|
گردآوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
سینما
جشنواره فیلم برلین: ورود نمایندگان بخش حکومتی سینمای ایران ممنوع! جشنواره بین‌المللی فیلم برلین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که به نمایندگان بخش حکومتی سینمای جمهوری اسلامی اجازه حضور در دوره پیش روی این رویداد معتبر جهانی را نخواهد داد. این ممنوعیت بی‌سابقه شامل همه نهادها، شرکتها و همراهان فیلمها است. صدور این بیانیه به این معنی است که نهادهایی چون بنیاد سینمایی فارابی، سازمان صداوسیما، مرکز گسترش سینمای تجربی، سازمان اوج، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، موسسه سوره و همه موسسه‌ها و شرکتهای فیلمسازی مرتبط با دولت جمهوری اسلامی، اجازه حضور در بخش بازار و سایر بخشهای جشنواره فیلم برلین را نخواهند داشت. در این بیانیه با اشاره به اعتراضات سراسری مردم ایران که چهار ماه است بی‌وقفه ادامه دارد آمده است که جشنواره برلین «در کنار معترضان شجاع ایران می‌ایستد که از خود در برابر یک رژیم خشن و غیر دموکراتیک دفاع می‌کنند». هفتاد و سومین جشنواره فیلم برلین از ۲۷ بهمن تا ۷ اسفند در آلمان برگزار می‌شود.
«جایی که خدا نیست» در راه جشنواره فیلم برلین جشنواره فیلم برلین روز دوشنبه ۲۶ دی، مستند «جایی که خدا نیست» ساخته مهران تمدن را به عنوان یکی از آثار حاضر در دوره آینده این جشنواره در بخش «فوروم» اعلام کرد. در این مستند سه زندانی سیاسی سابق ایرانی در یک سلول زندان شبیه‌سازی شده در حومه پاریس، مروری می‌کنند بر بازجویی و شکنجه خود در زندانهای جمهوری اسلامی. این فیلم به عنوان محصولی از فرانسه و سوییس معرفی شده است. مهران تمدن پیشتر با فیلم مستند «ایرانی» در دوره‌های قبلی جشنواره برلین حاضر بود. تاکنون نام فیلمهای «آژیر/پری آبادان» ساخته سپیده فارسی در بخش «پانوراما»، «دروازه رویاها» ساخته نگین احمدی در بخش «نسل» و «هفت زمستان در تهران» ساخته «استفی نیئدرزول» در بخش چشم‌انداز سینمای آلمان معرفی شده است. فیلم «کیسه برنج» ساخته محمدعلی طالبی هم قرار است در بخش مرور جشنواره برلین به نمایش درآید. این فیلم که سال ۱۳۷۵ ساخته شده، پیشتر در دوره‌های گذشته جشنواره برلین به نمایش درآمده بود و حالا به انتخاب تیلدا سوئینتن، بازیگر شناخته شده بریتانیایی، برای نمایش دوباره انتخاب شده است.
جشنواره فیلمهای ایرانی پراگ و ستایش از زنان جشنواره فیلمهای ایرانی در جمهوری چک با انتخاب شعار «زن زندگی آزادی» تلاش می‌کند در دوره تازه‌اش بازتابی از اعتراضهای اخیر مردم ایران در یکی از کشورهای اروپای مرکزی باشد. این جشنواره که به قدمت یک دهه‌ای رسیده، در این مدت توانسته جایگاهی قابل اعتنا نزد پیگیران هنر سینما در جمهوری چک پیدا کند. دوره اخیر این جشنواره از روز چهارشنبه ۲۱ دی در پراگ، پایتخت جمهوری چک با نمایش فیلم «خرس نیست» ساخته تازه جعفر پناهی، فیلمساز زندانی، آغاز شده است و پنج روز ادامه پیدا خواهد کرد. علاوه بر «خرس نیست»، فیلمهای بلندی چون «کشتزارهای سپید» و «به امید دیدار» ساخته‌های محمد رسول‌اف، «پسر، مادر» ساخته مهناز محمدی، «عنکبوت مقدس» ساخته علی عباسی، «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری، «پرسپولیس» و «زنان بدون مردان» ساخته‌های مرجان ساتراپی، «ابر بارانش گرفته» ساخته مجید برزگر، «جای خالی دوست» ساخته محمدعلی طالبی و «شکارچی» ساخته رفیع پیتز در جشنواره به نمایش درمی‌آیند.
