|
رویدادهای هنری ماه (آبان ۱۴۰۱) گرد آوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
زیر تیغ استبداد، هنرمندان در کنار مردم می ایستند مقوله هنر و حضور بالنده و شکوفا دهنده هنرمندان آزاده و پویا در هر جامعه ای سبب رشد و تعالی افکار و اندیشه های اجتماعی آن جامعه فارغ از جدالهای سیاسی و گوناگونی زبان، فرهنگ، رنگ و نژاد ساکن در آن جامعه می گردد. هرچه مقبولیت هنرمند یا هنرمندانی در آن جامعه بیشتر و بیشتر شده و به قول معروف وزنه ای در جهت تاثیر گذاری بر افکار عمومی شوند، مسوولیت آنها در قبال رفتار و کردار و موضعگیریهای سیاسی یا اجتماعی و بشر دوستانه شان هم به موازات آن بیشتر و بیشتر شده تا جایی که آن هنرمند دیگر شخصیتی واحد نیست، بلکه قسمتی از پیکره فرهنگی جامعه شده و طبیعی است که بایستی به زیباترین شکل و هنرمندانه ترین رفتار، بازتاب دهنده مشکلات آن جامعه و هم اندیشی و تلاش در جهت رفع و رجوع آن مشکلات شود. در کنار این مسوولیت خطیر، یک خطر بزرگ دیگر نیز بر سر راه چنین هنرمندانی دهان باز می کند که این خطر در حکومتهای توتالیتر و مستبد مانند جمهوری اسلامی، طالبان افغانستان و یا حکومتهای یک بعدی همانند کره شمالی و یا چین و روسیه کنونی و شوروی سابق و البته در بعضی از کشورهای به ظاهر دمکرات (البته با شدت و حدت کمتر و گاهی به نوعی دیگر) که عموما و در وهله اول در تلاش حکومت برای تطمیع و سپس تمکین آنها و اگر افاقه نکرد، دستگیری و شکنجه و اعتراف اجباری ظاهر می شود. فشار بر هنرمندان و یا خانواده آنها گاه سبب می شود که در مقابل حکومت زانوی تسلیم بر زمین نهاده و در بازی آن شریک شوند و یا گاهی آنها را مجبور می کند که عطای هنر را به لقایش بخشیده و سکوت پیشه کنند و یا به کوچی اجباری و ناخواسته تن در دهند. با شکل گیری انقلاب دموکراتیک کنونی ایران شاهدیم که روزانه انبوهی از هنرمندان و ورزشکاران و سلبریتیهای صاحب نام و سبک به خیل عظیم مردم در خیابان پیوسته و هر کدام با زبان و روشهای خاص خود همدلی و همراهی خود را با مردم نشان داده و طبیعی است که در این رهگذر مورد آماج تهمت و افترا و هتک حرمت و آبرو قرار گرفته و یا اینکه با روشهای خشن و ضد بشری، دستگیر، شکنجه و زندانی می شوند. اما این دشمنی با هنر و هنرمند از آنجا ناشی می شود که حکومتهای مستبد میل سیری ناپذیری به تعریف و تمجید و پیروی از خود دارند و طبیعی است که در کنار هنرمندان مقبول عامه مردم نشستن برای مستبدان تبلیغ بزرگی است که از این رهگذر می خواهند برای خود اعتباری کسب کنند و گاهی این اعتبار کاذب را در شکنجه های غیر انسانی هنرمندان و اعتراف اجباری آنها به خطاکاری می بینند؛ برخوردی که در اکثر موارد نتیجه عکس داده و بیشتر سبب اعتبار هنرمند زندانی و شکنجه شده می شود. تاریخ نشان داده که آنهایی که به ظلم "نه" گفته و حسرت یک "آری" را بر دل صاحبان قدرت گذاشته اند، مقبولیتی عظیم در قلب توده ها یافته و رفتار و کردار و گفتارشان از نفوذ بیشتری برخوردار می گردد. برای یک هنرمند یا یک ورزشکار و یا یک سلبریتی، چه اعتبار و افتخاری از این بیشتر که بر سکوی قلبهای گرم و پر طپش توده ها قرار بگیرد که نمونه هایی از این دست را در لحظه ی این روزهای پرتلاطم می بینیم.
