|
گردآوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
درخشش هنر اعتراض در خیابانهای ایران هنوز خیال مقام عظمای جنایت از یکدست سازی حکومتش و راندن عده ای دیگر از دوستان سابق از خوان یغمای انقلاب کاملا راحت نشده بود که ناگهان پرچمی از طلایه داران جنبش برانداز در افق غمزده ایران به اهتزاز درآمد. این جنبش که در پی قتل فجیع، دردناک و غریبانه دختری از یلان ایران زمین به حرکت درآمد، ققنوسان جوان را از خاکستر خویش پرواز داد و فریاد رسا و محکم "مرگ بر ستمگر، چه شاه باشه چه رهبر" آنها در خیابانهای سراسر کشور طنین انداز شد. دختران و زنان رو سری از سر برداشته و از گیسوان پریش خویش پرچمی برای آزادی بر افراشتند. آری پیشگامان این جنبش که به سرعت از یک اعتراض به فریاد رسای سرنگونی تبدیل شد، دختران، پسران و جوانانی هستند که بیت العنکبوت در طول چندین سال گذشته قصد داشت آنان را شبیه خود سازد. غافل از آنکه خون است و ماندگار و این نسل نسلی برخاسته از خاک خاورانها در سراسر کشور است. و اینک این نسل می رود که تا یکبار و برای همیشه، جنایتکار ترین و بی رحم ترین دیکتاتوری قرن را به زباله دانی تاریخ بفرستد؛ نسلی پویا، پیشتاز و جوان که سمفونی براندازی را به زیبا ترین شکل در خیابانهای کشور به نمایش گذاشته. رقص جنگ و گریز آنها با سفاک ترین جنایتکاران مزدور خامنه ای، بدون شک زیباترین و رسا ترین هنر اعتراض است.
ادبیات
آنی ارنو جایزه نوبل ادبی را به خانه برد کمیته اعطای جوایز نوبل روز پنجشنبه ۱۴ مهر، "آنی ارنو"، نویسنده ۸۲ ساله فرانسوی، را برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۲ معرفی کرد. آکادمی سوئد در بیانیه ای نوشت که خانم ارنو به خاطر "شهامت و تیزهوشی واقع گرایانه" که به او امکان می دهد در آثارش "ریشه‌ها، بیگانگیها و محدودیتهای جمعی حافظه شخصی را کشف کند"، شایسته دریافت این جایزه است. اکثر آثار آنی ارنو زندگینامه خود او و خانواده‌اش است که با نگاه موشکافانه در زوایای جامعه‌شناسی به رشته تحریر کشیده شده است. در زمان اعلام نام خانم ارنو، کمیته نوبل خبر داد که خود نویسنده هنوز از این امر باخبر نشده زیرا آکادمی سوئد هنوز موفق به یافتن و گفتگو با او نشده است. اما نیم ساعت بعد، خانم ارنو در پیامی گفت دریافت جایزه "یک افتخار بزرگ و همزمان یک مسوولیت خطیر است".
آخرین شعله های شهادت شمع؛ اوضاع دردناک کتاب در افغانستان "نشر واژه" افغانستان اعلام کرد که به دلیل مشکلات اقتصادی و فروش نرفتن کتابهایش از عهده هزینه ها برنمی آید و کتاب فروشی خود در چهارراه پل سرخ کابل را تعطیل می کند؛ خبری کوتاه اما تلخ هم برای بازار چاپ و نشر افغانستان و هم برای کسانی که روزگار کابل و "پل سرخ" را درک کرده بودند. در سالهای قبل از سقوط، "پل سرخ" قلب تپنده فرهنگی و هنری کابل بود؛ چهارراهی که به علت نزدیکی به دانشگاه کابل و چند دانشگاه مهم دیگر، به مرکز فعالیتهای فکری و فرهنگی تبدیل شده بود. ساختمان تعداد زیادی از رسانه های معتبر، مقر تعدادی از انجمنهای فعال ادبی و هنری، پاساژ کتاب و کافه های بی شمار آن همه و همه "پل سرخ" را پاتوق اهالی فکر و قلم کرده بود. چهارراه پل سرخ دیگر یک چهارراه عادی در کابل نبود، بلکه به نماد عشق و دانایی و خلاقیت تبدیل شده و به شعرهای شاعران و داستانهای نویسندگان هم راه یافته بود. در ضلع شمال غربی چهارراه، "مارکت ملی" قرار داشت؛ پاساژی سه‌طبقه که مقر کتاب‌فروشیها و انتشاراتیهای کابل بود و نشر واژه یکی از انتشارات جوان و پرطرفدار این پاساژ و فضای فرهنگی افغانستان بود.
