رویدادهای هنری ماه (دی ۴۰۳)

 

حرکت «شاهانه» در «پرلاشز»

هتک حرمت مزار نویسنده متعهد و مشهور ایرانی در پاریس توسط یک هوادار سلطنت، با موج گسترده محکومیت و ابراز بیزاری از این حرکت شنیع در داخل و خارج ایران روبرو گردید. طیفهای گوناگون اجتماعی، هنرمندان، نویسندگان و کوشندگان سیاسی این اقدام را محکوم کرده و یاد و نام چهره ماندگار ادبیات متعهد ایران را بزرگ داشتند.

غلامحسین ساعدی «گوهر مراد» (۱۳۶۴ - ۱۳۱۴) در آثارش تصویری واقع گرایانه و عریان از زندگی مشقت بار در روستاهای ایران و تداوم محنت بار آن در حاشیه شهرها در دهه های ۴۰ و ۵۰ ترسیم می کند. شخصیتهای داستانهای او زخم بی عدالتی نهادینه شده در نظم آریامهری را بر تن دارند. ساعدی پشت صحنه ویترین پر زرق و برق و نفت آورده این دوره را نشان می دهد و ادعای «پیشرفت»ی که اکثریت جامعه از آن سهمی ندارند را به باد پرسش می گیرد. اگرچه دشمنی با هنر و ادبیات مترقی و متعهد و خالقان آنها یکی ویژگی تاریخی سلطنت و طالبان آن است، اما حمله لمپنی به ساعدی یک علت روز هم دارد؛ آثار او، سحر باطل تبلیغات دروغین آنها پیرامون دوره «رفاه و شادی» محمدرضا شاه است که به کمک صحنه های دست چین شده و تحریف در فضای مجازی ساخته و پرداخته می شود.  

بی حرمتی به مزار ساعدی در ادامه تحرکات جریان نو-فاشیستی سلطنت صورت می گیرد که در گذشته با برهم زدن تظاهرات مخالفان ج.ا، حمله به آنها، تهدید جریانها و گروههای سیاسی چپ به مرگ و حتی آزار جنسی مُنتقدان خبر ساز شده بودند. با حرکت «شاهانه» در گورستان «پرلاشز» آنها یک بار بیشتر بر خویشاوندی نظری و عملی خود با استبداد کنونی حاکم بر ایران که به همین گونه به تخریب و هتک حرمت مزار مفاخر ادبی و ملی ایران دست می زند، مهر تاکید زدند.

 

هنر مقاومت

 

مهدی یراحی: درخواستی برای لغو حکم ۷۴ ضربه شلاق ندارم

مهدی یراحی، خواننده معترض، روز سه‌شنبه ۱۱ دی اعلام کرد که برای «اجرای حکم ۷۴ ضربه شلاق» آماده‌ است.

پیشتر زهرا مینویی، وکیل آقای یراحی، روز شنبه هشتم دی با اعلام پایان محکومیت یک سال حبس موکل خود گفته بود که دوران حبس این خواننده معترض با «پابند الکترونیکی» به اتمام رسیده ولی او همچنان با مجازات ۷۴ ضربه شلاق مواجه است.

آقای یراحی در همین مورد شبکه اجتماعی «ایکس»‌ نوشت: «ضمن محکوم کردن این شکنجه ضد بشری، هیچگونه درخواستی برای لغو آن ندارم.»

مهدی یراحی روز ششم شهریور سال گذشته به اتهام خواندن ترانه اعتراضی «روسریتو» در منزلش به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت و به ۲ سال و ۸ ماه حبس تعزیری، و ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم شد که یک سال از محکومیت حبس او قابل اجرا بود.

آقای یراحی این ترانه را در حمایت از جنبش «زن زندگی آزادی» و اعتراض به قانون حجاب اجباری در ایران خوانده بود. او هنگام انتشار این ترانه گفت که آن را به «زنان نجیب وطنم تقدیم می‌کنم که در خط مقدم جبهه می‌درخشند.»

 

«ممنوعیت پرواز» به سایر محدودیتهای ترانه علیدوستی اضافه شد

وکیل ترانه علیدوستی با اعلام ممنوعیت پرواز برای این بازیگر شناخته ‌شده و حامی اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ گفت موکلش از معاملات نیز منع شده است. به گفته وکیل خانم علیدوستی، «چنین مجازاتها و محرومیتهای اجتماعی فاقد مبنای حقوقی و قضایی» است و روشن نیست این محدودیت به دستور کدام نهاد صورت گرفته است.