سینما
۱۰۰ هنرمند ممنوع الخروج و یا بازداشت شده اند حدود دو ماه پیش کمیته ای تحت عنوان کمیته حمایت حقوقی و قضایی از سینماگران در خانه سینما تشکیل شد. در این کمیته همایون اسعدیان، علیرضا حسینی، مهدی کوهیان، علی مردانه و نغمه دانش آشتیانی حضور دارند. این کمیته برای حمایت حقوقی و قضایی از سینماگران که در وقایع اخیر یا قبل از آن احضار، ممنوع الخروج، ممنوع الکار و یا بازداشت و زندانی شده‌اند، تشکیل شده است و با همکاری خانه تئاتر و موسیقی لیستی ۱۰۰ نفره از هنرمندان ممنوع الخروج و بازداشتی تهیه کرده و خبر از ممنوع الخروجی اکثر بازیگران مشهور و کارگردانها می دهد. مستند سازانی چون مژگان ایلانلو هنوز در بازداشت به سر می برند. چهره های شناخته شده ای چون بهرام رادان و مانی حقیقی هم از ممنوع الخروجی خود خبر داده اند.
عماد آل ابراهیم ستاره طلائیش را تقدیم به زنان ایران کرد عماد آل ابراهیم دهکردی برای فیلم "قصه شمرون" برنده برترین جایزه جشنواره بین المللی فیلم مراکش شد. دهکردی ۴۳ ساله، پس از دریافت این جایزه با اشاره به اعتراضات ایران گفت: "جایزه خود را به تمام زنان ایران و نسل جوانی که زندگی خود را برای آزادی به خطر می‌اندازند تقدیم می‌کنم."
"عنکبوت مقدس" نامزد دریافت جایزه آکادمی فیلم اروپا فیلم "عنکبوت مقدس" ساخته علی عباسی، در چهار رشته اصلی نامزد دریافت جوایز آکادمی فیلم اروپا معروف به اسکار اروپایی شد. این فیلم در رشته های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه (برای علی عباسی و افشین کامران بهرامی) و بهترین بازیگر زن (برای زر امیرابراهیمی) نامزد دریافت جایزه آکادمی فیلم اروپا شد. با این تعداد نامزدی، "عنکبوت مقدس" در کنار "مثلث اندوه" ساخته "روبن استلوند" و "نزدیک" ساخته "لوکاس دونت" که آنها هم نامزد دریافت چهار جایزه شده اند، در صدر فهرست بیشترین تعداد نامزدی جوایز آکادمی فیلم اروپا قرار گرفته است. برندگان نهایی جوایز آکادمی فیلم اروپا روز ۱۰ دسامبر در "ریکیاویک"، پایتخت ایسلند، بر مبنای رای ۴۴۰۰ عضو این آکادمی معرفی خواهند شد. پیش از این زر امیرابراهیمی جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم کن را به‌خاطر بازی در فیلم "عنکبوت مقدس" از آن خود کرده بود.
