|
زنان در مسیر رهایی (فروردین ۱۴۰۱) اسد طاهری
آمار قتل و خودکشی زنان در جامعە مردسالار با حکومت دینی و استبدادی، آمار قتل و خشونت علیە زنان روز بە روز در حال افزایش است. در سالهای اخیر با تشدید فقر، خشونتها نیز تشدید شدە است. زنان و بە ویژە نو جوانان بە دلایل عمدتا مالی و فقر مجبور بە بە خودکشی می شوند و حکومت نیز تلاشی برای بهبود شرایط نمیذ‌کند. از سویی در جامعە کنونی ایران نە تنها خودکشیها، بلکە بیشتر قتلها و جنایتها نیز ریشە در فقر اقتصادی دارد و با تشدید فقر جامعە نیز دچار بحران شدە و جنایتهای بسیاری در آن رخ می دهد. قتلهای خانوادگی و خودکشی دستە جمعی خانوادە ها از جملە مواردی است کە مستقیم یا غیرمستقیم با فقر مرتبط است. خانوادهایی کە اکثرا با مشکلات مالی شدید دست و پنجە نرم می کنند، هنگامی کە راە حلی برای رهایی از این مشکلات نمی یابند اقدام بە خودکشی می کنند. زنان بە ویژە زنان سرپرست خانوار بە عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعە شناختە می شوند، زنانی کە نە از سوی نهادهای دولتی حمایت می شوند و نە راە برون رفت از این مشکلات را دارند اقدام بە خودکشی را مناسب ترین راە می یابند. مناطقی مثل کردستان، خوزستان، سیستان و بلوچستان کە خود بە عنوان مناطق محروم شناختە می شوند بیشرین آمار خودکشیها را در سالهای اخیر داشتە اند و این روزها آمار خودکشیها در مناطق کردستان روز بە روز در حال افزایش است. براساس آماری کە از سوی «خبرگزاری زن» (JINHA) بە ثبت رسیدە است در ماە اسفند بیش از ١٣ قتل و خودکشی در شهرهای مختلف روی دادە است. ثبت این آمار در حالی است کە بیشر خودکشیها در مناطق مختلف گزارش نمی شود و ممکن است آمار واقعی بسیار متفاوت تر از آنچە باشد کە اعلام می شود.
تعطیلی دوبارە مدارس دخترانە در افغانستان طالبان بار دیگر بە بهانە لباس "شرعی و مناسب" مدارس دخترانە افغانستان را تعطیل کرد. وزارت معارف طالبان (وزارت آموزش و پرورش) روز دوشنبه اول فروردین در اطلاعیه ای اعلام کرد: تمام مدارس دخترانه (متوسطه و راهنمایی) تا اطلاع ثانوی بسته است. در این اطلاعیه در مورد دلایل تعطیلی مدارس دخترانە آمده است: «هرگاه مطابق شریعت، رسم و رواج و فرهنگ افغانی لباس مکتب طرح شود، آنگاه بر اساس حکم رهبری امارت اسلامی مکاتب متذکره آغاز خواهد شد.» این اطلاعیە در حالی منتشر شد کە براساس وعدە های حکومت طالبان قرار بود پس از ماهها تعطیلی مدارس دخترانه افغانستان روز چهارشنبه ۳ فروردین بازگشایی شود.
دادخواهی «جنبش زنان عدالتخواه افغانستان» گروهی از زنان کابل در حرکتی اعتراضی تحت عنوان «جنبش زنان عدالتخواه افغانستان» برای حقوق شان دادخواهی می کنند، روز پنجشنبه 4 فروردین بر فراز کوهی در کابل رفتە و برای بازگشایی مدارس دخترانه و حقوق اجتماعی ــ سیاسی زنان، شعار دادند. این زنان با شعارهای «طالبان دشمن تحصیل و تعلیم هستند. بگذارید دختران درس بخوانند. طالبان از زنان آگاه می ترسند. ما حکومت تک جنسیتی را نمی پذیریم.» خواهان بازگشایی مدارس شدند. قطعنامه پایانی این حرکت اعتراضی از سوی رسانه رخشانه منتشر شدە و در آن آمده است: «بار دیگر ما بانوان افغانستان مورد تبعیض آشکار جنسیتی به بهانه دین و حجاب قرار گرفتیم. اکنون گروه طالبان دروازه های مکاتب را به روی دختران بستند، اعتراضها را سرکوب کردند، زنان را زندانی کردند، کشتند و مورد دهها خشونت دیگر قرار داده اند.» در بخش دیگر این قطعنامه آمده است: «تحصیل، کار و آزادی، حقوق مسلم ما است و به طالبان صدا می کنیم؛ شما نمی توانید حقوق ما را به گروگان بگیرید.»
