رویدادهای هنری ماه (تیر ۱۴۰۱) فتح الله کیائیها
یورش به زنان، دادخواهان آبان و اِسارت هنرمندان همزمان با انتشار خبرهایی مبنی بر مبارزه با بد حجابی و ضرب و شتم زنان نستوه و مبارزی که با برداشتن حجاب در معابر عمومی اقتدار پوشالی بیت العنکبوت را به چالش کشیدند و یا حمله گسترده و وحشیانه به خانواده شهدای آبان ماه خونین و ضرب و شتم مادران داغدارشان، خبرهایی مبنی بر دستگیری گسترده فعالان صنفی و کارگری و هنری منتشر شد که در بین آنها می توان به دستگیری محمد رسول اف، مصطفی آل احمد و جعفر پناهی اشاره کرد. این تهاجم گسترده و مغول وار چنان بود که کانون نویسندگان ایران در واکنش به آن بیانیه ای صادر کرد که بخشهایی از آن را در زیر می خوانید: "در این چند ماه فشار سازمان یافته حاکمیت بر نویسندگان، هنرمندان و فعالان صنفی و مدنی بی وقفه ادامه داشته است. بسیاری در سلولهای انفرادی محبوس شده اند، بسیاری در بازداشت نهادهای امنیتی به سر می برند و هر روز اخبار نگران کننده ای از وضعیت زندانیان و تداوم اعتصاب غذای آنان منتشر می شود ... کانون نویسندگان ایران خواهان آزادی بی قیدوشرط بازداشت شدگان اخیر و همه زندانیان سیاسی و عقیدتی است و از آزادیخواهان سراسر جهان می خواهد صدای رسای اعتراض به این سرکوبها باشند."
ادبیات
پنجمین دوره جشنواره بین النهرین بر گزار شد در روزهای سوم و چهارم تیر ماه شهر "لاهه"، هلند، شاهد برگزاری پنجمین دوره از "جشنواره بین المللی بین النهرین" بود. در این جشنواره که به همت شهرداری لاهه و موسسات Het Nederlands Letterenfonds و Stichting CultuurSchakel برگزار گردید، شاعرانی از سوریه، هلند، عراق، سوییس، انگلستان، فرانسه، فلسطین، مراکش، آلمان، اروگوئه ، مکزیک، شیلی و ایران شرکت داشتند. در ادامه خلاصه ای از گزارش این برنامه را که توسط محبوبه ابراهیمی تهیه شده می خوانید: این جشنواره به دبیری "محمد الامین الکرخی"، شاعر و نویسنده و مترجم صاحب نام، با نمایش فیلم "درخت گردو" ( کارگردانی مهدویان) که به موضوع بمباران شیمیایی سردشت می پرداخت، آغاز به کار کرد و سپس گروه موسیقی "مشق عشق" از کرمانشاه و به خوانندگی کوروش تیمورزاده، تماشاچیان حاضر در سالن را با خود با گوشه هایی از هنر دربند این سرزمین آشنا کردند. آن سالها/ دودی از شهر ما بلند نشد/ بلندگوها مرثیه خواندند/ آه های زیادی به آسمان رفت/ و دم بر نیامد/ سال هزار و سیصد و کلمه شعر فوق برگزیده ای از شعر محبوبه ابراهیمی بود که در روز دوم این مراسم و به صورت آنلاین برای شنوندگان خوانده شد. در این شعرخوانیها، سید علی صالحی و محبوبه افشاری نیز به صورت آنلاین حضور داشتند و علاقمندان را با شعر نو ایران آشنا کردند. شایان ذکر است که اشعار آنها توسط شاعر نامدار فرانسوی "برونو میرسیه" و به صورت همزمان به زبان انگلیسی ترجمه و پخش می شد. همزمان با این رویداد، در سالن "لاک تاتر" این شهر نیز نمایشگاهی از هنرهای تجسمی و با هنرمندی دو هنرمند ایرانی (نیما خدایار) و عراقی (صفا صالح اسکندر) و تحت نام "نه برای جنگ بلکه برای هنر" برگزار شد که مورد توجه علاقمندان قرار گرفت.
شعر خوانی زنان در کابل، اعتراضی علیه سکوت و سیاهی در میان ضربه های سنگین افراط گرایی دینی و زن ستیزی که هر روز محکم تر بر فرق زنان افغانستان فرود می آید، شهر کابل روز پنجشنبه ۱۶ تیرماه (۷ ژوئیه)، شاهد یک رویداد نادر فرهنگی بود؛ دهها تن از زنان شاعر و نویسنده افغان زیر یک سقف جمع شدند و مجلس شعرخوانی برگزار کردند. رسانه های داخلی و بین المللی نیز در این برنامه حضور داشتند. عنوان برنامه "رنا" بود که در زبان پشتو به معنای "روشنایی" است. هدف این زنان، دادخواهی برای گشایش مدارس دخترانه بود. زنان شرکت کننده در این مراسم، شاعران و نویسندگانی بودند که به زبانهای پشتو و فارسی شعر خواندند و حرف دل شان را مقابل دوربین رسانه ها بیان کردند. برخلاف دستور طالبان در مورد حجاب اجباری سیاه رنگ و برقع، زنان حاضر در این برنامه لباسهای رنگی و حتی لباسهای سنتی افغان به تن کرده بودند و با آرایشهای معمول زنان در افغانستان مقابل دوربینها ظاهر شدند. "هوگی امیل"، زن شاعر و نویسنده پشتون، که مسوولیت برگزاری این برنامه را به عهده داشت، در گفتگو با خبرگزاری فرانسه به آنچه زنان پیش از ظهور طالبان در افغانستان داشتند اشاره کرد و گفت: "در کشوری که آهنگ بود، شعر بود، آزادی بود، از بین بردن همه اینها یک جفای بزرگ است".