جشنواره تسالونیکی از "زن، زندگی، آزادی" الهام گرفت جشنواره های سینمایی جهان یکصدا به محلی برای حمایت از زنان ایرانی بدل شده اند. جشنواره فیلم "تسالونیکی" در یونان که از قدیمی ترین جشنواره های سینمایی اروپاست، امسال شصت و سومین دوره اش را با نام و یاد زنان ایرانی آغاز کرد. "الیز جالادو"، مدیر جشنواره، در روز افتتاحیه گفت: "ما با ترس و امید شاهد جدال زنان ایرانی هستیم. برای همین، جشنواره حقوق زنان را در کانون توجه قرار داده و به فیلمسازان زنی توجه نشان داده است که هنر سینما را یک قدم جلوتر آورده‌اند. تصویر این زن قوی بر روی پوستر جشنواره هم دیده می‌شود." "خرس نیست" ساخته جعفر پناهی که این روزها در زندان اوین به سر می‌برد، باز به "اسم رمزی" بدل شد تا اعتراض محکم و روشن اهالی سینمای اروپا به زندانی شدن فیلمسازان ایرانی و همین طور حمایت از آزادیخواهی زنان ایرانی را اعلام کند. پیش از نمایش این فیلم، در حرکتی که چشمها را به سوی خود خیره کرد، پرچمی از شعار "زن، زندگی، آزادی" به زبانهای فارسی و انگلیسی و کردی برافراشته شد تا حمایتی که گردانندگان جشنواره در روز افتتاحیه وعده داده بودند، عملی شود. مینا کاوانی، بازیگر فیلم "خرس نیست، تنها نماینده این فیلم در جشنواره بود که در جلسه پرسش و پاسخ با تماشاگران مشتاقی که می‌خواستند درباره شرایط ایران بیشتر بدانند، شرکت کرد.
ادبیات و شعر
گروهی از شاعران آمریکایی خواستار آزادی ادبای زندانی در ایران شدند گروهی از شاعران آمریکایی با انتشار نامه ای سرگشاده خواستار آزادی شاعران زندانی در ایران شدند. این نامه که توسط "چارلز برنستین"، بنیانگذار جنبش شعر زبان در آمریکا و از مهم ترین چهره های شعر آوانگارد و برنده جایزه معتبر "بولینجن"، تهیه شده، می گوید: "ما به عنوان شاعران آمریکایی که زندگی خود را وقف آزادی بیان کرده ایم، از حملات به شاعران و نویسندگان همکارمان در ایران برآشفته ایم." این نامه که به امضای ۲۷ شاعر آمریکایی رسیده یادآور می شود: "در حالی که اخبار هولناک حملات به زنان، دختران و همچنین مردان و پسران ایرانی منتشر می‌شود، حمله به شاعران و نویسندگان ایرانی آنطور که باید، در رسانه ها بازتاب نیافته است." نویسندگان نامه به فهرستی طولانی از شاعران، نویسندگان و مترجمان در بند ایرانی اشاره کرده و تاکید می کنند: "ما به این شاعران و نویسندگان می گوییم که شما را در نظر داریم، برای ما مهمید، کنار شما هستیم و می خواهیم آثار آینده شما را بخوانیم." در این نامه اسامی ادبای بازداشت شده در ایران منتشر شده است، از جمله عاطفه چهارمحالیان، امیرحسین بریمانی، نصیبه نامی فر، کاوه و یاشار دارالشفاء، کیوان مهتدی و... برخی از امضاکنندگان این نامه عبارتند از "آن والدمن"، "پی‌یر ژوریس"، "جروم روتنبرگ" و "چارلز برنستین".
برای سرکوب آزادی بیان، نویسندگان و هنرمندان همچنان بازداشت می‌شوند اسامی برخی دیگر از نویسندگان و شاعرانی که هم اینک در زندان بسر می برند، البته با این توضیح که شمار نویسندگان و هنرمندان بازداشتی هنوز و دقیقا مشخص نشده است: علیرضا ایزدی، یوسف گرامی پور، نصیبه نامی فر، ایرج زبردست، فرناز جعفرزادگان، مژگان کاوسی، حماسه پارسا، محسن زهتابی، محمد خانی، آرش گنجی، کیوان معتمدی، سعید مدن، خسرو صادقی بروجنی، مهوش ثابت و رضا خندان مهابادی.
