روزهای پایانی حضور خویش را در عرصه هنر و ادب به سوگ نشسته اند. آنها با چشمانی وحشت زده شاهد افول روز افزون تیراژ کتابهای اثرگذار (کمتر از دویست جلد) بر زندگی و رفتار اجتماعی و فرهنگی مردم هستند. ناشران ایرانی این روزها که حضور پر هیاهو و توخالی به ظاهر مجموعه های فرهنگی تحت فرمان رهبر ام القرا را در عرصه های هنر جهانی می بینند، خونین چشم می شوند و نمی دانند که شکوه کجا برند.

 

ادبیات

 

نمایشگاه کتاب فرانکفورت بدون ناشران مستقل ایرانی

امسال در نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیش از ۷۳۰۰ غرفه از ۱۰۲ کشور جهان برپا شد که بیش از ۲۸۶ هزار نفر از آن بازدید کردند.

اما ناشران مستقل ایران امسال به دلیل مشکلات اقتصادی موجود در کشور توانایی حضور در این رویداد فرهنگی را نداشتند. مشکلات ارزی و افزایش چشمگیر هزینه های حضور در مجامع بین المللی فرهنگی، برخی از ناشران ایرانی را مجبور به انصراف از حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال جاری کرده است.

افشین شحنه تبار، مدیر انتشارات "شمع و مه"، از پرکارترین ناشر ایرانی حاضر در رویدادهای بین المللی نشر در سالهای گذشته که امسال نتوانست در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت کند، در این باره به "خبرگزاری مهر" گفت: "به دلیل افزایش تورم در شرایط حاضر برای ادامه فعالیت بخش خصوصی راهی نخواهد ماند جز استفاده از سیاستهای انقباضی و کم کردن خیلی از حضورها در نمایشگاههای مهم کتاب در دنیا. این سونامی وخیم اقتصادی و تورم غیرقابل مهار در اولین لایه به بخش فرهنگی ضربه خواهد زد."

در همین حال ناشران حکومتی در ایران، از آنجا که با مشکلات اقتصادی موجود دست به گریبان نیستند، امسال نیز در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت شرکت داشتند. "سازمان حفظ و نشر آثار دفاع مقدس" و مووسسات انتشاراتی وابسته به آن، "مجمع ناشران انقلاب اسلامی" و انتشار "سوره مهر" از جمله ناشرانی هستند که در نمایشگاه امسال شرکت کردند.

 

چهارمین دوره ی جایزه شعر احمد شاملو برگزار شد

نشست مرحله اول چهارمین دوره جایزه شعر احمد شاملو با حضور اعضای "موسسه الف. بامداد"، داوران، شاعران و ناشران برگزیده، شامگاه پنجشنبه 12 مهر ماه در "موسسه بهاران" برگزار شد.

در ابتدای این مراسم محمود معتقدی که یکی از سه داور مرحله اول این رقابت بود، گفت: "به طور کلی ۱۶۹ اثر در این رقابت شرکت کردند که از بین آنها تنها ۲۰درصد نمره خوبی از ما دریافت کردند و به این صورت این آثار که ۱۵ مجموعه بودند، در مرحله اول به عنوان نامزدهای چهارمین دوره جایزه شعر شاملو انتخاب شدند."

کاظم کریمیان، محمود معتقدی و شهریار وقفی پور اعضای هیات داوران مرحله اول بودند که از میان ۱۶۹ اثر متقاضی تنها ۱۵ اثر را شایسته حضور در مرحله بعدی یافتند.

جایزهشعر احمد شاملو از سال ۱۳۹۴ به همت و با تلاش اعضای موسسه"الف. بامداد" به مدیریت آیدا شاملو، همسر احمد شاملو، بنیان گذاشته شده است.

این جایزهشامل تندیس، لوح تقدیر و جایزهنقدی است که در مراسمی در سالروز تولد احمد شاملو، ۲۱ آذر ماه، که امسال مصادف با نود و سومین سالروز تولد این شاعر برجسته است، به برنده اهدا می شود.