بیله دیگ، بیله چغندر این حکایت طنز روایت راستین دوران حکومت آخوندی بر ایران است که در آن و به قول معروف هردَم ازین باغ بَری می رسد - تازه تر از تازه تری می رسد. ماجرا از آنجایی طعم تلخ طنز را در کام آدمی قطره می چکاند که می بیند متولیان فرهنگی بیت العنکبوت چه دسته گلهایی که به آب نمی دهند. به تازه ترین آنها توجه کنید: در روزهایی که حساسیتها هم مانند میزان غلطهای شعرهایی که از شاعران مطرح ادبیات فارسی منتشر می شود، افزایش پیدا کرده، جشنواره فارابی، یک جشنواره حکومتی که مدعی است جلوه های فرهنگی، علمی، ادبی و هنری را به جهان معرفی می کند، دعوت نامه های خود را با شعری اشتباهی از مولانا ارسال کرده است. شعری که منسوب به مثنوی معنوی روی دعوت نامه های این دوره از رویداد فارابی قرار گرفته، چنین است: "خاک ملک سلیمان است علم - جمله عالم صورت و جان است علم". درحالی که صورت درست این شعر به این صورت است: "خاتم ملک سلیمان است علم - جمله عالم صورت و جانست علم". به عبارت دیگر، به جای واژه "خاتم"، به اشتباه واژه "خاک" جایگزین شده است. ساده انگاریهای فضای مجازی به نظر در مورد ساحت پژوهشی هم نفوذ کرده، روند انتشار اشتباهات و جعلیات ادبی تا کجا پیش خواهد رفت؟ آنچه رخ داده، شاید هشداری باشد برای نگرانیهای بیشتر در این زمینه.
یک کوتاه ادبی گروه شعر فارسی "خانه فرهنگ گیلان" نشستی ادبی در باره آسیب شناسی نقد ادبی معاصر و عدم تحقق دموکراسی در نقد ادبی با دبیری ستار جانعلی پور و سخنرانی آرمان میرزا نژاد، همراه با شعر خوانی حامد رضوی و آرش عندلیب برگزار کرد.
موسیقی
"در کشوری که موسیقی ممنوع است، نسل بعدی نسل طالب و انتحاری خواهد بود" شماری از هنرمندان سرشناس افغانستانی از گوشه وکنار جهان در برلین - آلمان گرد هم آمدند تا در برابر ممنوعیت موسیقی، صدا و تصویر در افغانستان قد علم کنند. این هنرمندان یک برنامه استعدادیابی موسیقی "صدای نو" به راه انداخته اند تا به کسانی که استعداد خوانندگی و نوازندگی دارند کمک کنند، به آنها آموزش دهند و راه را برای ورودشان به فضای هنر و موسیقی باز کنند. این برنامه با یک فراخوان ساده در رسانه های اجتماعی شروع شد و علاقمندان تا اول اوت ۲۰۲۲ فرصت دارند تا آنلاین ثبت نام کنند. قرار است اول اوت، افرادی که ثبت نام کرده اند و امکان سفر به آلمان را دارند، در برلین دور هم جمع شوند و در یکی از سالنهای این شهر به کمک هنرمندان افغانستان تمرین خوانندگی را آغاز و نمونه کار ارائه کنند. افزون بر این، شماری دیگر نیز از افغانستان، ایران، و پاکستان در رقابت آنلاین این برنامه شرکت خواهند کرد. شکیب مصدق، خواننده نام آشنای افغانستان که از پرچمداران موسیقی اعتراضی این کشور و یکی از سازندگان این برنامه است، گفت بخشی از تمرکز این برنامه بر حضور زنان در زمینه خوانندگی است تا صداهای منع شده زنان تکثیر شود. او تصریح کرد: "حرف اصلی این برنامه کشف صدا است، هر صدایی که در برابر سکوت و تاریکی باشد، به ویژه صدای زنان". مصدق در ادامه افزود: "در حالی که طالبان موسیقی، هنر و صدا را منع کرده اند، هر صدایی که بلند شود، هر موسیقی که نواخته شود، صدای اعتراض و موسیقی اعتراضی است".