موسیقی
موسیقی مقاومت در جشنواره تاتر ایرانی کلن بیست و هشتمین جشنواره تئاتر ایرانی در تبعید که هر سال توسط انجمن تئاتر ایران و آلمان در کلن برگزار می شود، در تالار "ویا کاپیتِلزال" گشایش یافت. در این فستیوال که از ۱۸ تا ۲۲ آبان سال جاری (۹ تا ۱۳ نوامبر) برگزار شد، یازده برنامه نمایشی، بحث و گفتگو، کارگاه تئاتر و اجرای موسیقی توسط هنرمندان ایرانی از سوئد، فرانسه، اتریش، هلند و آلمان ارائه گردید. برنامه گشایش فستیوال امسال به موسیقی مقاومت اختصاص داده شد که توسط سه گروه موسیقی و پنج خواننده به اجرا درآمد. نخست ترانه "ایرانی" اثر پرویز مشکاتیان، سروده جواد آذر خوانده شد که در آستانه انقلاب ۵۷ شجریان آن را خوانده بود: "ایرانی، زسر کن خواب مستی/ برهم زن، بساط خودپرستی... ." سپس ترانه "نه" ساخته اسکندر آبادی پخش و اجرا شد: "نه به کشت و کشتار، کار بسیج و پاسدار/ نه به حکم اعدام/ نه، نه، نه!" در ادامه بردیا تقی پور، هنرمند مقیم شهر دوسلدورف، پیش از اجرای ترانه هایش گفت که از "مسابقه بالادستیهای نظام در خودکامگی و بسیجیها در حماقت در شگفت است". او سپس با گیتار سه ترانه اعتراضی "بسیجی"، "ایران" و "بابا" را اجرا کرد: "بابا نگو که سیرم، نگو خدا بزرگه/ روزی ما جماعت، تو دستهای گرگه!/ امید به زندگی هست، اما فقط تو اخبار".
حضور دو هنرمند ایرانی تبار در میان نامزدهای "گرمی" "بیانسه"، "کندریک لامار"، "اَدل"، "برندی کارلیل"، "هری استایلز"، "دی‌جی خالد"، "فیوچرزر، "دِ دریم"، ررندی مریل" و "مری جی بلایج" دارای بیشترین تعداد نامزدی در بخش‌های مختلف جوایز امسال "گرمی" هستند. این مراسم سالانه را آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط، به منظور قدردانی از برترینهای موسیقی جهان در سبکها و شاخه های گوناگون ترتیب می دهد. اما یکی از نکات جالب توجه گرمی امسال، نامزدی دو هنرمند ایرانی‌تبار از جمله شری نوروزی است که با نام هنری "راسنو آلگرا" فعالیت می کند. او در بخش بهترین اجرای سنتی موسیقی "آر اند بی" نامزد دریافت جایزه گرمی شده است. نوروزی در حساب کاربری خود در اینستاگرم ضمن اشاره به "انقلابی" که در ایران جریان دارد، از همه خواست تا درباره بحران انسانی در این کشور و سالها رنج ایرانیان آگاهی رسانی کنند. اما در بخش موسیقی "نیو ایج" یا موسیقی نوین، گروه "خورشید سفید" با آلبوم "آینه اسرارآمیز" نامزد دریافت جایزه گرمی شد. به این ترتیب حمید سعیدی، هنرمند ایرانی ساکن لس آنجلس، که به عنوان نوازنده مهمان با این گروه همکاری داشت، برای سومین بار نامزد گرمی شد. او در حساب کاربری خود در اینستاگرم با اشاره به "روزهای خون، خشم، آتش و اعتصاب در ایران"، این نامزدی را به "جنبش انقلابی سرزمین مادری" و تمامی ایرانیان آزادیخواه تقدیم کرد.