فراخوان بازیگران بریتانیایی به پارلمان نزدیک به یکصد بازیگر بریتانیایی در نامه‌ای خطاب به پارلمان بریتانیا خواستار حمایت دولت این کشور از خیزش ضد حکومتی مردم ایران و پایان دادن به اعدامهای معترضان در این کشور شدند. به گزارش «هالیوود ریپورتر»، ابتکار نگارش این نامه با بابک انوری، فیلمساز ایرانی-بریتانیایی، بوده است و در آن از اعضای پارلمان خواسته شده تا «فعالانه برای توقف خشونت و اعدامها علیه معترضان، پایان دادن به نقض فاحش حقوق بشر و حقوق زنان، و آزاد کردن تمام زندانیان سیاسی» حکومت ایران را تحت فشار بگذارند. در میان چهره‌هایی که آن را امضا کرده‌اند می‌توان به اولیویا کولمن، بازیگر نقش ملکه الیزابت دوم در سریال «تاج»، جاناتان پرایس، بازیگر فیلم «برزیل»، هیو بانِویل، بازیگر سریال «داون‌تِن اَبی»، ایین گلن، بازیگر نقش سر جورا مامفورت در سریال «بازی تاج و تخت»، اندی سرکیس، بازیگر نقش گالوم در مجموعه فیلمهای «ارباب حلقه‌ها» و امید جلیلی، کمدین محبوب ایرانی و بازیگر فیلمهای هالیوودی مشهوری همچون «مومیایی» اشاره کرد. در متن این نامه آمده است: «مردم ایران شجاعانه در برابر قوانین ظالمانه‌ای که رژیم جمهوری اسلامی بر آنها اعمال می‌کند، مقاومت می‌کنند و خواهان پایان دادن به چندین دهه ظلم و ستم هستند. دیگر بس است! اگر جامعه جهانی که بریتانیا از اعضای فعال و تاثیرگذار آن است قاطعانه عمل نکند، این جنایات ادامه خواهد یافت. ما باید از صمیم قلب از مبارزه مردم ایران برای عدالت و آزادی پشتیبانی کنیم.»
تلاش برای عذر خواهی و اعتراف‌گیری از کتایون ریاحی دادگاه کتایون ریاحی، بازیگر سینما و تلویزیون، در حالی برگزار شد که خبرهای رسیده از فشارهای فزاینده بر او برای عذرخواهی به دلیل کشف حجاب حکایت دارد. سخنگوی «کانون فیلمسازان مستقل» روز چهارشنبه در یک پیام ویدیویی گفت که خانم ریاحی و وکیلش بدون اطلاع قبلی، پیش از ورود به دادگاه با دوربینهای تصویربرداری و خبرنگاران صداوسیما روبرو شده‌اند. به گفته عادله چراغی، از خانم ریاحی خواسته شده تا قبل از برگزاری جلسه دادگاه در حضور رسانه‌های منتخب حکومت، بابت برداشتن حجاب اجباری و همراهی با مردم معترض از مقامات جمهوری اسلامی عذرخواهی و ابراز پشیمانی کند؛ درخواستی که با مخالفت کتایون ریاحی روبرو و در نتیجه باعث افت فشار خون و در نهایت انتقال او به بیمارستان شده است. ثریا ریاحی‌راد، نویسنده و شاعر، هم در یک پست اینستاگرامی نوشت: «امروز روز دادگاه خانم ریاحی بود. با اینکه از قبل به خانه سینما اطلاع داده بودند، هیچکس از ایشان دفاع نکرد.» کمیته حقوقی و قضایی «خانه سینما» در واکنش به این متن در بیانیه‌ای مدعی شد که «رسما از تاریخ جلسه مطلع نبوده است». کتایون ریاحی از نخستین بازیگران و چهره‌های سرشناسی بود که اوایل مهر و در آغاز اعتراضات سراسری حجاب از سر برداشت و در همراهی با مردم معترض نوشت: «زنان ایران صدای یکدیگرند» و «دروغ بس است». او شامگاه ۲۹ آبان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد و به «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور و فعالیت تبلیغی علیه نظام» متهم اما روز هشتم آذر به قید وثیقه آزاد شد.
