|
گردآوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
هنرمندان، سنگر نشینان دائمی ستیز با افعی ولایت با نگاهی کوتاه و گذرا به اخبار منتشر شده ی هنری از داخل و خارج کشور، بدون شک به تاثیر شگرف و غیر قابل انکار انقلاب «ژن، ژیان، ئازادی »در همه ابعاد اجتماعی و سیاسی و به ویژه هنری جامعه ایران پی می بریم. روزی نیست که هنرمندان، چه با گفتار و چه با تولید آثار هنری خود، دست به افشاگری از رازهای پشت پرده رژیم مردم فریب و توتالیتر آخوندی نزده باشند؛ رژیمی که در طول همه این سالهای سیاه پنجه بر گلوی هنرمندان گذاشته و به هر ترفند و فریب و یا تهدید و ارعاب سعی بر همراه کردن آنان با خواسته های خود داشته. شاید بتوان این افشاگریها و تولیدات هنری را در تاریخ سیاسی و هنری ایران بی نظیر و یا کم نظیر نامید؛ بی نظیر از آن جهت که یکبار و برای همیشه نشان داد که تاثیرات سیاست «النصر بالرعب» رژیم آخوندی می تواند تاثیر معکوس داشته باشد و در دل مردم چراغ روشن امید به آزادی را در پافشاری و ایستادگی بر خواسته های مشروع و انسانی خویش بر افروزد؛ چراغی که اینک چونان مشعلی فروزان در دست هنرمندان پر تلاش و آزاده، آرام آرام راه روشن فردا را نشان می دهد و خاکریزهای جبهه ی جنون و جنایت و ددمنشی را یکی یکی در می نورد. بله! این مبارزه پیگیر و صبورانه است که رژیم جنایتکاران را آشفته و گیج به تکاپو افکنده تا هر چه زودتر مداحان و چاقو کشان و آدمکشانش را در قالب استاد و هنرمند و معلم و دانشجو راهی دانشگاهها و عرصه های هنری و مدارس و سینما و تاتر کند؛ ترفندی نخ نما شده از شاهکارهای وزارت اطلاعات ولایت فقیه که سعی دارد عنکبوت مقدسش را از چاله های عمیق سرنگونی نجات دهد؛ سرنگونی محتومی که اینک ناقوسش در تالارهای مماشات و مماشات چیان اروپا و آمریکا هم شنیده می شود. این واقعیتی است که نشان می دهد افعی از پای افتاده و دست و پا زدنهای آخرینش نه تنها ره به هیچ ساحل رستگاری نمی یابد، که بر عکس هر چه تار بتند، دست و پای خودش را بیشتر و بیشتر می بندد که نمونه کوچکش را می توان در حمله به اسراییل و یا تجاوز به امنیت دریایی دید. بله! اینک این رژیم ولایت فقیه است که بی پرده چهره رسوای خود و دستان خون آلودش را نه تنها به جهان مماشات، بلکه به باورمندان ساده لوحش در عراق و لبنان و فلسطین و سوریه و دیگر مسلمانان خوش باور و ساده دل نشان می دهد. اینک مردم آزاده ایران بخوبی دریافته اند که این شعار زیبا و فراموش نشدنی به زودی زود به واقعیتی غیر قابل انکار تبدیل خواهد شد: «دیکتاتور به پایان سلام کن!»
