|
رویدادهای هنری مهر ماه ۱۳۹۶ فتح الله کیاییها
گفتند که را کُشتی تا کُشته شوی زار، حالا این حکایت بازیگر زن محبوب خامنه ای (الهام چرخنده) است که پس از آن همه جست و خیزها و چرخیدنها و رقصیدنها فعلاً شده بازنده! به نقل از "خبرگزاری میزان" او از این می نالد که سالهاست خانه نشین است و دیگر کسی به او کاری نمی دهد و سپس دچار حمله عصبی شده و در بیمارستان بستری می شود و خانواده اش شاکی که چرا مسوولان را خبری از حال و روزش نیست. گویا این هنرمند وطنی فراموش کرده که وقتی خودش را (به قول شاملوی عزیز) با کِش تنبان صاحبان قدرت حلق آویز می کند، سرنوشت دیگری جز سقوط در سیاهی و تیرگی برایش مقدر نیست. حاصل چرخیدنها چه شد؟ او بایست می فهمید وقتی که این رژیم یاران و برادران نزدیک و دست راست خودش را بی محابا به قربانگاه می کشاند و برای دو روز بیشتر بر مسند قدرت بسیاری از شیر زنان و شیر مردان این سرزمین را به مسلخ می کشاند و بین جوانان افیون توزیع می کند، برای او و امثال او که نقد شرف و آبروی خویش را در قمار دو سر باخت آنها از دست داده اید، پشیزی ارزش قایل نیست. به خلاصه ای از این ماجرا توجه کنید: الهام چرخنده، بازیگر سینما و تلویزیون در گفتگو با خبرگزاری میزان گفت: "من در طی ۴ سال گذشته بیکارم و هیچ کاری نکرده ام. مدتی کوتاه کار کارگردانی انجام می دادم که جلوی آن هم گرفته شد." وی بعد از این مصاحبه ،در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۵ به دلیل حمله عصبی راهی بیمارستان گردید؛ موضوعی که با انتقاد شدید خانواده چرخنده از بی توجهی هنرمندان به وضعیت وی مواجه شد. وی شکایت کرد: "در حوزه بازیگری نمی دانم چرا هیچ پیشنهادی به من نمی شود. مگر من چه کرده ام که باید ۴ سال بیکار باشم و هیچ کاری به من پیشنهاد نشود؟ و جالب است که هیچکس پاسخگو نیست و نمی دانم در آینده می توانم کار کنم یا نه، چون هیچ کس به من چیزی نمی گوید و چیزی به من ابلاغ نشده است و کسی پاسخگو نیست."
نوبل در ادبیات اگر چه هیچکس بخت و اقبالی برایش قایل نبود، ولی کمیته نوبل در برابر شگفتی همگان اعلام کرد که جایزه ادبی امسال را به "کازو ایشی گورو" می دهد؛ نویسنده ای بریتانیایی و ژاپنی تبار. بنا بر اظهارات کمیته نوبل او استحقاق دریافت این جایزه را به خاطر رمانهایی که می توانند عطوفت خواننده را برانگیزند دارد. او پرتگاههایی را در زندگی بشر آشکار می کند که در پس این توهم نهفته است که ما با جهانمان در پیوند قرار داریم. ایشی گورو که در سال ۱۹۸۹ تحصیلاتش را در رشته زبان انگلیسی و فلسفه در دانشگاه "کنت" به پایان رسانده، با همان نخستین رمانش به عنوان نویسنده ای صاحب سبک خود را شناساند. در رمان "منظره پریده رنگ تپه ها" (به ترجمه امیر امجد- نشر نیلا) او سرگذشت زنی ژاپنی را روایت می کند که بعد از مرگ همسرش و خودکشی دخترش دوران بارداری اش در ناکازاکی را در یک عمارت بلندمرتبه در شهری که با خاک یکسان شده به یاد می آورد. از آثار دیگر او که به فارسی ترجمه شده اند، می توان از "بازمانده روز" (به ترجمه نجف دریابندری – نشر کارنامه)، "هرگز رهایم مکن" (به ترجمه سهیل سمی – نشر ققنوس)، "هنرمندی از جهان شناور" (به ترجمه یاسمین محمدی – انتشارات افزاز)، "تسلی ناپذیر" (به ترجمه سهیل سمی – نشر ققنوس)، "وقتی یتیم بودیم" (به ترجمه مژده دقیقی – نشر هرمس) و "غول مدفون" (به ترجمه سهیل سمی – نشر ققنوس) نام برد.