سینما و تلویزیون
فیلم "تابستان با امید" گوی بلورین را بُرد پنجاه و ششمین دوره جشنواره جهانی فیلم "کارلووی واری" که بزرگ ترین و قدیمی ترین جشنواره اروپای شرقی و مرکزی است، شنبه شب، نهم ژوئیه، با اهدای جوایز به کار خود پایان داد و گوی بلورین بهترین فیلم این دوره از جشنواره به یک فیلمساز زن ایرانی - کانادایی رسید؛ صدف فروغی برای فیلم "تابستان با امید". سینمای ایران امسال برخلاف سالهای گذشته حضور پررنگی در این جشنواره داشت و در بخش مسابقه ای تازه به نام "پروکسیما" هم یک فیلم دیدنی از یک فیلمساز زن دیگر سینمای ایران به نمایش درآمد: "زن، مرد بچه"، ساخته درناز حاجیها.
نامزدهای جوایز امی معرفی شدند مجموعه تلویزیونی "جانشینی"، یک درام طنز درباره ثروتمندان بیرحم، روز سه شنبه ۲۱ تیر در جوایز "اِمی" با کسب نامزدی در ۲۵ رشته در صدر قرار گرفت. مجموعه تلویزیونی "بازی مرکب"، محصول کره جنوبی، نیز به عنوان اولین محصول تلویزیونی غیرانگلیسی زبان با کسب نامزدی در ۱۳ رشته رکورد بیسابقه ای به جا گذاشت. مجموعه های تلویزیونی دیگری نظیر "نیلوفر آبی" با کسب نامزدی در ۲۰ رشته، "هکس" و "تنها قاتل در ساختمان" هر یک با کسب نامزدی در ۱۷ رشته پس از "جانشینی" در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در بخش بهترین درام تلویزیونی در کنار "جانشینی" و "بازی مرکب"، مجموعه های تلویزیونی "بهتره به سال زنگ بزنی"؛ "سرخوشی"؛ "اوزارک"؛ "جداسازی"؛ "چیزهای عجیب" و "کاپشن زردها" نامزد شدند. در بخش محصولات تلویزیونی کمدی، "تد لاسو" با کسب نامزدی در ۲۰ رشته در صدر قرار گرفت و امسال نیز بخت آن را خواهد داشت که برای دومین سال پیاپی جایزه امی برای بهترین سریال کمدی را از آن خود کند.
نمایش "درشکه چی" در ایتالیا در سی و ششمین جشنواره فیلم "ایل چینما رتیراتو" (سینمای دوباره کشف شده) در شهر "بولونیا" - ایتالیا، چند اثر مهم از تاریخ سینمای ایران که به تازگی مرمت شده، برای اولین بار به نمایش عمومی درخواهد آمد. این فیلمها عبارتند از: "یک آتش"، ابراهیم گلستان (۱۳۴۱)، "در غربت"، سهراب شهید ثالث (۱۳۵۴)، "چشمه"، آربی آوانسیان (۱۳۵۱) و "درشکه چی"، نصرت کریمی (۱۳۵۰). جشنواره ایل چینما رتیواتو با همکاری "سینما تک" بولونیا و مرکز مرمت آثار سینمایی بولونیا، از اصلی ترین جشنواره های نمایش آثار کلاسیک تاریخ سینمای جهان و امکانی برای دیدن جدیدترین آثار مرمت شده تاریخ سینمای جهان است. از جمله فیلمهای دیگر، که لابراتوار سینما تک بولونیا با همکاری با ارگانهای دیگر مرمت کرده و امسال به نمایش درمی آید، "دیکتاتور بزرگ" ساخته "چارلی چاپلین"، "واکسی" ساخته "ویتوریو دسیکا"، "آل" ساخته "لوئیس بونوئل" و "دنباله رو" ساخته "برناردو برتولوچی" است.
هنرهای تجسمی
سلف نگاره ون گوگ کشف شد یک خودنگاره (سلف پرتره) ناشناخته از "ونسان ون گوگ"، نقاش مشهور هلندی، پشت یکی از آثار او در نگارخانه ملی اسکاتلند در "ادینبورگ" کشف شده است. این خودنگاره پشت بوم تابلویی از چهره یک زن روستایی نقاشی شده و کارشناسان نگارخانه گالری ملی اسکاتلند به طور تصادفی در تصویربرداری اشعه ایکس از این تابلو به وجود آن پی بردند. این اثر زیر لایه های مقوا و چسب پوشانده شده که ظاهرا هنگام قاب کردن تابلو مورد استفاده قرار گرفت. "لسلی استیونسون"، رییس نگارخانه گفته است که از پیدا کردن چهره هنرمندی که "خیره به ما چشم دوخته" یکه خورده است. او افزوده است: "وقتی برای اولین بار تصویر اشعه ایکس این اثر را دیدم، دریافتم که این یک کشف مهم است که به اطلاعات ما در مورد زندگی ون گوگ می افزاید." این نقاش هلندی غالبا به منظور صرفه جویی در هزینه کارهایش، از طرف دیگر بوم آثاری که نمی پسندید برای نقاشی آثار دیگر استفاده می کرد.
(منابع: رادیو فردا، ایندپندنت فارسی، بی بی سی، همشهری آنلاین، جنگ خبر، صفحه فیس بوک آرمان میرزا نژاد)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۳، شنبه اول مرداد ۱۴۰۱ - ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۲ |