ادبیات
بخارای پائیزی از راه رسید (تصویر1) یکصد و پنجاه و هشتمین شماره بخارا با تصویری از استاد جلال‌الدین همایی در ۵۴۴ صفحه منتشر شد و از صبح چهارشنبه ۲۲ آذر ماه ۱۴۰۲ در کتابفروشیها و دکه‌های روزنامه فروشی در دسترس قرار گرفت. نویسندگان این شماره: محمدرضا شفیعی کدکنی ـ ژاله آموزگار ـ سیدمصطفی محقق داماد ـ حسن انوری ـ مهدخت معین ـ جلال خالقی مطلق ـ نصرالله پورجوادی ـ بهاالدّین خرّمشاهی ـ دکتر هوشنگ دولت‌آبادی ـ رضا رضازاده لنگرودی ـ علی قیصری ـ حسن میرعابدینی ـ مجید سلیمانی ـ سعید پورعظیمی ـ عبدالحسین آذرنگ ـ رسول رئیس جعفری ـ ناصرالدین پروین ـ محمود درگاهی ـ سایه اقتصادی نیا ـ هاشم رجب زاده ـ بهمن زبردست ـ نیکلا گرجستانی ـ میثم محمدی ـ حمیدرضا قلیچ خانی ـ سعید رضوانی ـ مسعود عرفانیان ـ مصطفی حسینی ـ شهرزاد قانونی ـ عمادالدّین شیخ الحکمایی ـ مهدی قائمی ـ لیلا کرمی ـ صدف محسنی ـ نرگس محرابیان ـ سارا بهبهانی ـ دنیا شریف ـ ترانه مسکوب ـ شقایق دلشاد ـ سهیلا ایمان خواه ـ شهاب دهباشی ـ ابوذر ابراهیمی ترکمان ـ حسین خندق آبادی.
همایش دوسالانه ادبیات کودک برگزار شد بخش دوم چهارمین همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با موضوع «نوجوانی» در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۸ و ۲۹ آذر ماه و در محل کتابکده قصه و افسانه، خ ظفر برگزار شد.
بزرگداشت از کارنامه ادبی سیامک هروی در استانبول (تصویر2) انجمن «دریچه ی سخن» در استانبول که جمعی از نویسندگان، شاعران و فرهنگیان افغانستانی را در غربت به‌دور خود جمع کرده، شبی را به کارنامه ی ادبی سیامک هروی، داستان نویس کشور، اختصاص داد. سیامک هروی ابتدا در این نشست به سرگذشت نویسندگی و اینکه رمان‌نویسی را از چه زمانی آغاز کرده و در رمانهای خود به چه موضوعاتی پرداخته صحبت کرد. او گفت که در بیست سال جمهوریت، ده رمان نوشته و تلاش کرده آنچه را در این بیست سال بر مردم افغانستان گذشته است، به صورت داستان و رمان توام با احساس و عاطفه ماندگار بسازد.
طالبان: کتابهای مخالف با فقه حنفی را از دانشگاهها جمع کنید وزارت تحصیلات عالی طالبان از دانشگاههای خصوصی خواسته است که کتابخانه‌های خود را از کتابهای «خلاف فقه حنفی» و «کتابهای سیاسی» «تصفیه» کنند. در ابلاغیه این وزارتخانه به دانشگاههای خصوصی آمده است: «هدایت داده می شود که کتابخانه های تمام نهادهای تحصیلی خصوصی در افغانستان را تصفیه کنید. تمام کتابهایی که مخالف فقه حنفی، سیاسی و کتابهایی که مشکلات عقیدتی ایجاد می‌کنند را از کتابخانه ها جمع کرده و به جای آنها کتابهای سیرت نبوی جایگزین کنید. البته فهرست کتابهایی که جایگزین می کنید را در ابتدا با ما در میان بگذارید.» این نامه اداری با امضای شاکرالله وحدت، رییس دعوت و ارشاد وزارت تحصیلات عالی طالبان، هفته گذشته صادر شده و در پای نامه هم محمد سلیم افغان، رییس امور محصلان دانشگاههای خصوصی، دستور ابلاغ آن به دانشگاههای خصوصی را داده است.
«مرثیه برای گلهای پژمرده» (تصویر3) مجموعه شعری از زنده یاد بکتاش آبتین به نام «مرثیه برای گلهای پژمرده» به همت «نشر باران» در سوئد به چاپ رسیده است. بکتاش آبتین، نویسنده و فیلمساز منتقد، در دی ماه ۱۴۰۰ به دلیل بی اعتنایی مسوولان زندان به شرایط وخیم جسمانی اش، جان خود را از دست داد. کانون نویسندگان ایران در همان زمان در یک بیانیه نوشت: «حاکمیت آزادی ستیز، بکتاش آبتین را به قتل رساند.» انتشار تاریخچه داخلی کانون نویسندگان درباره «۵۰ سال فعالیت کانون نویسندگان» و نشریات داخلی کانون و حضور در مراسم بزرگداشت محمد مختاری و محمد جعفر پوینده و همچنین حضور در مراسم یادبود احمد شاملو از جمله دلایلی بود که دادگاه انقلاب تهران او را به اتهامات «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» در دادگاه انقلاب به شش سال زندان محکوم کرد.
