|
زنان در مسیر رهایی (بهمن ۱۴۰۰) اسد طاهری
در طول یک سال گذشته قتل زنان در اتریش افزایش چشمگیری داشته است، چنانچه بر اساس آمار رسمی ۳۱ زن توسط همسر و یا یکی از بستگان خود به قتل رسیده اند. بر اساس مطالعه ای که در سال گذشته انجام شد، ارقام در طول سالها نوسان داشته است، اما بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، ۳۱۹ زن در اتریش عمدتاً توسط همسر یا همسر سابق خود کشته شده اند. بر اساس داده های یورو استات در سال ۲۰۱۸، اتریش در میان سه عضو اتحادیه اروپا بالاترین نرخ زن کشی (قتل به دست یکی از اعضای خانواده یا بستگان) را گزارش کرده است. پس از اینکه چندین مورد هولناک در میان قتلها به طور گسترده در رسانه ها گزارش شد، اکنون موضوع زن کشی کاملاً در کانون توجه قرار گرفته است. در کشور کوچک و ثروتمندی که جنایات خشونت آمیز عموماً نادر است، بحث عمومی آغاز شده است که فعالان را برانگیخته و سیاستمداران را مجبور به اقدام کرده است. ماریا روسل هومر، مدیر اجرایی شبکه ای از پناهگاههای زنان، گفت: «این یک وضعیت واقعاً دراماتیک است... غیرقابل درک است.» آنا بدهوفر، فعال مدنی، همچنان «عدم خشم و واکنش» در برابر پدیده زن کشی را محکوم کرده و می‌گوید که گروه فعالان زن از سر ناچاری در بازار وین شماره ۳۱ که با رنگ قرمز خون بر روی بنای یادبودی در وین نقاشی شده و فهرست کامل زنان کشته شده در سال ۲۰۲۱ است، درج کرده اند. از فرانسه گرفته تا مکزیک، آفریقای جنوبی تا ترکیه، مبارزان در مورد زن کشی و خشونت علیه زنان، اغلب از طریق راهپیماییهای گسترده، زنگ خطر را به صدا درآورده اند.
ترویج کودک‌همسری در کتابهای تحصیلی دانش آموزان هم‌زمان با پررنگ شدن سیاستهای تشویقی برای ازدواج و افزایش نرخ باروری در ایران، تلاشهای هدفمندی برای کاهش سن ازدواج دختران و تشویق خانواده ها برای آسان گیری ازدواج از سوی برخی نمایندگان مجلس و مسئولان دولت و نهادهای فرهنگی و آموزشی صورت گرفته است. اکنون نیز با انتشار تصاویری از تیترو محتوای نوشتاری «ازدواج سن ندارد، فقط شرایط دارد» در کتاب مدیریت خانواده و سبک زندگی پایه دوازدهم دانش آموزان، راهی دیگر برای ترویج کودک همسری در پیش گرفته شده است. پیشتر نیز، تصویر دیگری از همین کتاب منتشر شده بود که در آن آمار دخترانی که هرگز ازدواج نکرده و مجرد مانده اند را از ۱۰ سال به بالا محاسبه می‌کرد. در ساختار آموزش تحصیلی دانش آموزان که باید از حق تحصیل رایگان، برابری و ایستادگی علیه کالایی سازی سخن گفت، کودک همسری و تبعیض جنسیتی را در مدارس به شکل ساختارمند تدریس می کنند. این اولین بار نیست که موضوع تبعیضهای جنسیتی در کتابهای درسی ایران مورد انتقاد قرار می گیرد، مهرماه سال گذشته نیز حذف تصویر دختربچه‌ها از طرح روی جلد کتاب ریاضی سوم دبستان در چاپ جدید توسط وزارت آموزش و پرورش دولت حسن روحانی با انتقادهای گسترده ای از سوی فعالان حقوق زنان همراه شده بود. ترویج کودک همسری در کتب درسی کودکان در حالی صورت می گیرد که آسیبهای جسمی و روانی ناشی از ازدواج در دوران کودکی، ضربات جبران ناپذیری را بر زندگی این کودکان وارد می‌کند.