قتل زن ۲۰ ساله به دلیل طلاق زینت مزیدی، زن ۲۰ ساله اهل روستای دهنوی شهرستان زرین دشت از توابع استان فارس، توسط پدرش با ضربه های میله آهنی به قتل رسید. زینت مزیدی، که قبلا ازدواجی ناموفق داشت و طلاق گرفته بود، بعد از ازدواج دوم تصمیم به طلاق گرفت، که این تصمیم به قتل وی انجامید. پدر این زن بعد از قتل دستگیر شد. بعد از چهار دهه حاکمیت جمهوری اسلامی، خشونت، تبعیض و قتل زنان نه تنها ریشه کن نشده، بلکه افزایش یافته است. حقوقدانان ضعف قوانین رژیم را یکی از دلایل افزایش قتل ناموسی دانسته و معتقدند حکومت ایران در گسترش و بازتولید قتلهای ناموسی نقش دارد. جنایات ناموسی، اعمال خشونت آمیز، قتل توسط اعضای مرد خانواده و بستگان نزدیک زن خانواده صورت می گیرد، زنان به دلایل مختلفی مانند امتناع از ازدواج، تجاوز جنسی، درخواست طلاق یا ارتباط خارج از ازدواج هدف قرار گرفته و با این تصور که زن باعث بی آبرویی خانواده شده است، منجر به قتل وی می شود.
زنان می دانند قدرتمند شدن چیست ملالە یوسف زی، برندە جایزە صلح نوبل، در جریان سخنرانی خود در شهر دوحە بە ممنوعیت تحصیل زنان از سوی طالبان پرداخت و با تاکید بر اینکە زنان اکنون می‌دانند "قدرتمند شدن" چیست گفت: "ممنوعیت تحصیل دختران توسط طالبان برای همیشە ادامە نخواهد یافت." ملا یوسف زی که سخنانش روز پنجشنبه 4 فروردین منتشر شد، گفت "من فکر می کنم برای طالبان [اجرای] ممنوعیت تحصیل دختران در سال ١٩٩۶ بسیار آسان تر بود. این بار خیلی سخت تر است، به این دلیل که زنان فهمیده اند که تحصیل کردن به چه معناست، یعنی قدرتمند شدن چیست. اکنون حفظ ممنوعیت تحصیل دختران برای طالبان بسیار سخت تر خواهد بود، این ممنوعیت برای همیشە ادامە نخواهد یافت." ملالە کە جایزە صلح نوبل ٢٠١۴ را بە دلیل مبارزاتش برای حق تحصیل همە کودکان دریافت کردە است، زنان افغانستان را بە ادامە مبارزە جهت احقاق حقوق شان از جملە دستیابی بە حق تحصیل تشویق کرد.