 

"آنا برنز" برنده جایزه بزرگ "من بوکر" ۲۰۱۸ شد

جایزه ادبی "من بوکر" ۲۰۱۸ به نویسنده ای از ایرلند شمالی رسید.

"آنا برنز" نویسنده ۵۶ ساله، این جایزه را از آن خود کرد. او اولین نویسنده از ایرلند شمالی است که برنده من بوکر می شود. این جایزه ۵۰ هزار پوندی برای "مرد شیری" چهارمین رمان آنا برنز به او تعلق گرفتهاست.

این رمان داستان رابطه دختری جوان با مردی متاهل است که در شهری بی نام و در دوران "محنت" اتفاق می افتد. داوران این رمان را اثری "مطلقا برجسته" و "حیرت انگیز" خواندند.

جایزه من بوکر از سال ۱۹۶۹ به طور سالیانه به بهترین رمان نوشته شده در انگلیس که در بریتانیا منتشر شده باشد، تعلق می گیرد. امسال در فهرست کوتاه نامزدها، نویسندگانی از بریتانیا، کانادا و آمریکا حضور داشتند.

 

شاعر ایرانی در تبعید، عضو آکادمی نوبل شد

آکادمی نوبل در سوئد با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد که ژیلا مساعد، شاعر ایرانی، به عضویت آکادمی سوئد درآمد.

ژیلا مساعد سال ۱۳۲۷هجری شمسی در ایران متولد شد و در سال ۱۹۸۶ و در سن ۳۸ سالگی به همراه دو فرزند خود به سوئد مهاجرت کرد. وی ۱۰ سال پس از ورود به سوئد اولین کتاب شعر خود به این زبان را منتشر کرد.

خانم مساعد پس از انتخاب به عنوان عضو این آکادمی به یک خبرگزاری سوئد گفت: "به واژه های من در وطن اولم بها داده نمی شد، اما کشور جدیدم به خاطر آنچه می نویسم مرا در یکی از برترین جایگاههای ادبی قرار داده است."

مساعد همچنین به عنوان نویسنده سال ۲۰۱۳ در غرب سوئد برگزیده شده است. او این جایزه را در مراسم ویژه ای در "یوتبوری" دریافت کرد. دلیل اهدای این جایزه به ژیلا مساعد از جمله صراحت کم نظیر او در بیان آنچه که شرایط و موقعیت حاشیه ای تبعید نامیده شده، عنوان شده بود.

 

سینما

 

سینمای اجتماعی ایران در مسیر ویرانی و فنا

منیژه حکمت فیلم تازه ای به نام "جاده قدیم" درباره تجاوز جنسی و پیامدهای آن در زندگی فرد ساخته است. این کارگردان سینمای اجتماعی ایران اهل اراک می گوید در شرایط فعلی که هر هفته دو فیلم کمدی به چرخه اکران سینماها اضافه می شود، سینمای اجتماعی ایران محکوم به فناست.

منیژه حکمت در نامه ای به ابراهیم داروغه زاده، متصدی امور سینمای کشور، نوشته: "متاسفانه باید به عرض جنابعالی برسانم سینمای نجیب اجتماعی در دوره مدیریت شما به مسلخ برده شد و توسط دلالانی با حمایت شورای صنفی و سینمادارها و باندهای کثیف مالی در حال ذبح شدن است."

وی افزود: "برای تاریخ و آیندگان خواهم گفت در اکران فیلم سینمایی "جاده قدیم" بر ما چه گذشت. مجموعه مدیریت جنابعالی دانسته و یا نادانسته متاسفانه حامی این گروهها بوده اند که چنین وقیحانه جرات پیدا کرده و کل مرجعیت سینمای اجتماعی را در اکران سلاخی کنند."