سینما- تئاتر
فیلم «بی پایان» یا هنر «نه» گفتن به نیروهای امنیتی (تصویر4) «بی پایان» تازه ترین ساخته نادر ساعی ور و با فیلمنامه مشترک با جعفر پناهی در ادامه «نامو»- با همان سبک و سیاق- فیلم زیرزمینی تراز اولی است که می تواند نماینده درخور و دیدنی ای از موج تازه سینمای ایران باشد که فارغ از محدودیتها و سانسورهای رسمی حکومت، به شکل مخفی ساخته می شود و چهره دیگری از سینمای ایران را ترسیم می کند. این بار اما بر خلاف غالب فیلمهای زیرزمینی، با فیلمی سهل و ساده و در نگاه اول کم خرج و دم دست روبرو نیستیم، برعکس با فیلمی طرف هستیم که از نظر تکنیک کم و کسری ندارد و سبک و سیاق پخته اش را با یک داستان تکان دهنده درباره نیروهای امنیتی می آمیزد. به یک معنی فیلم تنها در قید و بند موفق شدن از طریق پرداختن به یک موضوع ممنوعه نیست، بلکه به درستی داستان جسارت آمیز و درگیر کننده اش را با زبان سینمایی شسته رفته ای روایت می کند که در آن فرم به اندازه محتوا اهمیت خودش را به رخ می کشد و فیلمساز بیش از آن که در انتظار موفقیت فیلمش از طریق موضوع باشد، به سینما می اندیشد و از ابزار سینما در جهت روایت حساب شده اش بهره می گیرد.
دولت چین و تقلیدی دلقک وار از عنکبوت مقدس (تصویر5) سازندگان فیلم «بی پایان» به کارگردانی نادر ساعی ور می گویند این فیلم به دلیل «سانسور حکومت چین» از بخش مسابقه اصلی جشنواره بین‌المللی «هاینان» حذف شده است. «آرت‌هود اینترتینمنت»، شرکت پخش کننده فیلم «بی پایان»، به نشریه «هالیوود ریپورتر» گفت مدیریت جشنواره سینمایی هاینان روز ۲۸ آبان گزینش «بی پایان» در بخش مسابقه اصلی را تایید کرده بود، ولی در روزهای اخیر به این شرکت اطلاع داده که «به دلیل فشارهای سیاسی و قوانین سانسور حکومت چین» ناگزیر شده است فیلم را از جشنواره حذف کند. داستان فیلم «بی‌پایان» که برای گریز از سانسور حکومتی در ایران به شکل زیرزمینی ساخته شده است، داستان شهروندی است که ناخواسته درگیر یک پرونده امنیتی می‌شود و ماموران امنیتی جمهوری اسلامی به گونه ناکامی تلاش می کنند او را با تهدید و برخلاف خواسته خودش درگیر روندی از اتفاقات برای رسیدن به اهداف شان کنند.
وقتی که « آشیل» از مقاومت ایرانیان می گوید فیلم «آشیل» ساخته فرهاد دل آرام که در چند ماه اخیر در جشنواره های مختلف جهانی به نمایش درآمده، می تواند نماینده دیگری از جریان غیررسمی قدرت گرفته سینمای ایران باشد. «آشیل» درباره جوان فیلمسازی است که سرخورده و دلزده از شرایط، در بیمارستانی به عنوان مسوول وسایل بخش ارتوپدی مشغول کار است. او شبی با یک زن زندانی سیاسی در بخش ویژه این بیمارستان روبرو می شود که از او درخواست کمک دارد. فیلم روایت همراهی این دو با یکدیگر در فرار از ایران است. میرسعید مولویان، بهدخت ولیان، رویا افشار و ندا عقیقی بازیگران اصلی این فیلم هستند و فیلمبرداری آن در چند شهر ایران در سال ۱۴۰۱، چند هفته قبل از آغاز اعتراضات سراسری «زن زندگی آزادی»، انجام شده است.