ازدواج ۱۳۱ هزار کودک در ۵ سال اخیر داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد در پنج سال اخیر ۱۳۱ هزار کودک زیر ۱۵ سال ازدواج کرده اند.بر اساس داده های مرکز آمار ایران، که روز سه شنبه 9 فروردین در رسانه های منتشر شد، ۳۳ هزار و ۳۷۱ نفر از زنان کمتر از ۱۵ سال در سال ۹۶ ازدواج کردند. همچنین ۴۲ نفر از مردان کمتر از ۱۵ سال در سال ۹۶ ازدواج کردند. شایان ذکر است این تنها آمار ازدواجهایی است که ثبت رسمی شده است، در حالی که بیشتر ازدواجهای کودکان ثبت نشده و آمار دقیقی از آن در دست نیست. پیش تر نیز در گزارشهای مربوط بە ازدواج کودکان اعلام شدە بود کە مطابق با آمار اولیه شمار موالید سال ۱۴۰۰ (بر حسب سن مادر در زمان تولد) که سازمان ثبت احوال ایران منتشر کرده بود، در شش ماه و ۱۶ روز نخست سال ۱۴۰۰، تعداد ۷۹۱ کودک از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله متولد شدند. در این میان ۴۲۱ کودک از مجموع ۷۹۱ کودک متولد شده از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله پسر و ۳۷۰ کودک نیز دختر هستند. گزارشها حاکی از آن است که از هر سه ایرانی یک نفر زیر خط فقر زندگی کرده و قادر به تامین هزینه های خود نیستند به همین دلیل خانواده ها ترجیح داده اند برای کم کردن عضوی از خانواده کودکانی که هنوز درکی از مسائل جنسی ندارند را بدون رضایت و آگاهی، مجبور به ازدواج کنند. اگر چه مجلس رژیم در سال ۷۹ طرح ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۵ سال و پسران زیر ۱۸ سال را تصویب کرد، اما شورای نگهبان آن را رد کرد، و پدر و ولی کودک می تواند به شرط رعایت "مصلحت" اجازه ازدواج را از دادگاه بگیرد.
واکنشها به منع ورود زنان به ورزشگاه مشهد مسابقه فوتبال تیم ملی ایران در مقابل لبنان بعدازظهر روز سه شنبه ۹ فروردین در حالی آغاز شد که از ورود زنان به استادیوم ممانعت شد. در پی منع ورود زنان به ورزشگاه، تجمع و اعتراضاتی صورت گرفت، گارد ویژه حاضر در ورزشگاه با رفتارهای خشونت آمیز و اسپری فلفل با معترضان برخورد کردند. ممنوعیت حضور زنان به ورزشگاه مشهد و تصاویر منتشر شده از برخورد گارد ویژه با زنان با واکنشهای مختلفی روبرو شد، مهرداد سراجی عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال توئیت نگران کننده ای را منتشر کرد و نوشت: «اخبار نگران کننده ای از کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا به گوش می‌رسد، کسانی که در وزارت ورزش برای فدراسیون فوتبال مسیری را طراحی کردند که اتفاقات تلخی در مشهد رخ دهد، امروز پاسخگوی تصمیمات خود باشند.» در همین رابطه فدراسیون فوتبال با صدور بیانیه ای عجیب می گوید: «ورود زنان بدون فراهم بودن زمینه و بسترهای لازم، همچنین پیش بینی و امکان بلیط فروشی، غیرممکن و بحران ساز به نظر می رسید. هیچ کدام از مسئولان فدراسیون فوتبال، از بانوان علاقه مند به فوتبال جهت خرید بلیط تماشای این مسابقه در شهر مقدس مشهد، دعوت به عمل نیاورده اند. تنها ۹ نفر از بانوان در سامانه بلیت فروشی اقدام به خرید در بخش جایگاه آقایان کرده بودند که وجوه دریافت شده به این اشخاص بازگردانده خواهد شد. متأسفانه برخی افراد سودجو در حاشیه برگزاری این مسابقه، اقدام به چاپ و فروش بلیط های جعلی به برخی از آقایان و بانوان فوتبال دوست نمودند.» فعالان شبکه‌های مجازی هم با انتقاد شدید از منع ورود زنان به ورزشگاه و پاشیدن اسپری فلفل به زنان، دروغها و ضد و نقیض گوییهایی که در گفته های مسئولان رژیم به چشم می خورد را سناریویی گندیده مانند طرز فکرشان تلقی کردند. کاربران شبکه های مجازی نوشته اند: فدراسیون فوتبال ایران نه جرٲت دارد بگوید زنان را راه نمی دهیم و دور جام جهانی را خط بکشند و نه شهامت آن را دارند به تعهدات داده شده عمل کنند.