 

مستندساز ایرانی برنده جایزه آنا پولیتکوفسکایا شد

بهروز بوچانی، روزنامه نگار و مستندساز ایرانی، جایزه "پولیتکوفسکایا" را به خاطر تلاشهایش در زمینه ثبت مشکلات پناهجویان حاضر در جزیره "مانوس" دریافت کرد.

عفو بین الملل نیز سال گذشته جایزه "چند رسانه ای" خود را به بهروز بوچانی اهدا کرد.

عفو بین الملل گفته بود که بهروز بوچانی به طور مداوم وضعیت پناهجویان در جزیره مانوس را گزارش کرده و ویدیوهایی از وضعیت پناهجویان در این محل منتشر کرده که شایسته این جایزه است.

بوچانی زمانی که پناهجویی را پشت حصارهای جزیره مانوس تجربه می کرد، در گینه نو توانست با ساخت مستندی با نام "چوکا الان ساعت چنده"، صدای اعتراض پناهجویان به وضعیت اسفناک در جزیره مانوس باشد.

بهروز بوچانی فیلم مستند چوکا را به کمک آرش کمالی سروستانی، فیلمساز ساکن هلند، ساخت و توانست با حضور در جشنواره های فیلم در دنیا توجه مدافعان حقوق بشر را به این جزیره دور افتاده جلب، و دولت استرالیا را مجبور به رسیدگی به وضعیت پناهجویان کند.

جایزه "پولیتکوفسکایا" به یاد خبرنگار مشهور و با شهامت روسی "آنا پولیتکوفسکایا" همه ساله به کسانی داده می شود که برای گفتن حقایق ریسکهای بزرگی را پذیرفته باشند و جان شان در خطر باشد.

 

"تهران شهر عشق" در جشنواره فیلم لندن

فیلم "تهران شهر عشق" که روایت تنهایی انسانهاست، در جشنواره فیلم لندن به نمایش درآمد.

این فیلم اولین ساخته فیلمساز جوان، علی جابر انصاری، فارغ التحصیل مدرسه فیلم لندن، است و قرار است تصویری غریب و متفاوت از تهران امروز و آدمهایش باشد. شخصیتهای فیلم با آن که اعمال عجیبی انجام نمی دهند، اما نوع فضا و نگاه کارگردان، از رئالیسم جاری در تهران امروز فاصله می گیرد و برعکس به جهانی تخیلی با آدمهای به ظاهر متفاوت شبیه می شود که البته در نهایت دردشان مشترک است و واقعی: تنهایی.

داستان زندگی سه شخصیت مختلف را شاهدیم که هر کدام عاجزانه به دنبال رابطه عاطفی هستند و همه شکست می خورند. روایت این شکست، فیلم را شکل می دهد و در صحنه پایانی برای اولین بار این سه در کنار هم قرار می گیرند، بی آن که ارتباطی با یکدیگر داشته باشند.

 

احمد ظاهر بر پرده سینما جان می گیرد

احمد ظاهر، بنیانگذار موسیقی پاپ افغانستان، که به روایتی "الویس پریسلی" آن کشور خوانده می شود، با وجود گذشت چهل سال از مرگش هنوز سلطان قلب جوانان افغان و نوستالژی نسل کهن سال به شمار می رود. او اینک با همت کارگردان آمریکایی "سان فرنچ" بر پرده سینما جانی دوباره خواهد گرفت.

آقای فرنچ در کارنامه اش فیلم "بچه های بزکشی" را دارد که در کابل ساخته شد و موضوع اصلی اش هم افغانستان است. "بچه های بزکشی" در سال ۲۰۱۳ نامزد بخش فیلمهای کوتاه اسکار شد و بازیگران اصلی آن، دو پسربچه افغان؛ جوانمرد پاییز و فواد محمدی، در مراسم اسکار همان سال شرکت کردند.