تجارت آنلاین کتاب آلمان؛ فروشی بالای دو و نیم میلیارد یورو در آستانه برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت در آلمان، آمارها نشان می‌دهد تجارت آنلاین کتاب در این کشور در سال گذشته همچنان پررونق بوده و فروشی بیش از دو و نیم میلیارد یورو را به خود اختصاص داده است. از فروش و خریداری کتاب به صورت آنلاین در آلمان پیش از دوره پاندمی کرونا نیز استقبال می‌شد، اما با اعمال محدودیتهای گسترده برای مقابله با کرونا در دو سال گذشته و تعطیلی چند ماهه بسیاری از کتاب‌فروشیها، تجارت آنلاین کتاب در این کشور در سال گذشته به رقم ۲.۶ میلیارد یورو رسیده است. این میزان یعنی بیش از یک چهارم سهم کل فروش در صنعت کتاب در آلمان. البته بر اساس گزارش اداره فدرال آمار آلمان، فروش مستقیم کتاب در کتابفروشی همچنان با سهم ۳۹ درصدی بیشترین گردش مالی در این حوزه را به خود اختصاص داده، اما این رقم در سالهای اخیر با کاهش روبرو بوده است.
موسیقی
«زن، زندگی، آزادی» آهنگ جدید خواننده ایرانی هلندی در حمایت از معترضان به دنبال کشته شدن مهسا امینی، دختر جوان ایرانی که با اعتراضات گسترده مردمی علیه حکومت ایران همراه بوده، سِودا علیزاده، خواننده ایرانی هلندی که به "سِودالیزا" شهرت دارد، آهنگ جدیدی منتشر کرد. این اثر اعتراضی به زبان انگلیسی، "زن زندگی آزادی" نام دارد که یکی از شعارهای اصلی معترضان در ایران است و این روزها بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خبری پیدا کرده. به گزارش تارنمای "میدل ایست آی"، سودالیزا ۳۵ ساله که با آثار جسورانه و نامتعارف خود به عنوان خواننده ای آوانگارد شناخته می شود، در حساب کاربری خود در اینستاگرم می نویسد که "زن بدون آزادی مانند گُل بی خاک است"، و در ادامه می افزاید: "به تمام زنانی که جان خود را فدا کردند تا به آزادی امیدوار باشیم درود می‌فرستم."
ترانه "برای..." شروین حاجی پور مورد توجه "گرمی" قرار گرفت به دنبال استقبال از ترانه "برای..." از شروین حاجی‌پور، خواننده جوان ایرانی، این اثر از شانس زیادی برای دریافت یکی از جوایز جانبی آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط آمریکا که به "گرمی" شهرت دارد، برخوردار است. این اثر، امسال یکی از گزینه های پیشنهادی برای نامزدی دریافت جایزه جدید "دستاورد ویژه: بهترین ترانه برای دگرگونی اجتماعی" است و برنده آن را کمیته‌ای در آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط انتخاب می‌کند.