تحریم جشنواره فجر و تهدید و هشدار بی نتیجه خبرگزاری دولت با اذعان به اینکه جمع زیادی از دستاندرکاران سینما «به دلیل مسائل ملتهب داخل کشور» خواستار «تعطیل» جشنواره فجر هستند نوشت: «وقتی ویروس مرگبار کرونا، نتوانست جشنواره‌ای را تعطیل کند، آنوقت آیا باید برای اعتراضات یا نارضایتی مدنی از سوی طیفی، حکم به تعطیلی یا تحریم جشنواره دهیم؟» «ایرنا» در راستای تدابیر امنیتی حکومت برای عادی نمایی شرایط کشور، تاکید کرد «بحث تحریم یا تعطیلی جشنواره، از آن جمله بحثهای مطرودی است که هیچ منفعتی در پی ندارد» و به درخواست کنندگان تحریم و تعطیلی جشنواره هشدار داد «بجای برجسته کردن بحثهایی از این دست» با «نقدهایی سازنده، زمینه اعتلای بیشتر این رویداد و کارآمدی آن را فراهم کنند». چند روز پیشتر از این، روابط عمومی جشنواره فیلم فجر از تعویق در اعلام اسامی آثار بخش اصلی مسابقه در این جشنواره به دلیل «شرایط کشور در ماه‌های گذشته» خبر داده بود. همچنین محمود سالاری، معاون امور هنری وزارت ارشاد، با تاکید بر اینکه جشنواره حکومتی فجر «آبروی جمهوری اسلامی» است، به کار دشوار برگزارکنندگان این دوره از جشنواره با توجه به تحریم آن از سوی هنرمندان اذعان کرده بود.
هنرهای تجسمی
نقاشی زیر سلطه طالبان «شجیعه آژیر» با شنیدن اینکه طالبان وارد کابل شده‌اند و خانه‌های افراد را جستجو می‌کنند، بدون تاخیر دست‌بکار شد و نقاشیهای خود را پنهان کرد؛ نقاشیهایی که مضامین اصلی آنها گرد زنان و متمرکز بر بدن زن است. موضوع آثار شجیعه احساسات، تجربه‌های زیستی، عاطفی و هیجانی خود وی و بسیاری از زنان افغانستان است. تجربه‌هایی که شجیعه آنها را با صراحت به تصویر می‌کشد، آثار تقریبا اتوبیوگرافیک و برآمده از زندگی شخصی وی و هزاران زن دیگر در کشوری است که دیگر حتی شنیدن صدای پای زنان «حرام» خوانده می‌شود. با آنکه هنرمندان زن در افغانستان مدتهاست که از هنر به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد تحولات اجتماعی، نشان دادن اعتراض و از بین بردن سنتهای خفقان‌آور و مردسالارانه که همیشه بر آنها مسلط بوده، استفاده می‌کنند، ولی شجیعه به عنوان یک هنرمند زن برای اصلاح دیدگاه‌های ریشه‌دار جامعه در خصوص زنان بستر مختص به خود را دارد. نقاشیهای او آغشته با مفاهیم زندگی زنان افغانستان و کاملا تلخ، تاریک و غمناک است. شجیعه می‌گوید: «هنر کار عشق است، کار دل است و کار خیال است. دنیای هنر را نمی‌شود با چنین نظامی ( طالبان) آمیخت. بعد از آمدن طالبان کارگاه نقاشی ما بسته شد. ما دیگر اجازه نقاشی فانتزی را نداریم، اجازه نقاشی از چهره و نقاشی از وجود برهنه زن و مرد را نداریم.»
مجسمه اسب هم ممنوع است رسانه‌های افغان با همرسانی عکسی از مجسمه اسبها در مزار شریف نوشته‌اند دولت طالبان مجسمه این سوارکاران و اسبها را تخریب کرد. ماموریت آنها «تخریب» است. یک کاربر توییتر نوشته که چوک یا چهارراه بزکشی در شهر مزار شریف «نمادی از تاریخ کهن سپورت (ورزش) بزکشی کشور ما است که با همکاری شرکت کامگار ساخته شده است، اما شهرداری طالبان در شهر مزار شریف پیشنهاد کرده که این نماد کهن تاریخی تخریب شود.» کاربر دیگری در توییتر نوشته است: «امروز شنبه، افراد گروه طالبان مجسمه‌های اسبها و پهلوانها را که چند سال قبل به عنوان نماد بزکشی در یک چهارراه در مزار شریف نصب شده بودند، با تبر و تیشه، تخریب کردند.» او افزوده که قرار است در این محل پرچم طالبان نصب شود.
