|
زنان در مسیر رهایی (دی ۹۶) اسد طاهری
سایه روشنهای ۲۰۱۷ سالي كه گذشت از نظر حقوق زنان قابل توجه بود. از تظاهرات ماه مارس زنان تا زخم کهنه سر باز کرده توسط کارزار MeToo، در این پهنه تحولات مهمی برای فعالان زن و برای اکثر زنان روی داده است. فعالان حقوق زنان در بیش از ٧٠ کشور جهان، در نخستین روز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، در ٢٠ ژانویه به تعداد بی شمار به راه افتادند و گردهم آییهای بزرگی را سازمان دادند. در ماه اکتبر، اتهام یک رکورد بی سابقه از آزار و اذیت جنسی و خشونت توسط "هاروی وینستین"، تولید کننده هالیوود، سیل ادعاهای مشابهی را علیه دیگر مردان برجسته در سراسر جهان، تا پایان سال جاری به دهها تن رساند. این سال نیز خبرهای بدی را برای زنان به همراه داشت. انجمن اقتصاد جهانی اعلام کرد که "شکاف جنسیتی بین المللی" - شکاف بین وضعیت زنان و مردان بر اساس چهار شاخص کلیدی: بهداشت، آموزش، سیاست و محل کار - بدتر شده و افزایش نابرابری در مشارکت اقتصادی، یک مشکل خاص است. در سال ٢٠١٦، انجمن پیش بینی کرده بود که متوقف کردن شکاف جنسیتی٨٣ سال طول می کشد. این مدت در حال حاضر ١٠٠ سال تخمین زده می شود. زنان واجد شرایط از نظام آموزش و پرورش بیرون می روند و بسیاری از صنایع در استخدام، نگهداری و ارتقا آنها ناتوان هستند. در امر آموزش و پرورش، خبرهای جدید از یونیسف نشان داد که در کشورهای تحت تاثیر درگیری، دختران ٢.٥ برابر بیشتر از پسران از تحصیل باز می مانند. در جنوب سودان، ۷۶درصد دختران تحصیل نمی کنند؛ در افغانستان و چاد ای نرخ ٥٥ و ٥٣درصد است. در حال حاضر خشونت جنگی علیه زنان در میانمار به طور دردناکی رواج دارد. سازمان دیده بان حقوق بشر جزییات دقیقی در مورد اینکه چگونه ارتش برمه از تجاوز به عنوان بخشی از کمپین تصفیه قومی علیه "روهینگیا" استفاده می کند، منتشر ساخته است. خشونت جنسی علیه زنان و دختران در بسیاری موارد دیگر، از جمله در جمهوری آفریقای مرکزی و جمهوری دموکراتیک کنگو برجسته است. اما اگر میراث سال ٢٠١٧ بیش از یک جرقه گرمابخش باشد، سال ٢٠١٨ نیاز به تغییر بنیادی و پایدار دارد. فعالان باید انرژی راهپیماییها و MeToo را مهار کنند، زنان و دختران باید مبارزه را در سطح بین المللی و برای ایجاد تغییرات پیش ببرند. برای تقویت بذرهای تغییری که در سال ٢٠١٧ کاشته شده، جنبش زنان باید راه های موثری پیدا کند. این واکنش باید جهانی باشد و باید با تقسیمات نژادی و اقتصادی که می تواند جنبش را از وحدت محروم کند، مبارزه کرد. ایجاد ارتباطات و حمایت متقابل بین یک بازمانده تجاوز در روهینگیا در بنگلادش و یک کارگر بریتانیا، یک دختر غواص در تانزانیا و یک زن دارای حق سقط جنین در نیکاراگوئه هرگز آسان نخواهد بود. با این وجود، بسیاری از مشکلات زنان ریشه ای یکسان دارند.