سمفونی برای پرو، تلاش برای تغییر اجتماع و جهان تغییر زندگی کودکان و نوجوانان به یاری موسیقی ماموریتی است که خواننده معروف اپرا خوان، "دیه‌گو فلورز" آنرا از سالها پیش برعهده گرفته است. برنامه او به نام "سمفونی برای پرو" برای کودکان بی بضاعت این کشور امکان نواختن ساز یا خواندن آواز در گروه کُر را فراهم می کند خوان درباره انگیزه کارش می‌گوید: "وقتی تصمیم به ایجاد سمفونی برای پرو گرفتم رویایی داشتم، می خواستم به پسران و دختران بی بضاعت در پرو کمک کنم تا جای امنی داشته باشند که رشد کنند و آموزش ببینند و ارزشهای زندگی را بیاموزند." خوان می‌گوید موسیقی پیشترها برایش عبارت از رفتن روی صحنه و اجرا کردن و تشویق شدن بوده، اما حالا آن را شیوه‌ای برای تغییر دادن اجتماع و جهان می‌بیند.
شکست کمپین تبلیغاتی حکومت در پی اعتراض شدید زنان شهرداری تهران در میانه اعتراضات مردمی به رهبری زنان و همزمان با سرکوب، قتل و دستگیری زنان مبارز، دیوارنگاره ای متشکل از تصاویر زنان افتخار آفرین ایران زمین را با عنوان "زنان سرزمین من" به نمایش گذاشت. این اقدام که به نظر می رسد تلاش اتاق فکر جمهوری اسلامی برای مصادره مبارزات زنان آزاده ایران باشد، خیلی زود شکست خورد و با مخالفت گسترده زنان حاضر در این بیلبورد مانند فاطمه معتمد آریا، ژاله علو و بسیاری از فعالان رسانه های اجتماعی روبرو شد. از جمله مرضیه برومند، کارگردان سینما و تلویزیون، خطاب به حاکمیت نوشت: " آقایان، عکس مرا از دیواری که زیرش بچه ها و جوانها را سرکوب کردید بردارید."
سینما
از "زن، زندگی و آزادی" تا "آخوند خون آشام" در جشنواره فیلم لندن موج حمایت بی دریغ سینماگران و جشنواره های جهانی از زنان ایرانی لحظات بی سابقه ای را در عالم سینما رقم زده است که از آخرین آنها باید به جشنواره جهانی فیلم لندن اشاره کرد. در ادامه حمایت پررنگ جشنواره های جهانی که از بیانیه های رسمی جشنواره هایی نظیر ونیز و کن و برلین آغاز شد، تا بریدن گیسوان گروه فیلمسازی بر روی صحنه جشنواره جهانی فیلم آنتالیا - که بازتاب گسترده ای در ترکیه داشت - جشنواره جهانی فیلم لندن هم با اعلام حمایت رسمی از جنبش زنان ایران برای آزادی افتتاح شد. در ابتدای جشنواره، "تریشیا توتل"، دبیر جشنواره، ضمن نام بردن از سه فیلمساز ایرانی زندانی، جعفر پناهی، محمد رسول اف و مصطفی آل احمد، همبستگی کامل خود را با "زنان ایرانی ای که در راه آزادی جان می دهند" اعلام کرد. مراسم بزرگی هم با حضور سینماگران از کشورهای مختلف جهان برگزار شد که در آن هریک از مهمانان جشنواره تابلویی را در دست داشتند که بر روی هر کدام از آنها نام یک فیلمساز زندانی ایرانی نوشته شده بود. اما برجسته ترین واکنش را علی عباسی نشان داد؛ فیلمسازی که در جشنواره کن امسال با فیلم "عنکبوت مقدس" تحسین شد. عباسی فرش قرمز فیلمش را به یک پرفرمانس علیه جمهوری اسلامی ایران بدل کرد در حالیکه خودش را به شکل یک "آخوند خون‌آشام" درآورده بود. عباسی که علاقه زیادی به سینمای وحشت دارد، یکی از شناخته شده ترین شخصیتهای این سینما را به عنوان نمادی از حکومت مذهبی ایران، در حالی به نمایش گذاشت که از دهانش خون جاری بود و دستانی آلوده به خون هم داشت. لباس سفید رنگ او هم آغشته به قطرات خونی بود که به نظر می آید آشکارا به کشته شدن معترضان در ایران اشاره داشت. در کنار او عوامل گروهش تابلوهای مختلفی در دست داشتند که بر روی آنها نام مهسا امینی و شعار "زن زندگی آزادی" نوشته شده بود.