به گفته خانم مینویی، ترانه علیدوستی با توجه به بیماری ‌اش و هوای آلوده تهران قصد داشته به مسافرت داخلی برود، اما «تا این لحظه این امکان» برای او فراهم نشده است.

وکیل ترانه علیدوستی اضافه کرد که از طریق دادسرای فرهنگ و رسانه پیگیری کرده تا روشن شود «دقیقا چه اتفاقی افتاده و چه نهادی چنین دستوری صادر کرده» اما مقامات قضایی گفته‌اند «تاکنون نتوانسته‌اند متوجه شوند که کدام نهاد چنین محرومیتی اعمال کرده و نهاد مشخصی حاضر نشده مسئولیت این کار را بر عهده بگیرد.»

ترانه علیدوستی، چهره جهانی سینمای ایران، پس از برداشتن حجاب اجباری در اعتراض به کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد و همراهی ‌اش با اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، بازداشت شد.

ماهها پس از آزادی این سینماگر از زندان، مادر خانم علیدوستی از ابتلای او به یک بیماری کمتر شناخته شده خبر داد و وکیلش نیز اعلام کرد که پزشکان علت بیماری او را «تداخل دارویی» تشخیص داده‌اند.

 

ادبیات

 

بوی نم و خمیر؛ سرنوشت کتابهای بی مشتری در باره قاسم سلیمانی

روزنامه حکومتی «فرهیختگان» در یادداشتی به کسادی بازار فروش کتابهایی درباره قاسم سلیمانی پرداخته که در حجم بالا منتشر می شود.

به نوشته این روزنامه از هنگام هلاکت قاسم سلیمانی در دی‌ماه ۹۸ تا امروز نزدیک به هزار عنوان کتاب درباره وی نوشته شده است. ناشران این کتابها سازمانهای دولتی هستند که برای القای غیرحکومتی بودن، با نامهای ساختگی خود را معرفی می کنند. اما به گفته این روزنامه «حقیقت این است که مخاطب هوشمندتر از آن است که فرق بین اثر سازمانی و غیرسازمانی را تشخیص ندهد.»

بی مشتری ماندن این نوع کتابها، دوائر و شرکتهای دولتی را ناچار به خرید و آرایش آمار فروش آنها کرده است. براساس گزارش «فرهیختگان»، پرفروش ‌ترین کتاب از این دسته «منم میشم یه حاج قاسم»، نوشته علیرضا سبحانی‌ نسب است که ۵۳ خریدار، ۱۵۷۶ نسخه از آن را خریده اند. روزنامه مزبور آمار ۵۳ خریدار حکومتی برای پرفروش ‌ترین اثر مربوط به قاسم سلیمانی را «چیزی نزدیک به فاجعه» خوانده است.

همین روزنامه به انبارهای منتشر کنندگان این آثار اشاره می کند و می نویسد: «اگر این کتابها خمیر نشده باشند، حالا بوی نم مهم ‌ترین بخش کتابهایی با عنوان ایثار، شهادت، مکتب امام یا بررسی سیره فلان شهید است.»

 

سینما

 

«کیک محبوب من» دومین فیلم برتر سال به انتخاب منتقدان گاردین

فیلم «کیک محبوب من» ساخته مشترک بهتاش صناعیها و مریم مقدم عنوان دومین فیلم برتر سال ۲۰۲۴ در بریتانیا از سوی منتقدان روزنامه «گاردین» را به خود اختصاص داد.

این فیلم، داستانی عاشقانه در دوره سالخوردگی و تحت سرکوب حکومت دین‌ سالار حاکم بر ایران را به تصویر می‌کشد.

برخی از صحنه ‌های فیلم همچون رقص، نبود حجاب اجباری، و مقاومت در برابر استبداد دینی حکومت ایران، موجب خشم مقامات حکومتی و اعمال فشارهای امنیتی بر سازندگان «کیک محبوب من» و ممنوع الخروجی آنها شد.

«پیتر برادشاو»، از منتقدان سرشناس گاردین، گفت این فیلم «قدرتمند و مهم» تراژدیهای واقعی در ایران همچون مرگ مهسا (ژینا) امینی و اعتراضات جاری را نشان می‌دهد.

برادشاو ضمن تقدیر از ماهیت انسانی و «قدرت خاموش» این فیلم گفت «کیک محبوب من» با برجسته ساختن خاطرات ستارگان سالخورده خود، به طور شجاعانه‌ای به نقد «میانمایگی» و «سرکوب» می‌پردازد و «ایستادگی» و «انسانیت» را به تصویر می‌کشد.