اخبار کوتاه هنری:
*انتشار آهنگ "فردای آزادی" گروهی از هنرمندان ایرانی برون مرزی در حمایت از اعتراضات سراسری ایران و جنبش آزادیخواهی مردم، آهنگی در سبک موسیقی راک منتشر کردند. این اثر "فردای آزادی" نام دارد و خوانندگان آن به ترتیب اجرا، شبنم طلوئی، آرش سبحانی، گلرخ امینیان، مهران امینیان، لیزبت هلگسن و فرامرز اصلانی هستند. *ادامه موج اعتراض هنرمندان ایرانی به سرکوب مردم هنرمندان ایرانی با انتشار پیامهای مختلفی در حسابهای کاربری خود در شبکه های اجتماعی، همچنان از جنبش آزادیخواهی مردم حمایت می کنند. این در حالی است که باوجود سرکوب گسترده نیروهای امنیتی، اعتراضات سراسری در شهرهای مختلف ایران ادامه دارد. بعضی از این هنرمندان عبارتند از افسانه بایگان، اصغر فرهادی، گلشیفته فراهانی، الهام پاوه نژاد، رخشان بنی اعتماد، ابی، هوتن شکیبا و کامبیز دیرباز. *عدم استقبال از سینما در بحبوبهِ انقلاب مردم ادامه اعتراضات سراسری ایران، سینماهای کشور را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. به گزارش خبرگزاریهای داخلی، اعتراضات اخیر در شهرهای مختلف ایران باعث کاهش چشمگیر تعداد تماشاگران شده است و اکثر آثار اکران شده در هفته های اخیر به سختی در گیشه شکست خورده اند. *امین بیگ اِی: موظفیم که صدای توماج صالحی و سامان و دیگر رپرهای در بند باشیم امین، رپ خوان ایرانی ساکن لندن که با نام هنری ""امین بیگ اِی" (Amin Big A) فعالیت می‌کند، خواستار حمایت همگان از توماج صالحی و دیگر رپرهای زندانی شد. او یکی از چهره هایی است که سابقه انتشار آثار سیاسی و اجتماعی را در کارنامه خود دارد. *کودک کشی عنکبوت مقدس و فوران خشم هنرمندان و ورزشکاران در حالی که اعتراضات سراسری در ایران به عنوان طولانی ترین اعتراض ایرانیان در چهل سال گذشته وارد سومین ماه خود شده است، رسانه ها و نهادهای حقوق بشری از کشتار حدود ۶۰ کودک و نوجوان در این اعتراضات خبر می دهند؛ خبری که خشم بسیاری از هنرمندان و سلبریتیها را برافروخته و آنان در پیامهایی متعدد ضمن محکوم کردن بیت العنکبوت، با مردم و مادران داغدار اعلام همدلی و همبستگی کردند. بعضی از چهره های آشنا عبارتند از اصغر فرهادی، امیر جعفری، ساعد سهیلی، ستاره پسیانی، محسن چاووشی، رضا یزدانی، علی ضیا، حامد کمیلی، پیام صادقیان، هنگامه قاضیانی و مهتاب کرامتی. * هجده ساله ها هدیه می گیرند، آن هم از نوع فرهنگی دولت آلمان برای افرادی که در این کشور به سن ۱۸ سالگی می رسند، هدیه ویژه ای در نظر گرفته است. قرار است به این افراد کارت فرهنگی ۲۰۰ یورویی اهدا شود که با آن بتوانند به کنسرت، موزه و سینما بروند یا کتاب محبوب شان را بخرند. بنا بر اعلام "کلاودیا روت"، وزیر فرهنگ آلمان، قرار است یک طرح آزمایشی از سال ۲۰۲۳ میلادی که کمتر از دو ماه به آغاز آن مانده در این کشور اجرا شود که بر اساس آن به افرادی که ۱۸ ساله می‌شوند، "کارت هدیه فرهنگی" اهدا شود. به گزارش وبسایت "تاگس شاو"، وابسته به شبکه یک تلویزیون آلمان، کلاودیا روت معتقد است در دو سال گذشته که به خاطر پاندمی کرونا بسیاری از فعالیتهای فرهنگی لغو یا بسیار محدود شد، نسل رو به ۱۸سالگی از بسیاری از امکانات فرهنگی محروم ماند و شانس کمی برای مشارکت فرهنگی داشت.
(منابع: جنگ خبر، صدای آمریکا، رادیو زمانه، رادیو فردا، بی بی سی، دویچه وله)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۷، سه شنبه اول آذر ۱۴۰۱ - ۲۲ اکتبر ۲۰۲۲
|