گیسو بُران در جشنواره آنتالیا در حمایت از زنان ایران پنجاه و نهمین دوره جشنواره جهانی فیلم "آنتالیا" در ترکیه، شنبه شب (۸ اکتبر ۲۰۲۲) به کار خود پایان داد، در حالیکه فضای جشنواره و همینطور مراسم اختتامیه تحت تاثیر اعتراضات ایران بود و برخی از برندگان جوایز به طور مستقیم به رویدادهای ایران اشاره کردند. یکی از مهمترین لحظات جشنواره زمانی بود که گروه فیلم "دستبند نارپری" بر روی صحنه در حمایت از زنان ایرانی موهای خود را بریدند. این حرکت آنها مورد تشویق بسیار تماشاگران قرار گرفت و روزنامه "جمهوریت"، از مهمترین روزنامه های ترکیه، عکس آنها را در صفحه اول خود منتشر کرد.
حذف تفکیک جنسیت از جوایز فستیوال فیلم لوکارنو مسوولان برگزارکننده فستیوال فیلم "لوکارنو" تصمیم گرفتند تا از این پس دیگر در اهدای جوایز تفاوتی میان انتخاب بازیگران مرد و زن نباشد و بدون توجه به جنسیت "بهترین بازیگر" انتخاب شود. این فستیوال فیلم با انتشار بیانیه ای می گوید: "از سال ۲۰۲۳، برندگان بازیگری لوکارنو دیگر بر اساس جنسیت بهترین بازیگر مرد و بهترین بازیگر زن دسته بندی نمی شوند، بلکه جوایز بهترین نقش اول و بهترین نقش مکمل بدون جنسیت خواهند بود." پیش از این برگزارکنندگان "برلیناله"، فستیوال فیلم برلین، چنین تصمیمی اتخاذ کرده بودند. در سال ۲۰۲۱ "خرس نقره ای" بهترین بازیگر نقش اول و نقش مکمل را که تا پیش از این به یک مرد و یک زن منتخب هیات داوران داده می شد، تنها به دو نفر در دو نقش اول و مکمل اهدا شد. تصمیم حذف جنسیت انتخاب بازیگر در یکی از مهم ترین فستیوالهای جهان، برلیناله، باعث خرسندی بسیاری از هواداران جامعه "ال جی بی تی کیو"، یا همان جامعه رنگین کمانی شد. آنها معتقدند هر انسانی بدون توجه به هویت جنسیتی و گرایش جنسی حق زندگی و شانس برابر دارد.
"عنکبوت مقدس" در راه اسکار، لرزه وحشت در بیت العنکبوت فیلم سینمایی "عنکبوت مقدس" که با رونمایی در جشنواره کن ۲۰۲۲ به کابوس حکومت ایران تبدیل شده بود، با راهیابی به رقابت اسکار بار دیگر آن کابوس را زنده خواهد کرد. این فیلم به کارگردانی علی عباسی، به عنوان نماینده دانمارک به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا معرفی شد و قرار است در بخش بهترین فیلم بین‌المللی با نمایندگان سایر کشورها رقابت کند. عباسی که مقیم دانمارک است، در "عنکبوت مقدس" داستان قتلهای زنجیره ای در مشهد در پایان دهه ۱۳۷۰ را به تصویر کشیده است؛ قتلهایی که سعید حنایی با انگیزه مذهبی مرتکب می شد و قربانیانش زنان تن فروش پایتخت مذهبی ایران بودند. او به شهادت اعترافهایش که در رسانه های داخلی ایران و مستند "و عنکبوت آمد"، ساخته مازیار بهاری، علنی شد، آن زنان را به خانه خود می کشاند و به قتل می‌رساند. حنایی که در خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود، به ادعای خود قتل این زنان را پس از آن شروع کرد که یک راننده مسافرکش در مشهد همسر او را با یکی از زنان تن فروش اشتباه گرفت و برایش مزاحمت ایجاد کرد. او می‌گفت که قصدش از کشتار این زنان "پاکسازی" بوده است. آنچه می تواند شانس "عنکبوت مقدس" در اسکار امسال را بیشتر کند، اعتراضهای کنونی در سراسر ایران است.