«کیک محبوب من» به تهیه‌کنندگی غلامرضا موسوی تاکنون در ۵۳ جشنواره جهانی به روی پرده رفته و ۱۶ جایزه بین‌المللی از جمله جایزه فدراسیون منتقدان بین‌المللی (فیپرشی) از جشنواره برلین، هوگوی نقره ‌ای از جشنواره شیکاگو، بهترین فیلم جشنواره کلگری کانادا، و بهترین فیلم جشنواره کابورگ فرانسه را از آن خود کرده است.

 

اگر ایلان ماسک نیز یک اسلحه پُر داشت

«من می توانم وسط خیابان پنجم بایستم و به کسی شلیک کنم و هیچ رای دهنده ای را هم از دست نمی دهم»، دونالد ترامپ حتی قبل از انتخاب شدن به عنوان رییس جمهور ایالات متحده در سال ۲۰۱۶ اینگونه صحبت کرد.

یک کمدی سیاه و طنز اجتماعی از اتریش اکنون این جملات را کاملا جدی می گیرد: در مرکز «Vidi Vici» ساخته «جولیا نیمن» و «دانیل هوسل»، مردی فوق ثروتمند قرار دارد که دوست دارد صبحها رهگذران را با تفنگ شکاری شکار کند... چرا؟ زیرا او می تواند و مصونیت از مجازات دارد.

فیلم نوعی از افراد را نشان می دهد که دموکراسی را به خطر می اندازند و آن را بر اساس هوی و هوسها و خواسته های شخصی دستکاری می کنند. آنها برای ما بسیار آشنا به نظر می رسند. به «ایلان ماسک»، «جف بزوس» و «دونالد ترامپ» و سرسپردگان اروپایی آنها نه تنها باید فکر کرد، بلکه ناچاریم که به آنها فکر کنیم.

«آمون مینارد»، شخصیت داستان، پدرسالار نوع جدید است. او به قوانین اجتماعی نانوشته پیرامون رعایت حال دیگران آگاهی دارد و می داند که چگونه رفتار کند که توهین شمرده نشود. آمون به هیچ حیوانی آسیب نمی رساند. به انسانها اما آری! تعادل بین کار و زندگی مهم است و برای این کار، یعنی برای استراحت، این ابر ثروتمند بی اخلاق صبح با لباس گرمکن به شکار می رود؛ شکار مردم! طعمه های او در بازی مرگ و زندگی، افرادی هستند که به تصادف بر سر راه او قرار می گیرند: دوچرخه سواران، رهگذران، ترجیحا افراد بی خانمان و بدون مدرک شناسایی.

فیلم روانشناسی نهادینه شده و مکانیسم نهادهایی را توصیف می کند که به این افسار گسیختگی مصونیت می دهند و افراط و تفریطهای آن را ممکن می سازند. «Vidi Vici» بازتابی از امتیازات جامعه مرفه و لمس ناپذیری عملی ثروتمندان و قدرتمند ان این جهان است.

 

موسیقی

 

توماج صالحی در صدر فهرست اشخاص اثرگذار موسیقی در سال ۲۰۲۵

مجله موسیقی «اسپین» که در آمریکا منتشر می‌شود، روز پنجشنبه ۲۰ دی‌ ماه فهرستی از شخصیتهایی منتشر کرد که در سال ۲۰۲۵ نیز همچون گذشته در جهان موسیقی اثرگذار خواهند بود. نام توماج صالحی، رپر معترض ایرانی که از سال ۱۴۰۱ همزمان با اعتراضات «زن زندگی آزادی» شهرتی جهانی یافت، در صدر این فهرست قرار گرفته است.

به نوشته این مجله معتبر موسیقی، توماج صالحی مشهور به «پسر ایران»، رپ‌خوان جسوری است که با زندان بیگانه نیست و با اشعار آتشین خو‌‌د درباره «جنایات حکومت دیکتاتوری ایران» می ‌خواند.

نام این رپر معترض در کنار شخصیتهای مشهور جهانی همچون «تیلور سوییفت»، خواننده آمریکایی، «لوسین گرینج»، بنیانگذار کمپانی «یونیورسال میوزیک»، «استیو وَن‌زَنت»، گیتاریست آمریکایی، «فیروز»، خواننده لبنانی و «طارق شریف» و «مت زینگلر»، بانیان بزرگ‌ترین فستیوال رپ دنیا به نام «رولینگ لاد» قرار گرفته است.