سینما
جشنواره سینمایی سلیمانیه زیر سایه جنگ دومین دوره جشنواره فیلم سلیمانیه در بحبوحه بحرانی که همه پرسی استقلال کردستان عراق به وجود آورده و باوجود منع پروازهای بین المللی از دو فرودگاه اربیل و سلیمانیه، یکشنبه ۱ اکتبر کار خود را با برگزاری مراسم فرش قرمز و با نمایش فیلم "خانه صورتی" ساخته "پالیتو اورتگا ماتوت" از پرو آغاز کرد. از ایران رضا درمیشیان به عنوان یکی از داوران بخش رقابتی "فیلمهای کوتاه" در این جشنواره حضور دارد. دومین جشنواره فیلم سلیمانیه به سبب بحران همه پرسی استقلال در حال و هوایی متفاوت در تالار هنر و سینما سالم در شهر سلیمانیه برگزار شد. فیلم "خانه صورتی" که جشنواره فیلم سلیمانیه را افتتاح کرد، فیلمی‌‌درباره پیامد بحرانهای سیاسی در زندگی خانواده ها است.
ونگوگ بر پرده سینما فیلم انیمیشن "ونسان عاشق" زندگی "وان گوگ" را تنها با استفاده از نقاشیهای او بازآفرینی کرده است. این نخستین بار است که زندگی یک هنرمند تنها با استفاده از آثار تصویری خودش برای پرده سینما بازنمایی می شود. ونسان وان گوگ (۱۸۵۳ – ۱۸۹۰) زندگی شورانگیز و پرماجرایی داشت که او را برای همه هنر دوستان از جمله طرفداران سینما جذاب می کند. بر پایه زندگی هنرمند هلندی چند فیلم سینمایی تهیه شده، اما فیلمی که به تازگی با همکاری هنرمندان لهستانی و بریتانیایی تولید شده، از تمام فیلمهای قبلی متمایز می شود. بیش از ۱۰۰ نقاش برای تولید نقاشیهای این فیلم که در حدود ۱۲ نقاشی رنگ روغن در ثانیه است، کار کرده اند. بخشی از هزینه "ونسان عاشق" از طریق کمکهای مردمی در سایت "کیک استارتر" تامین شده است.
پرواز "چوکا" از قفس "مانوس" تا جشنواره سینمایی لندن "چوکا، الان ساعت چنده؟" این اسم مستندی است درباره پناهجویان استرالیا در جزیره "مانوس" که به جشنواره فیلم لندن راه پیدا کرده است. یکی از کارگردانهای این فیلم، بهروز بوچانی، از پناهجویان زندانی در مانوس است که این مستند را با دوربین موبایل و مخفیانه فیلمبرداری کرده است. این مستند در جشنواره فیلم لندن پخش شد. این فیلم روایتگر زندگی و یاس پناهجویانی است که با هزاران شوق و امید به رهایی، خطرات راهی بس دشوار را به جان خریده و اینک اندوه زده در پشت میله های کمپ پناهندگی مانوس استرالیا گرفتار آمده اند؛ فیلمی دردناک از توحش و بربریت دولت دست راستی استرالیا که دیدن تا به آخرش توان دیگری را طلب می کند.
اسرافیل مقهور قدرت سانسور و پیچیده در چنبره سنت چالش دیگری در مفهوم سنت و مفاهیمی چون "اخلاق" و "آبرو" در یک شهر کوچک، بـن مایه دومین فیلم بلند آیدا پناهنده است. "اسرافیل" که این روزها اولین نمایش جهانی اش را در جشنواره جهانی فیلم لندن تجربه می کند، نمایشگر دغدغه های فیلمسازی است که سعی دارد با حس و حالی زنانه، شخصیتهای زنی را تصویر کند که در جامعه ای مردسالار با مشکلات عاطفی و احساسی روبرو می شوند. هر دو شخصیت زن فیلم "اسرافیل" بسیار ضعیف و مقهور جبر شرایط تصویر هستند. تا پایان هیچکدام از آنها علیه‌شرایط خود نمی شورند و گویی تقدیر نه چندان خوشایند شان را به راحتی می پذیرند. فیلم به سنت تن می دهد و مقهور جامعه بسته و ترسناک اطرافش می شود. حتی مرد فیلم هم - که آشکارا دل در گرو ماهی دارد - به جای تلاش برای تغییر شرایط، به یک ازدواج مکانیکی سنتی اینترنتی برای فقط "تنها نماندن" تن می دهد و در نهایت به راحتی از عشقش می گذرد. آخرین صحنه فیلم، واپس گرایانه ترین پایان ممکن را برای این داستان رقم می زند. فیلمساز در روایت شخصیتها و فضای جامعه بسیار محتاط و محافظه کارانه عمل می کند و در نهایت - خودآگاه یا ناخودآگاه - مقهور و تسلیم همان جامعه بسته می شود و همینطور تسلیم سانسور حاکم بر سینمای ایران.
نمایشگاه
بازتاب شورش طبیعت در تابلوهای هنری تغییرات اقلیمی و پدیده های جوی به یکی از موضوعات مهم جهان امروزی بدل شده و شمار فزاینده سوانح و فاجعه های طبیعی ابعاد نگران کننده ای به خود گرفته است. نمایشگاهی در موزه "بن" به بازتاب این موضوع در آثار هنری می پردازد. یکی از پرسشهایی که نمایشگاه شهر بن می کوشد به آن پاسخ دهد، این است که تغییرات جوی و فاجعه های آب و هوایی بر طبیعت و هنر تا چه اندازه تأثیرگذار بوده اند. در این نمایشگاه آثاری از طبیعت کوهستان و ابرهای آبستن رعد و برق و تصویری از برخورد صاعقه به برج ایفل را می توان دید.