لغو کنسرت بە دلیل حضور نوازندگان زن در اردکان یزد کنسرت حمید آرام زاده خواننده ۱۸ ساله، در روز پنجشنبه 9 فروردین، یک ساعت قبل از اجرا و در حالی که مردم در سالن حضور داشتند به دلیل حضور سه نوازنده زن، از سوی اماکن لغو شد. چند سال، در ۱۳ استان ایران زنان نوازنده از رفتن به روی سن و اجرای موسیقی محروم شدند. مجید درخشانی بنیانگذار و سرپرست گروه «ماه بانو» از جمله هنرمندانی بود که به دلیل همکاری با خوانندگان و نوازندگان زن چند سال پیش از کار منع شده بود. در برخی استانها اگر زنان نوازنده باشند در پشت پرده باید بنشینند تا کسی آنها را نبیند، محدودیتهایی که با توجه به قوانین ایران در خصوص آوازخوانی و نوازندگی زنان وجود دارد، میدان را بر آنها تنگ تر و فضا را رقابتی تر کرده است که این فضا و محدودیت خشونت و تبعیض علیه زنان تلقی می شود. در چهار دهه حکومت جمهوری اسلامی محدودیت زنان افزایش یافته است، لغو کنسرتها به خاطر حضور زنان موسیقیدان، محرومیت زنان تک خوان، محرومیت از ورزشهایی مانند دوومیدانی، دوچرخه سواری، بدنسازی و .. از جمله حقوق نقض شده زنان در زیر سلطه نظام مردسالاری ایران است.
قتل ٢۴ زن در ترکیە در ماە مارس پلتفورم «ما جنایت علیە زنان را متوقف خواهیم کرد» (KCDP) گزارش ماهانە خود را منتشر کرد. براساس این گزارش که در روز آدینه 12 فروردین منتشر شد، تنها در طول ماە مارس ٢۴ زن در ترکیە از سوی مردان بە قتل رسیدە اند و همچنین ١٩ زن دیگر در حوادث مشکوکی جان خود را از دست دادە اند. در این گزارش آمدە است: ١٢ زن تنها بە بهانە اینکە خواهان تصمیم گیری برای زندگی خود بودە اند بە قتل رسیدە اند. همچنین براساس این گزارش ١١ زن از زنان بە قتل رسیدە توسط مردانی کە با آنها ازدواج کردە اند بە قتل رسیدە، ٣ زن توسط مردانی کە با آنها ارتباط عاطفی داشتە و ٢ زن نیز از سوی مردان فامیل، ٢ زن توسط همسر قبلی و ٢ زن نیز از سوی مردانی کە قبلا با آنها رابطە داشتە اند بە قتل رسیدە اند. همچنین یکی از این زنان توسط پدرش و یکی دیگر توسط پسرش و دو نفر دیگر از سوی افراد ناشناس بە قتل رسیدە اند. در این گزارش تاکید شدە است کە ۶٣ درصد از زنان در خانە های خود بە قتل رسیدە اند.
حجاب اجباری در دانشگاه تهران جنجال برانگیز شد روز یکشنبه 14 فروردین، همزمان با بازگشایی دانشگاهها در سال جدید، دانشجویان زن دانشگاه تهران از آغاز سخت گیری ماموران حراست این دانشگاه و برخورد با دانشجویان خبر دادند. هم چنین نامه مربوط به مقررات خوابگاههای دانشگاه تهران مبنی بر این که مسئولان دانشگاه به زن متاهلی که پس از ساعت قانونی به خوابگاه برگردد تنها در صورتی اجازه ورود به خوابگاه را دارد که همسرش با او به خوابگاه مراجعه کند، یا دانشجویانی که به منزل بستگان خود می روند، اجازه ندارند بیش از دو شب در هفته آنجا بمانند و بایستی به خوابگاه برگردند. اگرچه این رفتارها از سوی مسئولان دانشگاه با زنان دانشجو پدیده جدیدی نیست اما هربار ابعاد تازه ای پیدا می کند و سختگیرانه تر می شود. همزمان با انتشار این خبر در شبکه های اجتماعی، گروهی از دانشجویان زن دانشگاه تهران نیز اعلام کردند، مقامهای حراست این دانشگاه به زنان برای پوشیدن مقنعه در دانشگاه فشار وارد کرده اند. یکی از این دانشجویان در توییتی نوشته است: حراست کارت دانشجویی او را به دلیل نپوشیدن مقنعه ضبط کرده است. فرشته طوسی یکی از فعالان دانشجویی در انتقاد از حجاب اجباری در دانشگاه تهران در توییتر خود نوشته است؛ دانشگاه بعد از دو سال بازگشایی شده (دانشگاه مجازی با بسته بودن تفاوتی ندارد) و این وقفه، هم نهادهای دانشجویی را ضعیف تر از قبل کرده و هم انسجام دانشجویان را. وقفه ای که باعث شده ارتباط بین ورودیهای قدیم و جدید قطع شود و راه سلطه گری دانشگاه بر دانشجویان هموارتر.