آقای صالحی در مصاحبه ‌ای که به همین مناسبت با مجله اسپین داشته، تاکید کرده است: «بزرگ ‌ترین انگیزه من [برای مبارزه] تغییر توازن قدرت به نفع مردم است، به‌شکلی که به دستیابی ما به آزادیهای سیاسی و مدنی بینجامد، تا درنهایت بچه‌های ایران آینده بهتری داشته باشند».

این رپ‌خوان ایرانی به اسپین می‌گوید که حمایت هنرمندان بین‌المللی، حس شهروندی جهانی را در او عمیق‌تر کرده است.

 

ترانه هایی برای غرور فرهنگی و آزادی

در دنیای صوتی Bad Bunny، غرور پورتوریکویی نمی تواند مسری تر از این باشد. این سوپراستار ششمین آلبوم استودیویی خود را این ماه منتشر کرد که مجموعه ای از ریتمهای شاد و سرودهای انگیزاننده  است. Bad Bunny با استفاده از موسیقی گذشته و حال ثابت می‌کند که در پیچیده ‌ترین و دردناک ‌ترین لحظات، هیچ قدرتی بالاتر از موسیقی غرورآفرین و مقاومت وجود ندارد.

آلبوم «DeBÍ TiRAR MáS FToS» (من باید عکسهای بیشتری می گرفتم) تلاش می کند گزارشی تاریخی در باره خانه Bad Bunny بدهد؛ گزارشی سیاسی و نیز شخصی که حاوی پیامی ضروری است، به ویژه در شرایطی که پروژه ‌های توسعه لوکس جدید، با انگیزه‌ های مالیاتی برای سرمایه‌ گذاران خارجی، در بخش حفاظت شده زیست محیطی در دست اجرا قرار گرفته است.

اما به همان اندازه که این هنرمند از استعمار گذشته و حال جزیره ابراز تاسف می کند، آلبوم او در درجه اول فریاد مقاومت برای پورتوریکوییها در همه جا است. جلد پشت آلبوم، رنگهای پرچم استقلال پورتوریکو را به تصویر می‌ کشد، در حالی که در تصویر سازی هر ۱۷ آهنگ، او با کمک «جورل ملندز-بادیلو»، محقق تاریخ پورتوریکویی و کارائیب، درسهای تاریخی جامعی درباره جزیره ارائه می‌دهد.

این ستاره جهانی در طول سالها ترانه های سیاسی صریحی منتشر کرده است، از جمله «El Apagón» از آلبوم ۲۰۲۲ که توجه را به خرابی مداوم شبکه برق و خاموشیهای ناشی از آن در پورتوریکو جلب می کند. در چشم انداز موسیقی Bad Bunny، هیچ پاسخی بهتر از غرور فرهنگی و آزادی برای آینده پورتوریکو وجود ندارد. او بارها و بارها ثابت کرده است که وقتی خود را به میهنش پیوند می زند، از نظر خلاقیت قوی ترین است و اگر DeBÍ TiRAR MáS FToS را باور کنیم، خانه جایی است که او اصرار دارد آنجا بماند.

Bad Bunny سال گذشته را به عنوان سومین هنرمند پرشنونده جهان در Spotify به پایان برد. او سال پیش از آن نیز در همین رده بندی قرار داشت.

 

پراکنده

 

معاون بسیج: هنرمندان باید به نفع نظام کار کنند

در ادامه تلاش حاکمیت ج.ا برای سانسور انتقادها و جلوگیری از اطلاع رسانی در باره شکستهای منطقه ای خود، تلاش آن برای روایت سازی و وارونه نمایی از این تحول نیز شدت گرفته.

در همین رابطه معاون بسیج، سید قاسم قریشی، گفت: «دشمنان انقلاب اسلامی به دروغ پراکنی و جنگ روانی روی آورده اند تا به خواسته‌های نامشروع خود دست یابند. هنرمندان افسران، میدان داران جنگ شناختی و روانی دشمن هستند.»

وی امریه صادر کرد و گفت: «رسالت هنرمندان باید به نفع نظام و کشور باشد و در راستای ارزشهای دینی و ملی از آن استفاده کنیم.»

قریشی اظهار کرد: «هنر هنرمندان باید در راستای نشر و تعمیق معنویت در خدمت خوبیها، خدا و خلق خدا باشد و در خدمت زشتیها قرار نگیرد.»

 

(منابع: صدای آمریکا، فرهیختگان، ان پی آر، دیده بان ایران، تله پولیس، رادیوفردا، جنگ خبر)

 

 

منبع: نبرد خلق شماره ۴۸۵، دوشنبه ۱ بهمن ۱۴۰۳ - ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵

 https://t.me/nabard_khalgh

بازگشت به صفحه اول