یادداشت سیاسی ...
خلیفه دوم به مداحان پناه بُرد
مهدی سامع
روز پنجشنبه ۲۲ دی ولی فقیه نظام در دیدار با مداحان سرسپرده حرفهایی زد که موقعیت رژیم و مهمتر از آن وضعیت راس نظام را نشان می دهد. پیش از آن که به سخنان خامنه ای بپردازم، توضیح کوتاهی پیرامون پدیده «مداحان» در دوران ولایت خامنه ای را مفید می دانم. پیش از انقلاب به طور کلی مداحی یک شغل نبود. تعداد کسانی که شغل آنها مداحی بود بسیار اندک بودند. در آن دوره مداحان شاغلانی بودند که به خاطر صدای مناسب و نفوذی که در هیاتهای مذهبی داشتند در دوره های عزاداری مداحی می کردند و مهمتر آن که حکومتی نبودند. در دوره ولایت خمینی نقش مداحان به خصوص در جنگ هشت ساله برجسته شد. آنها بیشتر برای بسیج عمومی و تهیج سربازان و بسیجیان در جبهه کار می کردند. اما در همین دوره هم هنوز مداحان چندان برآمد مستقل نداشتند و گرچه بیشتر آنها حکومتی بودند.
مداحان به نیروی سرکوب تبدیل می شوند اما در دوره ولایت خامنه ای و در سپهر سیاسی ایران وضع مداحان به کلی دگرگون شد و آنها، به جز تعداد بسیار محدود، سرسپرده بیت ولی فقیه و در رسانه های حکومتی «ولایتمدار» معرفی می شوند. یکی از مداحان معروف که در این دوره و در عمل به موقعیت بالاتر از بسیاری از وزرا و روحانیان حکومتی رسید، حاج منصور ارضی مداح اهل بیت در حسینیه و مسجد ارگ تهران است. او در دوران ولی فقیه دوم آن چنان موقعیتی پیدا کرد که معروف بود «وزیر و وکیل» تعیین می کند. این «برآمد مستقل» مداحان به عنوان یک شغل حکومتی وابسته کامل به «بیت»، از نهادهایی است که خامنه ای به عنوان ابزار «سخت و نرم » آنان را سامان داد و از اینان هم برای سرکوب در خیابان و هم برای رو کم کنی و یا بی آبرو کردن آخوندهای منتقد و یا باندهای رقیب در درون هرم قدرت آگاهانه و سازمانیافته استفاده می شود. آنان در کنار لباس شخصیها نفش مهمی در سرکوب مردم دارند. به این نقش، خامنه ای در دیدار با مداحان در سرکوب قیامهای سال 13۸۸ و «جنبش سبز» می پردازد.
ولی فقیه مداحی را «یک هنر ترکیبی» دانست و آن را «میراث شیعه و یک هنر مرکّب است که از ترکیب صدای خوش، شعر خوب، آهنگ مناسب و محتوای فاخر ایجاد می شود.» معرفی کرد و جنبه دیگر از این «هنر ترکیبی» را در سرکوب «فتنه ۸۸» معرفی کرد که «در معرکه های حساس» آماده به خدمت برای نجات نظام بودند. خامنه ای در فرازی از سخنانش به نوعی به اهمیت حرکت مردم قیام کننده و به گفته او «اغتشاش» اشاره کرد تا نتیجه بگیرد؛ آب از آب تکان نخورده است. او گفت: «در این قضایای اخیر نقشهِ دشمن، نقشهِ جامعی بود، محاسبهِ دشمن محاسبهِ غلطی بود. نقشهِ دشمن نقص نداشت، منتها محاسبهِ دشمن برای پیاده کردن این نقشه محاسبهِ غلطی بود.» (ایسنا) خامنه ای به مداحان و از طریق آنان به سایر سرکوبگران این پیام را می دهد که «اغتشاش جمع شده» است. البته در میان مداحان تعداد کمی هم وجود دارد که از شیوه عمل «ولایتمداران» فاصله می گیرند. حمیدرضا علیمی، مداح معترض در حمایت از مردم بپاخاسته، خطاب به طرفداران حکومت ایران در توییتی نوشت: «نه شما لشکر علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام هستید، و نه معترضین به شما لشکر معاویه و یزید ملعون هستند. بسیاری از مردم معترض هستند و جواب میخواهند». او همچنین در پاسخ به توییت مصطفی موسوی، نویسنده و مسئول خیریه توابین که در توییتی نوشته بود: «اگر روزهای سخت اقتصادی جمهوری اسلامی در کنارش نمی مانید پس احتمالا اگر در صدر اسلام هم بودید در شعب ابیطالب یا کنار پیامبر اسلام هم نمیماندید» نوشت: «شعب ابیطالب سه سال بود نه ۴۳ سال.» (بی بی سی، یکشنبه ۱۱ دی ۱۴۰۱) مدتی پیش حمیدرضا علیمی در حساب اینستاگرامی خود اعلام کرد که به دستور اداره اطلاعات اصفهان و قم جلسات روضه هایش در این دو شهر لغو شده است و به دستور اداره اطلاعات اصفهان دیگر اجازه برگزاری روضه در آنجا را ندارد.»