تحریک زنان در دوچرخە سواری محدودسازی زنان از سوی «حوزە علمیە قم» بە بهانە های واهی ادامە دارد و این حوزە این بار با استدلال بە اینکە «زین دوچرخه کوچک تر و باریک تر و میزان تحریک کنندگی در آن برای زنان بیشتر است» دوچرخە سواری زنان را مخالف شرع دانست. این حوزە کە با ذهنیت مردان دائم التحریک بە مسائل می نگرد همە جنبەهای زندگی را بە بهانە های واهی برای زنان تنگ کردە است؛ گویی کە بە جز مسائل جنسی و سکسیسم مساله دیگری برای پرداختن بە آن وجود ندارد. در یادداشتی کە روز دوشنبه 15 فروردین از سوی سایت معاونت «حوزە علمیە قم» با عنوان «دوچرخە سواری زنان آری یا نە؟» منتشر شدە است، زین دوچرخە را عامل تحریک آلت تناسلی زنان دانستە و تاکید کردە است ممکن است «زنان از این کار لذت ببرند و بر این لذت عادت کنند و به مرور زمان ممکن است به سمت خودارضایی کشیده شوند.» در این یادداشت نویسندە بە روایات شیعە استناد کردە کە در این روایات اسب سواری زنان بە دلیل «کشیدە شدن آنان بە فساد و گناە نهی شدە است»، در حالی کە بر اساس خود روایات شیعی بسیاری از دختران امامان شیعە و همسران پیامبر جزو اسب سواران نمونە بودە و حتی در جنگها نیز مشارکت یافتە اند. حال اینکە در بسیاری از فیلمهای ساختە شدە در صدا و سیمای جمهوری اسلامی کە بە زندگی امامان پرداختە شدە، زنان جزو سوارکاران و جنگجویان بودە اند کە می توان بە فیلم امام رضا و فیلمهایی از دوران امویان اشارە کرد.
نرخ بیکاری زنان دوبرابر مردان شیوع کرونا در جهان در سالهای اخیر مشکلات بسیاری در فعالیت واحدهای اقتصادی و تولیدی در کشورهای مختلف داشته که مهمترین تبعات آن تعدیل نیرو بود، در این بین بیکاری، نه تنها مردان بلکه زنان را نیز در برگرفت. براساس پژوهش بین‌المللی ۶۲ درصد از کسانی که به دلیل همه گیری کووید ۱۹ شغل شان را از دست داده اند زنان هستند و تقریباً ۶۰ درصد زنان در سراسر جهان در مشاغل غیررسمی کار می کنند و از این رو درآمد و پس انداز کمتر و در مقابل بیشتر در معرض اخراج از کار و خطر فقر قرار دارند. جمعیت زنان حاضر در بخش اقتصاد غیررسمی نسبت به اقتصاد رسمی بسیار بیشتر است چرا که آنها به دلیل میزان بالا بودن مالیات و بالا بودن هزینه بیمه کردن شاغلان به حوزه اقتصاد غیررسمی علاقه بیشتری دارند. مطابق با آمارهای موجود در مرکز آمار ایران "نرخ‌بیکاری" زنان از سال ۹۵ تا ۹۹ با روند کاهشی مواجه بوده اما توجه به این نکته حائز اهمیت است که نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان در ایران دو برابر است (سهم زنان از تعداد کل شاغلان رسمی کشور ۱۵.۷ درصد است)
ترویج زن ستیزی توسط آخوندها همچنان ادامە دارد عبدالقاسم دولابی از اعضای مجلس خبرگان رژیم، با مورد توهین قرار دادن زنانی کە در برنامە های تبلیغاتی صدا و سیما و همچنین در مغازە ها کار می کنند، آنها را کالایی برای سودجویی تاجران خواند. آخوندها و مراجع دینی جمهوری اسلامی همچنان پیشتاز زن ستیزی هستند و با استفادە از قدرت رسان ەای کە در اختیار دارند برای ترویج فرهنگ زن‌ستیزی تلاش می‌کنند. عبدالقاسم دولابی کە از اعضای مجلس خبرگان است روز دوشنبه 22 فروردین در سخنانی زن ستیزانە و مردسالارانە، زنانی را کە در برنامە های تبلیغاتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی مشارکت دارند را «بزک کردە» خواند. او همچنین سقط جنین را از محصولات جاهلیت مدرن خواند و گفت روزی بە دست خدا است و نباید از ترس فقر اقدام بە انجام سقط جنین کرد! او تنها بە این سخنان بسندە نکرد و حضور زنان فروشندە در مغازە ها را نیز مورد انتقاد قرار داد. ازدواج سفید و روابط بین مردان و زنان جوان از جملە موارد دیگری است کە از سوی او بە عنوان محصول جاهلیت مدرن معرفی شدند. برخی دیگر از پدیدە های اجتماعی همانند قتل کە اکنون در ایران رایج شدە است نیز مورد انتقاد این عضو مجلس خبرگان قرار گرفت کە از نظر جامعە شناسان این پدیدە ها محصول سرکوب و بازتولید خشونت و قوانین خشونت آمیز حاکم بر ایران است.
رئیسی: دشمن بە موضوع زنان و خانوادە هجوم آوردە است! روز شنبه 27 فروردین، ابراهیم رئیسی در جلسە ستاد ملی زن و خانوادە در حالی کە دولت خود را حامی و پشتیبان زنان تلقی کرد گفت: دشمن بە موضوع زن و خانوادە هجوم آوردە و ما باید با آن مقابلە کنیم. وی گفت مساله مهم امروز جامعە ایران زن و خانوادە است و تکرار این سخن کە باید مشکلات زنان و خانودە حل شود مشکلی را حل نمی کند. این سخنان ابراهیم رئیسی در حالی است کە پس از روی کار آمدن دولت جدید اقدامات زن ستیزانە دولت علیە خانوادە ها و بە ویژە زنان افزایش یافتە است. حذف غربالگری و ممنوعیت فروش داروهای ضدبارداری از جملە اقدامات زن ستیزانە دولت ابراهیم رئیسی است کە شرایط معیشتی بسیاری از خانوادە های را تحت تاثیر قرار دادە است. کارشناسان حوزە اقتصاد بر این باورند کە تاکید دولت ابراهیم رئیسی بر اعطای تسهیلات بە زنان سرپرست خانوار جهت رفع مشکلات معیشتی آنان نیست بلکە این دولت می خواهد با ایجاد مشاغل خانگی و کارگاههای کوچک، تبعیض جنسیتی را در جامعە نهادینە کند، چرا کە مشاغل زنان بە همان خیاطیهای کوچک و آشپزی در خانە تقلیل می یابد و از سویی این زنان از همە مزایای افرادی کە در کارگاههای بزرگ صنعتی مشغول بە کار هستند از جملە بیمە اجتماعی و درمانی محروم می مانند.
(منابع استفاده شده برای تهیه این مجموعه: هرانا، یورونیوز، رخشانه، ایندپندنت، شرق، رادیو فردا، جنگ خبر)
پنجشنبه ۱ اردیبهشت / ۲۱ اوریل ۲۰۲۲ |