اخبار کوتاه هنری
*انتشار ویژه نامه یدالله رویایی به کوشش بیژن اسدی پور ، ویژه نامه یدالله رویایی منتشر شد. این کتاب که توزیع آن از طریق شبکه مجازی به صورت رایگان صورت می گیرد، با آثاری از محمود عنایت، فریدون تنکابنی، عزت‌الله همایونفر، حسن فیاد، خلیل موحد دیلمقانی، حشمت جزنی، اسماعیل خوئی، جلال سرفراز، دنا رباطی، سهراب مازندرانی، فصل‌الله روحانی، فرامرز سلیمانی، جمال میرصادقی، و ….طرح‌هایی از بیژن اسدی پور، اردشیر معتمدی، مسعود نیری، وینچنزو بیانکینی، فریبا زیرک زاده، ویدا مریخی، چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. برای تهیه این کتاب می توانید از لینک زیر استفاده کنید: https://www.bashgaheadabiyat.com/product/yadollah-royaee/ *در اعتراض به سرکوب، مراسم اختتامیه بیست و دومین دوره جایزه مهرگان لغو شد دبیرخانه جایزه مهرگان در پیِ حوادث تلخ و دردناک روزهای اخیر ایران، در بیانیه ای که به امضای مدیر و ۲۴ نفر از داوران جایزه مهرگان ادب و مهرگان علم و محیط زیست رسیده، لغو مراسم اختتامیه جایزه را که قرار بود در روز ۲۹ مهرماه ۱۴۰۱ (۲۱ اکتبر ۲۰۲۲) برگزار شود، اعلام کرد. در این بیانیه آمده است: "برگزاری جشنواره ها و مراسم تقدیر از نویسندگان، هنرمندان و کنشگران محیط زیست ایران در روزهایی که جامعه در التهاب و کشاکش از دست دادن زنان شجاع و جوانان برومندش خروشیده است و شعرا و نویسندگان، دانشجویان و چهره های آگاه و دلسوز وطن در بَندند، معنایی ندارد. ما در اعتراض به خشونت کور و ناروایی که موجب پدید آمدن این شرایط پرتنش و نگران‌کننده شده است، مراسم اختتامیه جایزه مهرگان را برگزار نخواهیم کرد." *«کنفرانس فیلم کوتاه» عضویت جشنواره فیلم کوتاه تهران را معلق کرد نهاد بین‌المللی "کنفرانس فیلم کوتاه" با صدور بیانیه ای اعلام کرد که عضویت جشنواره فیلم کوتاه تهران را به علت آنکه مدیران فعلی جشنواره فیلم کوتاه تهران از اقدامات به نوشته آنها "خشونت‌بار حکومت ایران در سرکوب سیستماتیک و کشتار کودکان، زنان و مردان" حمایت می‌کنند را به حالت تعلیق درآورده است. *حراج یک اثر گرهارد ریشتر، نقاش آلمانی به مبلغ ۲۰ میلیون یورو تابلوی "۱۹۲ رنگ" اثر "گرهارد ریشتر"، نقاش آلمانی مقیم شهر کلن، به قیمت بیش از ۲۰ میلیون یورو در لندن به حراج گذاشته شد. این اثر یکی از گران‌ترین نقاشیهای یک هنرمند در قید حیات است. سخنگوی "حراجی ساتبی" در کلن اعلام کرد که اثر مشهور "۱۹۲ رنگ" شامگاه جمعه ۱۴ اکتبر در لندن رکورد را شکست و به قیمت ۲۰ میلیون و ۹۰۰ هزار یورو به حراج گذاشته شد.
(منابع: رادیو فردا، جنگ خبر، دویچه وله، بی بی سی، صدای آمریکا، یورو نیوز، ایندپندنت) منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۶، یکشنبه اول آبان ۱۴۰۱ - ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲ |