|
ابر بحران آب در ایران و جهان (بخش نخست) محمد کاشفی
پیش نوشتار: نوشته هایی به صورت متوالی در ماهیانه نبرد خلق با موضوع آب و محیط زیست منتشر خواهد شد. آن چه می خوانید بخش نخست آن است.
مشکل آب یک معضل معمولی نیست که بر اثر اتفاقات کوچکی پدید آمده باشد و نیاز به اصلاحات و اقدامات جزیی و کوچک داشته باشد تا برطرف و حل شود. وقایع و تغییرات مهمی در پهنه سرزمین رخ داده است که اگر به آنها توجه نشود، ناگواریها و بحرانها و تنشهای بعدی را در پی خواهد داشت. اگر از خود بپرسیم چند درصد کره زمین را آب فراگرفته و حجم آب در سطح و زیر زمین را مورد بررسی قرار دهیم، به این واقعیت پی خواهیم برد که بیشتر منابع آب روی کره زمین شور است و در اقیانوسها قرار دارد. منابع آب شیرین در کره زمین در رودخانه ها، دریاچه ها، آبهای زیرزمینی و... یافت می شود و آب مورد نیاز برای زندگی روزمره انسانها را تامین می کند. تصور می شود که چرخه آب در کره زمین را بخار شدن آن از رودخانه ها و بارش باران تشکیل می دهد، اما حجم زیادی از منابع آب هم زیر سطح زمین قرار گرفته است. مجموع حجم آب موجود در اقیانوسهای کره زمین بین 3/1 الی 5/1میلیارد کیلومتر مکعب برآورد می شود. زندگی و حیات انسان مستقیما به آب وابسته است. تمدن، شهرنشینی و صنعت مدیون زیست در کنار آب بوده است. کمبود منابع آب و مدیریت غلط و غیر علمی تاکنون در برخی از کشورها سبب آسیبهای جدی شده است. بشریت معاصر در آستانه جنگ و کشمکش جهت کسب سهم بیشتر از این فرآورده طبیعی و نحوه بهره برداری از آن است. به عنوان نمونه، امروزه شاهد درگیری و کشمکش در مورد رودخانه هیرمند بین ایران و افغانستان، مصر و اتیوپی بر سر رود نیل، تنش بین ترکیه و عراق و اختلاف بر سر دجله و فرات (سرچشمه آنها در ترکیه است) می باشیم.
ایران ایران با ناتوانی حکومت آن از مدیریت علمی آب و تمرکز بر سودجویی وچپاول مردم، از جمله کشورهایی است که در آن بحران آب موجب نا رضایتی مردم شده است. پاره ای از مشکلات فهرست وار به شرح زیر است که در مطالب آتی دقیق تر بدان پرداخته خواهد شد: آسیبهای جدی به کشتزارها و مزارع، فرو نشست زمین در مناطقی که بیلان آبهای زیرزمینی منفی است، خشکیده شدن رودخانه ها، تالابها و دریاچه ها، تولید گرد وغبار و بیماریهای ناشی از آن، مهاجرت از روستاها وشهرهای کوچک به مراکز استانها و شهرهای بزرگ... . گزارشهای خبری و علمی مربوط به آب، زنگ هشدار برای اقدام فوری را به صدا در آورده و بحران کمبود آب در بخش صنعت، معدن و کشاورزی جدی است. شرایط در حالی به سمت وخامت بیشتر می رود که رژیم ج.ا با نادیده گرفتن تهدید زیست و اشتغال برای میلیونها تن، به جز وعده درمانی راه حل دیگری ارایه نمی دهد. راه حلها شناخته شده در دست است. برای نمونه، رونق اقتصادی و کاهش آمار بیکاری در کشور وابسته به تامین آب پایدار است و برای رفع این چالش می بایست پلانهای کاری مشخصی تدوین شود که اجرایی باشد. اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی، صنایع و آب آشامیدنی از دیگر اقدامهای موثر در رفع چالش کم آبی در کشور است که نیاز به آموزش و فرهنگ سازی بیشتر دارد. به همین گونه است افزایش نرخ بهره وری آب در بخش کشاورزی، از طریق استفاده از سامانه های نوین کشت و سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی که نیاز به مدیریت علمی دارد. با توجه به اینکه حفظ منابع آبی باقیمانده و حیات کشور به اجرای صحیح و دقیق طرحهای مدیریت منابع آب وابسته است، بنابراین تحت حاکمیت غارتگران طبیعت، مساله پایداری منابع آبی و تجهیز کشور برای شرایط اقلیمی جدید، چشم اندازی تیره دارد. ادامه دارد...
منبع: نبرد خلق شماره ۴۶۷، چهارشنبه یکم شهریور ۱۴۰۲ - ۲۳ اوت ۲۰۲۳
|