تهدید کمدین زن ایرانی به اسیدپاشی زینب موسوی، کمدین زن ۲۸ ساله ای است که اولین استند آپ کمدین ایران به شمار می آید. موسوی در مدتی که کار می کند، گروهی طرفدار هم پیدا کرده، ولی در کشوری که استند آپ کمدی در آن نو و زن جنس فروتر به حساب می آید، او عصبانیت افراد زیادی را هم برانگیخته است. در واقع یک کمدین زن بودن در این کشور هنوز برای افراد زیادی تابو است. او در رابطه با این شرایط گفت: "یک استندآپ کمدین زن بودن در ایران مثل رقابت در یک مسابقه شنا است، در حالی که شما ۳ متر از خط شروع عقب تر هستید و دست و پای تان هم بسته است. با در نظر گرفتن وضعیت فرهنگی و اجتماعی ایران متوجه می شوید که اجرای استندآپ در اینجا واقعا سخت است." موسوی تا قبل از اینکه ویدیو خود را به تلویزیون و یک مسابقه استندآپ بفرستد، اصلا شناخته شده نبود، اما بعد از آنکه برای اجرا در این برنامه تلویزیونی انتخاب شد، بین جوانان ایرانی محبوب و برای تندروها منفور شد. او از سوی اینان تهدید می شود. به تازگی در ویدیویی که منتشر کرده می گوید که تحت فشار است و تهدید به اسیدپاشی شده است. با این حال زینت موسوی تاکید می کند: "من به یک چیز اعتقاد دارم و آنهم این است که هیچ غروری در مظلوم بودن وجود ندارد. من خودم را پشت اینکه بسیاری چیزها برای ما زنان سخت است و بسیاری کارها را نمی‌توانیم انجام دهیم، مخفی نمی‌کنم. هنوز هم شما می‌توانید کارهای زیادی انجام دهید، هنوز هم می توانید خاص باشید."
احضار دختر ده ساله ژیمناست به دلیل حضور بدون حجاب در مسابقه خارجی رییس فدراسیون ژیمناستیک جمهوری اسلامی یک کودک ژیمناست ده ساله را به اتهام "بی حجابی در مسابقات خارجی" احضار کرد. زهرا اینچه درگاهی بعد از انتشار تصاویری از دختر ژیمناست ده ساله ایرانی که در مسابقات مالزی بدون حجاب مسابقه داده، اظهار کرد: "این دختر یک ژیمناست بوده است و با تصمیم کاملا خودسرانه و بدون هماهنگی با متولیان ژیمناستیک و یا استان مربوطه به این مسابقات رفته است. ما به هیچ وجه این اقدام را تایید نمی‌کنیم و طبیعتا این اقدام حرکتی شایسته‌برای جمهوری اسلامی ایران و دختر ایرانی نیست." وی تاکید کرد: "متاسفانه مجبور هستیم با این قضیه برخورد انضباطی کنیم و با تصمیم کمیته انضباطی کاری که باید انجام شود را به وزارت ورزش و جوانان ابلاغ خواهیم کرد."
طرح جدید افزايش استخدام زنان در نهادهای دولت افغانستان اداره اصلاحات اداری افغانستان از اجرای طرح جدید افزایش مشارکت زنان در نهادهای دولتی خبر داده است. براساس این طرح جدید انتظار می رود که مشارکت زنان در ادارات حکومتی در سال روان میلادی دو درصد افزایش یافته و سهمیه زنان در دولت تا دو سال آینده به ۳۰درصد برسد. حضور زنان شاغل در ادارات دولتی افغانستان در حال حاضر به ۲۲درصد می رسد. نادر نادری، رییس کمیسیون اصلاحات اداری، درباره این طرح گفت: "رفتار تبعیض آمیز در استفاده از فرصتهای شغلی، به خصوص در مورد زنان، اصل موثربودن، مالکیت فعالیتها و انصاف را نقض می کند و بدین لحاظ، تکلیف همگانی است که محیط کاری و روشهای اشتغال به گونه ای سازمان یابند که این معضل اساسی را در دستگاه خدمات ملکی/ غیرنظامی از بین برده شود." افزایش مشارکت زنان در نهادهای حکومتی یکی از تعهدات حکومت افغانستان بوده است. ناامنی، نگرش منفی جامعه به اشتغال زنان در بیرون از خانه، مشکلات در روند استخدام و کمبود ظرفیت به عنوان چالشهای عنوان شده که مانع مشارکت زنان در ادارات حکومتی و غیرحکومتی می شود. این مشکل در کابل، پایتخت، و شماری از شهرهای بزرگ دیگر افغانستان کمتر و در بسیاری از ولایات بیشتر است، به حدی که حتی ریاستهای بخش زنان نهادهای حکومتی ولایات را مردان اداره می کنند.
یک زن الجزایری ریاست بزرگترین هیات صلح سازمان ملل را برعهده گرفت سازمان ملل "لیلا زروقوی"، یک زن الجزایری را که قبلا در چندین پست مهم سازمان ملل خدمت کرده است، به عنوان رییس بزرگترین هیات سازمان ملل برای حفظ صلح در جمهوری دموکراتیک کنگو (مونوسکو) تعیین کرد. هیات سازمان ملل در امور صلح جمهوری کنگو از سال ۱۹۹۹ در این کشور مستقر شده و متشکل از ۱۸ هزار نظامی و پلیس به اضافه ۴۰۰۰ نیروی مدنی است و بودجه آن سالانه به ۱.۴ میلیارد دلار می‌رسد که به این ترتیب آن را پرهزینه ترین هیات سازمان ملل می سازد. "لیلا زروقوی" از سوی "آنتونیو گوترش"، دبیرکل سازمان ملل، به عنوان نماینده ویژه در ماموریت صلح جمهوری دموکراتیک کنگو انتخاب شد. وی که همچنین نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل است، از ابتدای ژانویه به جای "مامان سیدیکو"، اهل نیجر، ماموریت خود را آغاز خواهد کرد. لیلا زروقی بیش از ۳۰ سال تجربه حقوق بین‌المللی دارد و در زمینه حفاظت از مردم عادی در سمتهای مدیریتی مختلف فعالیت کرده است. وی همچنین از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور کودکان در درگیریهای مسلحانه بوده است.