بریدن خواص و سرکردگان سپاه! بخشی از سخنان ولی فقیه که در پیوند با نقش «هنر ترکیبی» مداحان است، حرفهای ناامید کننده خامنه ای در مورد کسانی است که برای «دستور» های او پَشیزی ارزش نمی گذارند. خامنه ای گفت: «ما اشکال کارمان در بسیاری از جاها این است که دستور می دهیم، نصیحت می کنیم، استدلال می کنیم، منطق می آوریم، اثر نمی کند. چرا؟ برای اینکه فضای عمومی، فضای متناسب با آنچه که ما خواستیم نیست.» (ایسنا) خطاب او به تعداد زیادی از کارگزاران فعلی و سابق در هرم قدرت است که دستورهای او برای «تبئین فتنه و اغتشاش» را بر نمی تابند. پیش از این، در روز سه شنبه ۶ دی، حمید اباذری، مشاور سرکرده کل سپاه در قرارگاه زمینی امام علی، در مراسمی در ساری گفت: «امروز داریم می بینیم چه بزرگانی چه خواصی کم آوردند، آقا جان تو این قدر القاب پشت سرت هست، کلی بیتت برو و بیا دارد، چرا حرف نمی زنی؟ تو نمی بینی با این نظام دارند چه می کنند چه حرفهایی میزنند، به آقا و ولی این جامعه چگونه رفتار می شه، چه توهینهایی می شه؟ بلند شو حرفت را بزن، حرفت را بزن، تو جزو خواص هستی ناسلامتی، آقا تو نان انقلاب را خوردی چرا الآن که زمان دفاع از انقلاب است به خاطر چی سکوت کردی؟ چرا سکوت کردی؟ چرا حرف نمی زنی؟ عجب دنبال این هستی که دنبال کننده هایت کم نشوند؟ نکنه اونهایی که من را قبول دارند حالا من این حرف را بزنم نکنه گرفتار اینها شدی؟ ما دیدیم سرداران بزرگ، کسانی که مسئولان درجه یک این نظام بودند، دیدیم که کم آوردند دیدیم که مقابل ارزشها و مقابل نظام و مقابل آقا ایستادند. بنده یک سردار سپاه هستم... نمی دانم تا فردا چه خبر است، چون دیدم به چشم، سرداران بزرگی که کم آوردند؛ فرماندهان خود من که کم آوردند مقابل ارزشها ایستادند مقابل آقای شان ایستادند مقابل نظامشان ایستادند». (تلویزیون استانی تبرستان) پس از پاسدار اباذری، پاسدار غیب پرور جانشین سرکرده کل سپاه پاسداران نیز گفت: «بسیاری از خواص در حوادث اخیر رفوزه شدند.» (ایرنا، جمعه ۱۰ دی ۱۴۰۱)
از این گونه سخنان و نوشته ها به وفور در رسانه های حکومتی و شبکه های اجتماعی پوشش داشته است. در همهِ این گفته ها و نوشته ها به این نکته ها تاکید می شود که خامنه ای در شاکله نظام «رهبر تنها» است و جامعه در برابر او قرار گرفته اند. آخوند احمد خاتمی عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان ولی فقیه می گوید: «دشمن در فتنه اخیر قله نظام یعنی مقام معظم رهبری را مورد هدف قرار داد.» (انتخاب، پنجشنبه ۹ دی ۱۴۰۱) آخوند رسول فلاحتی در روضه خوانی روز جمعه ۱۰ دی ۱۴۰۱ در رشت گفت: «در این اغتشاشات 10 میلیون، من این را تا حالا نگفتم!! 10 میلیون و 450 هزار تولید محتوا بر علیه رهبری نظام کردند. 10 میلیون را فقط توئیتر، 200 هزار در اینستاگرام و 250 هزار در تلگرام. 10 میلیون 450 هزار تولید محتوا نه بر علیه رئیس جمهور نه بر علیه سپاه نه برای نیروهای مسلح نه برای حزب الله نه بر علیه روحانیت نه بر علیه شما نماز گزاران فقط بر علیه رهبری، چرا؟» (تلویزیون شبکه باران)
به گُمانم حرفهای محمد صدر از اعضای مجمع تشخیص نظام بیانگر واقعیت شرایط کنونی است. او می گوید: «چشمانداز بسیار بدی از نظر اقتصادی و معیشتی در انتظار کشور است... وضعیت بسیار خطرناکی به خصوص پس از اعدامهایی که صورت گرفته برای موقعیت ایران در سطح بینالمللی ایجاد شده است... در حال حاضر خطر امنیتی شدن دوباره پرونده ایران بسیار جدی است... در چنین شرایطی نظام دچار انزوای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و بینالمللی میشود و این انزوا مقدمه مسائلی خواهد شد که امیدوارم هرگز به آن مرحله نرسیم.» (اعتماد آنلاین، شنبه ۲۴ دی ۱۴۰۱) از این نشانه ها بسیار وجود دارد که بیان حرف نشنوی از «دستورها و نصیحتهای» ولی فقیه است. به خاطر همین است که خامنه ای مجیز مداحان اهل بیت و به بیان دقیق تر سرسپرده بیت، را می گوید. او روز به روز با بریدن، فاصله گرفتن و حرف نشنوی کارگزاران نظام روبرو می شود و این در حالی است که جامعه در مقابل او قرار گرفته است.
منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۹، شنبه اول بهمن ۱۴۰۱ - ۲۱ ژانویه ۲۰۲۳
|