حمایت دهها نهاد سینمایی جهان از دو فیلمساز ایرانی سی جشنواره و موسسه سینمایی و فیلمساز بین‌المللی با انتشار نامه ای سرگشاده خواستار آن شدند که جمهوری اسلامی با لغو اتهامات وارده به بهتاش صناعیها و مریم مقدم، فیلمسازان ایرانی، حکم ممنوعیت خروج آنها از کشور را لغو کند. در این نامه که روز سه‌شنبه، ۲۸ آذر منتشر شده است، با اشاره به اهمیت اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر ایرانی، آمده است که مقامهای ایران باید به «آزار و اذیت بیرحمانه» علیه فیلمسازان، نویسندگان، هنرمندان، آهنگسازان و همه کسانی که از آرزوها و رویاهای خود برای مردم ایران می‌گویند، پایان دهد. جشنواره فیلم برلین، موسسه هنرمندان در خطر (وابسته به انجمن قلم آمریکا)، جشنواره فیلم ادیس، جشنواره فیلم حقوق بشر ناپل، جشنواره فیلم حقوق بشر ژنو، جشنواره سینه این‌استار از جمله امضاکنندگان این نامه هستند.
«پری آبادان» و گشت و گذار در سینماهای اروپا (تصویر6) انیمیشن سینمایی «پری آبادان» ساخته سپیده فارسی، پس از نمایش به عنوان فیلم افتتاحیه بخش پانورامای جشنواره برلین ۲۰۲۳، در هفته های اخیر در چند کشور اروپایی ازجمله فرانسه و حالا در آلمان به نمایش عمومی درآمده است. «پری آبادان» که در خارج از ایران ساخته شده، داستان پسر نوجوانی به نام امید را در روزهای آغاز جنگ ایران و عراق در شهر آبادان روایت می‌کند؛ داستانی که نمایشگر مواجهه نوجوانی در آستانه بلوغ با مصائب و مشکلات جنگ و جامعه ای در حال تغییر است. مینا کاوانی، پرویز صیاد، حمیدرضا جاودان، بابک کریمی، محسن نامجو، سعید شنبه زاده و شبنم طلوعی از جمله صداپیشگان این فیلم هستند، جواد جواهری نویسنده آن است و طراحی آن نیز با زاون نجار بوده است.
«دشمن» و نامزدی دریافت هفت جایزه از سوئد انستیتو فیلم سوئد چهارشنبه ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر)، اسامی نامزدهای «گلدباگ»، معتبرترین جوایز سینمایی این کشور اروپایی، را در شاخه های مختلف اعلام کرد. به گزارش «هالیوود رپورتر»، با توجه به حضور سینماگران برجسته در این فهرست، رقابت سختی برای دریافت جوایزی که به اسکار سوئد شهرت دارد، در جریان است. فیلم «دشمن» ساخته میلاد اعلامی، سینماگر ایرانی سوئدی، در هفت بخش از جمله بهترین فیلم سال نامزد دریافت جایزه است. «دشمن» در بخشهای کارگردانی، فیلمنامه، فیلمبرداری و تدوین نامزد دریافت گلدباگ شده است. این در حالی است که پیمان معادی و مارال نصیری نیز نامزد دریافت جوایز بهترین بازیگران مرد و زن هستند. در این فیلم، پیمان معادی، نقش ایمان، مردی ایرانی که به همراه همسرش مریم (مارال نصیری) و دختران شان عسل (نیکول مهربد) و سحر (دیانا فرزامی) به عنوان پناهنده به سوئد مهاجرت کرده است را بازی می‌کند. او در ایران قبل از اینکه مجبور به فرار از کشور شود، یک کشتی گیر بوده است و تلاش می کند تا به عضویت تیم ملی کشتی سوئد دربیاید تا پاسخ به وضعیت پناهندگی اش تسریع شود. در انتهای فیلم مشخص می شود که دلیل فرار او آن بوده که یکی از هم تیمیهای سابقش او را به عنوان یک همجنس گرا لو داده که در جمهوری اسلامی مجازات اعدام را در پی دارد.