زنان عربستان به ورزشگاهها راه یافتند زنان عربستان سعودی، برای نخستین بار اجازه یافتند که مسابقات فوتبال را در داخل استادیوم تماشا کنند. زنان این کشور امروز ۲۲ دی و روزهای آینده در استادیومهای سه شهر اصلی این کشور حضور خواهند یافت. روز جمعه، ۱۲ ژانویه، در شهر ریاض، زنان به استادیوم ملک فهد رفتند تا بازی تیم "الاهلی" یا "البتین" را در لیگ حرفه‌ای فوتبال عربستان تماشا کنند. این بخشی از اصلاحات تدریجی عربستان در زمینه حقوق زنان است. بر اساس تحولات جدید، همه زنان بالغ و بدون همراه می توانند در سه شهر ریاض، جده و دمام به استادیوم بروند. پس از بازی روز جمعه در ریاض، تماشاچیهای زن اجازه یافتند که روز شنبه به استادیوم ملک عبدالله در شهر جده بروند و بازی تیمهای "الهلالی" و "الاتحاد" را تماشا کنند. همچنین عربستان سعودی این ماه میزبان بازیهای اسکواش زنان خواهد بود. در نوامبر ۲۰۱۷، عربستان تورنمنت بسکتبال زنان را در دانشگاههای این کشور در جده برگزار کرد که حدود سه هزار زن در آن شرکت کردند.
فارغ التحصیلی نخستین کارشناسان "جنسیت و مطالعات زنان" در افغانستان به تازگی ۲۱ دانشجوی دانشگاه کابل که ۷۰درصد آنان را زنان تشکیل می دهند، برنامه مقطع کارشناسی ارشد در رشته "جندر/جنسیت و مطالعات زنان" را که دو سال پیش برای نخستین بار در افغانستان ایجاد شد، با موفقیت به پایان بردند. انتظار می رود که فارغ التحصیلان این رشته سهمی در راستای عدالت و برابری برای مردم افغانستان و تقویت زنان در بخشهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داشته باشند. دو سال پیش، با همکاری فنی برنامه توسعه ای سازمان ملل، برای نخستین بار برنامه کارشناسی ارشد در رشته جنسیت و مطالعات زنان در دانشگاه کابل ایجاد شد. این برنامه با هدف ایجاد "زمینه آموزش دادخواهان آینده برای تساوی جنسیتی، تحقیق در مورد جنسیت، خشونت علیه زنان و گروههای محروم و آگاهی در مورد مسوولیتهای اجتماعی زنان و مردان" راه اندازی شد. نابرابری و تفاوتهای میان زنان و مردان تا دهه شصت میلادی در علوم اجتماعی کاملا نادیده گرفته شده بود و موضوع تحقیق و بررسی، مردمحور بود. اگر در کار و سیاست از زنان هم یادی می شد، درباره نقشهای سنتی آنها به عنوان همسران و مادران در داخل خانواده بود. با ایجاد رشته جنیست و مطالعات زنان سعی شد تا این دگرگونی با هدف تصحیح و تغییر نگاه و ایجاد یک بینش برابر و درخور به موجودیت زنان، در حیطه تولید و توزیع دانش نیز به میان بیاید. رشته جنسیت و مطالعات زنان در آمریکا و اروپا و به تدریج در کشورهای دیگر هم جا باز کرده است. انتظار می رود که با تقویت ظرفیت انسانی افغانستان در امور زنان، وابستگی به کارشناسان خارجی کاهش پیدا کند. همچنین با ایجاد این رشته دانشگاهی انتظار می رود روند ظهور تصمیم گیرندگان زن، رهبران جنبشهای مدنی، خبرنگاران و سرمایه‌گذاران در جامعه تداوم پیدا کند و تقویت شود.
(منابع: بی بی سی، خبرآنلاین، ایسنا، رادیو زمانه)
منبع: نبردخلق شماره ۳۹۳، یکشنبه اول بهمن ۱۳۹۶ - ۲۱ ژانویه ۲۰۱۸
|