طالبان و منع ورود زنان به ادارات تسلط طالبان بر افغانستان، سرنوشت زنان تحصیل‌کرده و شاغل را در تاریکی و هاله ای از ابهام قرار داد، حذف وزارت امور زنان و نهادهای مرتبط، منع حضور زنان در ادارات برای کار، تعیین افراد جدید در پستهای رهبری و مدیریتی به جای آنان، تصمیم گیری درمورد زنان بدون حضور آنان، عدم دریافت معاش به صورت ماهوار، وضعیت را برای زنان دشوار کرده است. طالبان تاکید دارد که زنان نمی توانند مانند مردان در ادارات دولتی و غیردولتی کار کنند و گشت و گذار آزادانه داشته باشند و باید در خانه های خود بمانند و به وظایفی که در خانه دارند رسیدگی کنند.
آمار خودکشی و قتل زنان / دی ماە ۱۴۰۰ قتل و خودکشی زنان از جملە پدیدە های اجتماعی است کە کمتر مورد توجە سیستمها و جوامع مردسالار قرار می گیرد. خبر قتل زنان تنها بە عنوان یک خبر منتشر شدە و حتی رسانە ها هم توجە چندانی بە عوامل این پدیدە اجتماعی ندارند و آن را امری عادی جلوە می دهند. در حالی کە رسانە ها برای رسیدن بە اهداف سیاسی خود ساعتها از زمان خود را بە برنامە های سیاسی و اقتصادی اختصاص می دهند اما مسائل اجتماعی بە ویژە مسائل زنان، برای آنان حائز اهمیت نیست و یا دقایق کمی از زمان خود را بە آن اختصاص می‌دهند و همیشە این انتقاد وجود داشتە کە چرا رسانە ها بعضا رسانە های اپوزسیون نیز حتی تلاش می کنند کشتە شدن زنان بە بهان ەهای مختلف را امری عادی جلوە دهند! زنان تحت حاکمیت رژیم جمهوری اسلامی علاوە براینکە از سوی قانون محدود می شوند، فرهنگ مردسالار نیز بر افزایش این محدودیت موثر بودە و در نتیجە زنان با تهدید، خشونت و قتل از سوی مردان خانوادە رو برو می‌شوند. پس با درک چنین واقعیتی و شرایط کنونی جامعە ایران، انتظار می رود رسانە ها نقش مثبتی در این امر ایفا کنند و جهت رفع خشونت در جامعە و آگاە سازی تلاش کنند. زنان بسیاری یا توسط افراد درجە یک خانوادە خود و بە بهانە های واهی بە قتل رسیدە اند و یا در نتیجە فشارهای اقتصادی، اجتماعی و بە ویژە کودک همسری ناچار بە خودکشی و خودسوزی شدە اند.
مخالفان سرسخت حضور زنان در ورزشگاە ورود زنان بە ورزشگاە بە مسئلە ای پر از ابهام تبدیل شدە و تندروهای مذهبی کە فعالیت سیاسی خود را با ترور آغاز کردند، اکنون از مخالفان سرسخت ورود زنان بە ورزشگاە هستند. جریاناتی کە نقش اساسی در تعیین برنامە ها و سیاست کشور و بە ویژە در دولت سیزدهم دارد. روز پنجشنبە ٧ بهمن، در جریان دیدار تیمهای فوتبال ایران و عراق، حاکمیت ایران ناچار شد درهای استادیوم را بە روی زنان باز کند. اما باز شدن درهای استادیوم تحت فشار فیفا و جامعە جهانی صورت گرفت و در واقع زنان دوستدار فوتبال برای تهیە بلیط با مشکل روبرو شدند و نتوانستند در ورزشگاە حضور یابند. همچنین تصاویر منتشر شدە از زنان چادری و زنانی کە لباس متحد الشکل پوشیدە بودند نشان از گزینشی بودن تماشاگران زن بود. از سویی خبرنگاران زن نیز از راە یافتن بە ورزشگاە و تهیە خبر محروم شدند و فضای ورزشگاە کاملا در اختیار مردان بود. اکنون با گذشت چند روز از این رخداد، حاشیە های آن هنوز ادامە دارد. تندروهای اصولگرا از مخالفان سرسخت حضور زنان در جامعە و بە ویژە در ورزشگاە هستند. اسداللە بادامچیان، دبیر کل حزب موتلفە اسلامی، با سخنان تبعیض آمیز و زن ستیزش در مورد حضور زنان در ورزشگاە مهر تایید بر این ادعا زد. او با گفتن اینکە «کسانی کە سنگ حضور زنان در ورزشگاە را بە سینە می زنند دل شان برای زنان نسوختە است»، حضور زنان در ورزشگاە را یک بازی سیاسی و باندبازی و جریانی خواند. او ورود زنان بە ورزشگاە را کارهای بی در و دروازە ای توصیف کردە کە آسیبهایی بە همراە خواهد داشت و بە گفتەی او زنان با حضورشان در ورزشگاە در معرض تعرض قرار می گیرند و مسالە تبدیل بە جریان ابتذال می شود. این کارگزار مرتجع نظام به روی خود نمی آورد که زنان در عرصه های گوناگون مورد تعرض و تجاوز قرار می گیرند.