نیلوفر بیضایی و «همه آنها که می شناسیم» (تصویر7) بازتاب فریاد «زن، زندگی، آزادی» را سال گذشته در جشنواره تئاتر ایرانی- کلن در نمایش از «سنگهای بی نام و نشان تا مهسا دختر ایران» شاهد بودیم. نیلوفر بیضایی یک بار دیگر در بیست و نهمین دوره همین فستیوال با تکیه بر همین موضوع نمایش «همه آنهایی را که می شناسیم» به صحنه آورد. داستان درباره مادری است که با سه دختر خود در خانه‌ای در تهران زندگی می‌کند. در شرایطی که جنبش اعتراضی «زن زندگی آزادی» در ایران جریان دارد و اینترنت توسط حکومت قطع شده است، این مادر نگران وضعیت دو دخترش است که هنوز به خانه نرسیده اند. بهرخ بابایی، ملیحه بابایی، مونا اکرمی، و مرمر تاجیک بازیگران این نمایش جدید «گروه تاتر دریچه» هستند، موسیقی نیز توسط محمدرضا جدیدی ساخته شده است. روشنک مرادی، نویسنده نمایشنامه، در ایران زندگی می‌کند و نخواسته که نامش نباشد یا مستعار باشد. نیلوفر بیضایی در این رابطه می‌گوید: «من از خانم مرادی خواستم به دلیل حفظ امنیت نام دیگری برای خودشان انتخاب کنند. پاسخ شان این بود که در شرایطی که زنان در ایران از بسیاری منافع شان می گذرند این کار درستی نیست. نام اصلی مرا بر روی نمایش بگذارید.»
موسیقی
روایتی از اعدام مصنوعی یک رپر معترض (تصویر8) احمدرضا حائری، زندانی سیاسی در زندان قزلحصار، می گوید سامان یاسین (صیدی) در بند ۲۴۰ زندان اوین «اعدام مصنوعی» را تجربه کرده و دو روز بعد «حکم واقعی اعدام» به او ابلاغ شده است. سامان صیدی، رپر معترض، که با نام هنری «سامان یاسین» فعالیت می کرد، اوایل مهر ۱۴۰۱ و در جریان اعتراضات سراسری بازداشت و به محاربه متهم شد. ابتدا برای او حکم اعدام صادر شد، اما این حکم بعد در دیوان عالی کشور نقض شد. آقای حائری در نامه ای از زندان قزلحصار می گوید این خواننده معترض به او گفته که ماموران زندان اوین آذر ماه پارسال «ساعت سه بامداد و نزدیک به اذان صبح» با خارج کردن او از بند گفته اند: «اگر وصیتی داری بنویس.» بر اساس این روایت، ماموران زندان آقای یاسین را با دست و چشم بسته پای چوبه دار برده و یکی از ماموران عنوان کرده که چون «جوان» است، «طناب را کج می‌اندازند تا درجا گردنش بشکند و زجر نکشد». در انتهای این شکنجه، ماموران با وانمود به دریافت یک تماس، به سامان یاسین می گویند که یک فرصت دیگر برای «همکاری» به او داده شده و از اعدامش صرف نظر کرده اند. سامان یاسین (صیدی) روز اول شهریور امسال در یک فایل صوتی برخی از «شکنجه های جسمی و روانی» تحمیل شده بر او، از جمله اعدام مصنوعی، شکستن بینی، حضور در سردخانه و انتقال به بیمارستان روانی طی ماههای گذشته را شرح داده بود. (منابع: رادیو فردا، ایران اینترنشنال، صدای آمریکا، جنگ خبر، بی بی سی)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۷۱، آدینه یکم دی ۱۴۰۲ – ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳
|