سام فرنچ می گوید اولین بار در سال ۲۰۰۸ در سفرش به افغانستان رفت و با آهنگهای احمد ظاهر آشنا شد. او گفت می خواست یک ماه در افغانستان بماند، اما پنج سال ماند و عاشق این کشور شد. او کار مستند احمد ظاهر را به پیشنهاد شبنم ظاهر، یگانه دختر احمد ظاهر، شروع کرده است.

اما فیلمی درباره داستان احمد ظاهر برای مخاطبان سراسر جهان چه جذابیتی خواهد داشت؟

سام فرنچ می گوید داستان احمد ظاهر همچنین داستان یک دوره تاریخی خاص در افغانستان است؛ سالهای قبل از آغاز جنگی که دهه هاست جریان دارد. به باور او بسیاری در جهان در این مورد چیزی نمی دانند.

او می گوید: "این فیلم به این دلیل برای مخاطبان جهانی جذابیت دارد که نشان خواهد داد این کشور چقدر نسبت به آنچه که در اخبار و رسانه درباره اش گفته می شود، متفاوت است."

 

موسیقی

 

تهدید به مرگ خواننده قرقیز به دلیل حمایت از حقوق زنان

"زره اسیلبک" (Zere Asylbek)، خواننده فمینیست قرقیزستان به دلیل ویدیوکلیپ یکی از ترانه هایش و پوششی که در این ویدیو داشت، تهدید به مرگ شد.

این خواننده ۱۹ ساله تنها چند ساعت پس از انتشار ویدیو کلیپ ترانه "دختر"، در کشورش به شهرت رسید. او که به صدای مدافعان حقوق زنان در قرقیزستان نیز مشهور است، به خاطر ظاهرش در این ویدیو کلیپ پیامهای تهدید به مرگ دریافت کرد.

او در این ویدیو که تامین مالی آن را نیز خود برعهده داشته، از همگان می خواهد که به زنان و عقاید آنها احترام بگذارند. در متن این ترانه آمده است: "چرا من باید مثل دیگران باشم؟ احترام تو به من کجاست؟"

زره اسیلبک می گوید شیوه پوشیدن لباس در این ویدیو آگاهانه انتخاب شده تا به این ترتیب توجه ها را به مشکل تبعیض جنسیتی که بطور گسترده در جامعه امروز قرقیزستان وجود دارد، جلب کند.

در پیامهای تهدیدآمیز از او خواسته شده که این ویدیو را از شبکه های اجتماعی و سطح جامعه قرقیزستان جمع و عذرخواهی کند و در غیر اینصورت کشته خواهد شد. پس از دریافت این پیامها او می ترسد که شب در خانه تنها بماند یا بدون همراه بیرون برود.

زره اسیلبک سعی دارد با زبان هنر به دفاع از حقوق زنان بپردازد و به این شیوه پیام خود را به گوش همه در سراسر جهان برساند.

 

شعر ماه

 

باید توی خاورمیانه مُرد !

 

باید توی خاورمیانه مرد!

باید کشته شد!

دایناسورها هم روزی اهل خاورمیانه بودند!

همین جا مُردند و تبدیل به نفت شدند ...

زمینِ خاورمیانه خوب بلد است

از کشته ها پشته بسازد

و بعد ازشان نفت بگیرد!

ما هم دایناسورهای این زمانه ایم ...

همانقدر پوست کلفت، همانقدر ریقو!

ما سوختن و سوزاندن را خوب بلدیم!

برای همین ما در زندگیِ بعدیمان

نفت خواهیم شد،

نفت

 

اشکان حسینی

 

(منابع: جنگ خبر، دویچه وله، بی بی سی، رادیو زمانه، رادیو فردا، صدای آمریکا، ایسنا، مهر، یورو نیوز، کانال تلگرامی شعر خونین)

 

 

منبع: نبرد خلق شماره ۴۰۴، سه شنبه اول آبان ۱۳۹۷- ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸

 بازگشت به نبردخلق

بازگشت به صفحه اول