واکنش به آوازخوانی زنی جوان در یک جلسە ادبی آوازخوانی زنان در ایران، همیشە یکی از موضوعات و مسائل اصلی بودە است. در حالی کە در بیشتر کشورهای اسلامی آوازخوانی زنان بدون مانع است اما رژیم جمهوری اسلامی بە بهانە شریعت و قوانین اسلامی مانع تک خوانی زنان می شود. آوازخوانی زنی جوان در انجمن ادبی البرز در ادارە کل فرهنگ و ارشاد اسلامی طی روزهای 7 و 8 اسفند، واکنشهای بسیاری در پی داشتە و باعث لغو جلسات انجمن شد. بنابر ویدیوی منتشر شدە در رسانە های اجتماعی، زنی جوان با صدایی زیبا در جلسە انجمن ادبی البرز کە در ادارەی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شدە، آواز می‌خواند. انتشار این ویدیو واکنشهای بسیاری در پی داشت و جنجال برانگیز شد. ستاد سرکوبگر امر بە معروف استان البرز، بە انتشار این ویدیو واکنش نشان داد و مدیر انجمن ادبی نیز بە ادارە ارشاد فراخواندە و توبیخ شد، مدیر انجمن موظف بە عذرخواهی رسمی از عموم مردم بە دلیل بی اعتنایی بە شَرع و قانون و انتشار فایل تصویری آن شدە است. همچنین ضمن لغو مجوز این انجمن برای برگزاری جلسات، مدیر کل وقت ارشاد استان نیز توبیخ شدە است. از این انجمن تعهد کتبی گرفتە شدە تا در صورت آغاز فعالیتهای خود، قوانین و اصول حاکم بر فعالیتهای انجمن را بیش از پیش رعایت کنند.
طالبان در راە فرهنگ‌سازی حجاب معزالدین احمدی، رئیس اطلاعات و فرهنگ اداره طالبان در بدخشان گفته است که رسانه های محلی را در اختیار دارد و از این طریق می تواند ارزشهای اسلامی را در جامعه افغانستان تطبیق دهد و جهت تنویر اذهان عامه نسبت به مقدسات دینی و اسلامی و به خصوص در مورد حجاب اطلاع رسانی و تبلیغات بیشتر صورت گیرد. این مسئول محلی طالبان در حالی از در اختیار داشتن رسانه های محلی بدخشان حرف می زند که سخنگویان طالبان همواره از آزادی بیان و رسانه ها در «چوکات شریعت اسلامی» حرف زده است. در ماههای اخیر نیز اداره امر به معروف طالبان، با محدودیت رفت و آمد زنان، پوشیدن حجاب را اجباری و به راننده موتورهای شهری دستور داده بود زنانی که حجاب را رعایت نمی کنند حق سوارشدن ندارند، همچنین چادر یا برقع و حجاب خاص را به عنوان حجاب برای زنان معرفی کرده است. زنان فعال و معترض در این راستا دست به تجمعات اعتراضی زده و با برگزاری کمپینهایی، حجاب اسلامی برقع را رد کرده و لباس و طرز پوشش منطقه افغانستان را جایگزین آن می دانند. به دلیل عدم اررزش دهی به آزادی بیان و تفکر در افکار طالبان، بسیاری از این زنان یا دستگیر و یا به قتل و تهدید به مرگ شده اند.