مونالیزای عریان در فرانسه هنرشناسان فرانسوی می گویند تابلویی را پیدا کرده اند که به احتمال طرح اولیه "لئوناردو داوینچی" از اثر جاودانه اش "مونالیزا" است. این طرح اولیه که با زغال کشیده شده، برای ۱۵۰ سال در میان یک مجموعه دیگر از نظرها پنهان مانده بوده است. این طرح یک زن عریان را نشان می دهد که نامش "مونا وانا" است و تابلوی عریان او به کارگاه نقاشی لئوناردو داوینچی نسبت داده شده است. کارشناسان پس از انجام آزمایشهای جدید روی تابلو مونالیزا که در موزه "لوور" پاریس نگهداری می شود، متقاعد شده اند که دستکم بخشی از تابلو عریان کار داوینچی بوده است. این اثر از سال ۱۸۶۲ در یک مجموعه متعلق به دوران رنسانس در موزه "کندو" در قصر شانتلی در شمال پاریس نگهداری می شده است. تابلو نقاشی مونا لیزا که با نام "لبخند ژوکوند" هم شناخته می شود، رمزآلودترین اثری هنری جهان است و تاکنون محققان زیادی وقت خود را صرف کشف هویت این زن و نسبتش با لئوناردو داوینچی کرده اند. تاریخ خلق این اثر بین سالهای ۱۵۰۳ تا ۱۵۱۷ تخمین زده می شود.
موسیقی و شگفتیهای جهان عرب یک از رویدادهای مهم ماه گذشته به رسمیت شناخته شدن پاره ای از حقوق زنان در عربستان بود که باعث شگفتی بسیاری گردید و یکی از این شگفتیها ظهور ام کلثوم بر پرده تلویزیون عربستان بود. شبکه "الثقافه" (فرهنگ)، متعلق به تلویزیون دولتی عربستان سعودی، از این پس صدا و تصویر ام کلثوم، خواننده زن محبوب مصری، را پخش می کند. ریاض به تازگی هم اعلام کرد که رانندگی زنان در عربستان آزاد خواهد شد. پخش تصویر زنان بی حجاب در تلویزیون دولتی عربستان سعودی به دلیل ماهیت مذهبی حاکمیت این کشور با محدودیتهای فراوانی همراه است. همین محدودیت سبب شده بود ام کلثوم، از مشهورترین و محبوب ترین خواننده های زن در جهان عرب، از تلویزیون دولتی عربستان حذف شود. ام کلثوم اواخر قرن نوزدهم/ اوایل قرن بیستم در روستایی در شمال قاهره به دنیا آمد و در سال ۱۹۷۵ در قاهره درگذشت. صدا و ترانه های او در ایران و سطح اروپا هم شناخته شده هستند. او که از بزرگترین چهره های هنری جهان عرب شمرده می شود، موفق شد با قاطعیت جای خود را در فضای مردانه اطراف خود باز کند. به او لقب "کوکب الشرق" (ستاره خاور) داده بودند. ام کلثوم از دوستان نزدیک و از حامیان جمال عبدالناصر، نخست وزیر و رییس جمهوری دهه۱۹۶۰ مصر بود.
شعر ماه ! برای این شماره شعری از سهیلا میرزایی شاعر جوان و پر آوازه در نظر گرفته شده؛ سروده ای مبتکرانه، فرو کوبنده و به فکر فرو برنده. بی گمان این روایت تازه از سنگسار هم تکان دهنده است و هم امید دهنده؛ تکان دهنده از آنجا که عمق فاجعه و نگاه مردسالارانه دینی را بی پرده فریاد می کند و امید دهنده از آن رو که دامن زایش مجدد را بالا می زند و این بدان معنی است که زن اسطوره جاوید پایداری، مقاومت و در نهایت پیروزی است.
سنگ از لا به لای دستهایی که شکل هم اند سیاه از لا به لای سنگهایی که جنس هم اند ریز و درشت دهان سنگی فحاشی می‌کند تو را و مرا روی سفید و گچی زیر قاب خاکستر شده است من از تو فراتر زیر این سقفِ آبی زیر سنگینی این بار که تو را می گیرد ایستاده ام نگاهت زیر تلی از سنگ غروب شده است و من زیر این سقف آبی دامن ام را بالا می زنم تا باز طلوع کنی
سهیلا میرزایی
(برای تهیه این مجموعه از کانالهای خبری بی بی سی، صدای آمریکا، دویچه وله، رادیو فردا، رادیو زمانه، خبرگزاری میزان و سایت جنگ خبر بهره گرفته شده)
منبع: نبردخلق شماره ۳۹۰، دوشنبه اول آبان ۱۳۹۶ - ۲۳ اکتبر ۲۰۱۷
|