ادبیات
هنرمندان جهان: اعدام را متوقف کنید بیش از ۷۰۰ تن از نویسندگان پرآوازه غرب، اعضا و روسای انجمن جهانی قلم، «پن» در شماری از کشورهای غربی و همچنین هنرمندان ایرانی ساکن خارج، «سرکوب و کشتار وحشیانه مردم بیگناه ایران در ماه‌های گذشته»، به‌ویژه «جنایات بی حد و حصر روا داشته شده بر مردم ستمدیده کردستان و سیستان و بلوچستان» را محکوم کردند. در متن مشترکی که این چهره های جهانی امضا کننده آن هستند و روز پنجشنبه، ۲۲ دی منتشر شد، تصریح شده که «در قاموس بشریت، جان انسان با ارزش‌ترین دارایی اوست؛ به همین دلیل، هر اندیشه و آیینی با نهیب منع از کشتن انسان آغاز می‌شود». علاوه بر پل استر و چارلز برنستین، نویسندگان و هنرمندانی مانند میله رود، مدیر اجرایی انجمن قلم دانمارک، مارگارت اوکن، نماینده پارلمان اروپا، ناصر تقوایی، کارگردان سینما، محمدعلی طالبی، کارگردان سینما، حمید دباشی، استاد دانشگاه، شهرنوش پارسی پور، نویسنده، فرامرز اصلانی، خواننده و آهنگساز، بابک امینی، موسیقیدان، پرتو نوری علا، شاعر، عبدالرضا کاهانی، کارگردان سینما، فرزان سجودی، زبان‌شناس و استاد دانشگاه، گردآفرید، پژوهشگر و نقال، شهره صولتی خواننده و منصوره بهکیش، فعال مدنی، از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
خبرهای کوتاه هنری
«عادی سازی شرایط خواست ارتجاع است» باربد گلشیری، هنرمند معاصر در یک رشته توییت از هنرمندان و مخاطبان هنر خواست جشنواره فجر را تحریم کنند. آقای گلشیری نوشت: «با نیم‌نگاهی به خیابان و دانشگاه و زندان می‌توان فهمید که هیچ چیز به پیش از ۲۶ شهریور ماه ۱۴۰۱، روز قتل ژینا (مهسا) امینی، باز نخواهد گشت و تمنای «صورت عادی خواست ارتجاع است». باربد گلشیری با یادآوری اینکه «جشنواره‌ی فجر یکی از ابزارهای حکومت برای عادی جلوه دادن شرایط کشور است» از هنرمندان، دستاندرکاران هنر و مخاطبان هنر و فرهنگ خواست «که به جشنواره‌ی فجر در تمام رشته‌ها نه بگویند.»
حضور جنبش اعتراض در «گلدن گلوب» شان پن، بازیگر آمریکایی، در مراسم اهدای جوایز سینمایی «گلدن گلوب» از جنبش زن زندگی آزادی در ایران و زنان افغانستان یاد و از «شجاعت» جوانان ایرانی ستایش کرد. به گفته او «رویای برخورداری از آزادی یک کالای لوکس نیست و برای به دست آوردنش باید جنگید و فداکاری کرد».
کتاب سوزی در دو پرده پرده اول: بنا بر گزارش روزنامه های افغانستان، جنایتکاران طالبان کتابخانه ای را با ظرفیت بیش از پنج هزار جلد کتاب به آتش کشیدند. این کتابخانه توسط فضل احمد معنوی تاسیس شده بود. پرده دوم: رییس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی از برنامه این نهاد دولتی برای کنارگذاشتن و تغییر محتوای کتابهای آموزشگاه‌های زبان خارجی «به‌دلیل انتقاد رهبر جمهوری اسلامی از محتوای کتابهای درسی» خبر داد. احمد محمودزاده روز یکشنبه ۲۵ دی گفت: «فراخوانی برای تولید محتوای کتابهای زبان آموزشگاه‌ها خواهیم داشت که در سطح کشور اجرا می‌شود و همسو با فرمایش رهبر انقلاب خواهد بود که از محتوای کتابهای درسی انتقاد کردند.»
تبهکاران جنسی به "سزار" راه ندارند آکادمی سزار فرانسه، که معادل مراسم اعطای جوایز اسکار در آمریکاست، اعلام کرده به احترام قربانیان خشونت جنسی، کسانی را که به اتهام تعرض جنسی، بالقوه با حکم زندان روبرو باشند، به مراسم راه نخواهد داد.
(منابع: جنگ خبر، بهار نیوز، بی بی سی، صدای آمریکا، العربیه، رادیو فردا) منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۹، شنبه اول بهمن ۱۴۰۱ - ۲۱ ژانویه ۲۰۲۳
|