موضع ارتجاعی طالبان در مورد زنان شرکت کننده در پارلمان اروپا مقامات گروە زن ستیز طالبان، زنانی کە در نشست دو روزە پارلمان با محوریت وضعیت زنان و حقوق بشر در افغانستان حضور داشتند را نمایندگان اروپا خواندە است. طالبان آنان را نمایندە زنان افغانی نمی داند و تنها زنانی کە برقع می پوشند و نظام مردسالار و زن ستیز را ترویج می کنند را بە عنوان نمایندگان زنان افغانستان می داند. انعام اللە سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان در توییتی در این مورد گفتە است: پارلمان اروپا اصلا نمایندە زنان افغانستان را دعوت نکردە بلکە زنانی را انتخاب کردە کە اکنون در اروپا هستند. بە گفتە انعام اللە سمنگانی، زنان دعوت شدە بە پارلمان، خواستهای شان را از آدرس آن پارلمان مطرح می کنند. نشست پارلمان اروپا در روزهای 12 و 13 بهمن، تحت عنوان «روزهای زنان افغان» در بروکسل برگزار شد. در این نشست وضعیت زنان افغانستان پس از بازگشت طالبان پرداختە شد. علاوە بر شخصیتهای برجستە جهانی در حوزە حقوق زنان، شخصیتهای تاثیرگذار افغانستان از جملە سیما سمر، شهرزاد اکبر، حبیبە سرابی، حوریە مصدق، ظریفە غفاری و صحرا کریمی در این نشست حضور داشتند. اعتراض طالبان بە این نشست در حالی است کە بە گفتە منابع محلی در افغانستان، محبوبە سراج یکی از زنان فعال در این نشست بە دعوت طالبان حضور داشتە و سخنرانی کردە است.
روز جهانی مبارزە علیە مثلە کردن جنسی زنان روز 17 بهمن (۶ فوریه) روز جهانی مبارزە با مثلە کردن اندام جنسی زنان (FGM) تعیین شده است. موضوع امسال «تسریع سرمایە گذاری برای پایان‌دادن به مثلە کردن جنسی» زنان است. برنامه امسال فراخوان برای حمایت از برنامه هایی برای ارائه خدمات و پاسخ به افراد آسیب دیده و در معرض خطر، توسعه و اجرای قوانین، و تقویت ظرفیت نهادی برای حذف این عمل است. مثلە کردن جنسی زنان که Female genital mutilation نامیده می شود، شامل کلیه فرایندهایی است که طی آن بخشی از قسمت خارجی دستگاه تناسلی یا تمام آن برداشته می شود، به علاوه به هرگونه سبب دیگری که به دلایل غیر پزشکی به ناحیه تناسلی زنان وارد می شود، ختنه زنان گفته می شود. این عمل توسط ختنه گران سنتی انجام می شود که تخصصی در این کار ندارند و معمولا کارهای دیگری در جامعه انجام می دهند. سازمان جهانی بهداشت اکیدا ختنه زنان را رد کرده و توصیه می کند هر چه سریعتر این کار ممنوع شود. سازمان جهانی بهداشت می گوید حدود ۱۰درصد دخترها هنگام ختنه شدن می میرند و ۲۵ درصد هم در پی عفونت و عوارض جسمی بعدی از دست می روند. یونیسف از وجود دستکم ۲۰۰ میلیون زن ختنه شده در سراسر دنیا خبر می دهد.
بە تعویق افتادن رسیدگی بە پروندە «دختر خالکوبی» در مراکش رسیدگی بە پروندە خدیجە مشهور بە «دختر خالکوبی» در مراکش کە در آن ١٢ مرد متهم بە تجاوز گروهی، آدم ربایی، خالکوبی و قاچاق انسان هستند، بە زمان دیگری موکول شد. پس از درخواست ارائە دفاعیات جدید از سوی متهمان، دادگاە تجدید نظر روز دوشنبە 18 بهمن (٧ فوریە) بار دیگر پروندە خدیجە کە در رسانە های اجتماعی بە «دختر خالکوبی» مشهور شدە است را بە زمان دیگری موکول کرد. در این پروندە ١٢ نفر بە تجاوز جنسی، آدم‌ربایی، خالکوبی، و قاچاق انسان متهم هستند. دادگاە تجدید نظر بنی ملال، ١۴ نفر را در این پروندە بە ٢٢۶ سال حبس و ١١ نفر دیگر را هر کدام بە ٢٠ سال زندان محکوم کردە است. همچنین براساس حکم دادگاە باید ١۵ میلیون «دِرهَم» (واحد پول مراکش) بە عنوان غرامت بە قربانی پرداخت شود. دادگاە رسیدگی بە این پروندە بیش از ٣ سال بە طول انجامید و جزئیات آن بە سال ٢٠١٨ بازمی گردد، زمانی کە تصاویری از نوجوانی در شبکە های اجتماعی پخش شد و براساس تصاویر این نوجوان ١٧ سالە مورد خشونت و تجاوز گروهی قرار گرفتە بود. این حادثە واکنشهای گستردە افکار عمومی مراکش و بین‌المللی را در پی داشت، همدردی با خدیە هنگامی کە فاش کرد جلوی منزل یکی از آشنایانش در شهر اولاد در نزدیکی شهر بنی ملال در مرکز مراکش ربودە شدە است، افزایش یافت. خدیجە حدود دو ماە در بازداشت آدم رباها بود و در مدت بازداشت انواع شکنجە و خشونت از جملە سوزاندن با سیگار و خالکوبی بدن را تجربە کردە بود. فعالان حقوق بشر نسبت بە گسترش پدیدە سواستفادە از زنان مراکشی هشدار می دهند. با وجود اینکە از سال ٢٠١٨ قانونی کە خشونت علیە زنان از جملە ازدواج اجباری، کودک همسری، تجاوز و آزار جنسی در اماکن عمومی را جرم انگاری می کند تصویب شد اما همچنان این پدیدە در بیشتر شهرهای این کشور گسترش دارد.
پشتیانی کارگزاران حکومت از فاجعە قتل مونا روز پنجشنبه 21 بهمن، احمد راهدار مدیر موسسە مطالعات و تحقیقات اسلامی، در رابطە با قتل فجیع مونا حیدری در اهواز گفت: در این قضیە یک مرد ایرانی مورد ظلم قرار گرفتە است. در حالی کە جامعە مدنی و فعالان حوزە زنان، کلماتی همانند غیرت، شرف و مردانگی را عامل اصلی جنایات صورت گرفتە علیە زنان می‌دانند، این آخوند زن ستیز کە با گفتارش نمایندە واقعی ایدئولوژی زن ستیز جمهوری اسلامی محسوب می شود گفت، «مرد ایرانی مورد ظلم قرار گرفتە و از شرایط عادی خارج شدە و غیرت ورزیدە است». آخوند احمد راهدار، کە بە عنوان مدیر یکی از موسسات شناختە شدە ترویج زن ستیزی و جنایت شناختە می شود نە تنها اشارە ای بە دردناکی و فاجعە بار بودن این جنایت نکردە بلکە در کمال خونسردی گفتە است: ممکن است در روش بە کارگیری این غیرت بە خطا رفتە باشد. از سویی یکی دیگر از آخوندهای منتسب بە رژیم با تایید جنایت صورت گرفتە، قاتل را قربانی خواند. محمد حسین هاشمیان، دبیر کمیسیون حوزە شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشارە بە جنایت قتل وحشتناک مونا گفت: هم قاتل و هم مقتول بە نوعی مورد ظلم واقع شدە اند. او نیز نە تنها آن را محکوم نکرد بلکە قربانی دانستن آنها را منتسب بە فضای مجازی دانستە و گفت: آنها قربانی فضای رسانە ای و شبکە های اجتماعی شدە اند.
روز جهانی زنان (22 بهمن/11 فوریه) در علم دستیابی به برابری و توازن جنسیتی در علم و دانش شعار امسال روز زنان در علم است. به منظور دستیابی به دسترسی کامل و برابر زنان به علم و دستیابی بیشتر به برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه ای را تصویب و ۱۱ فوریه را به عنوان روز زن در علم، روزی برای شناخت نقش زنان در علم و فناوری است. تنها ۳۵ درصد از کل دانش آموزانی که در رشته های مربوط به علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی ثبت نام کرده اند، زن هستند. همچنین مطالعات اخیر نشان می دهد که معمولا زنان در این رشته‌ها دستمزد کمتری نسبت به مردان دریافت می‌کنند. اگرچه ممکن است تعداد زنان زیادی در علم و فناوری وجود نداشته باشد اما اکتشافات و تحقیقات آنها به همان اندازه مهم است. روز جهانی زنان در علم در ۱۱ فوریه به ما این امکان را می دهد تا دستاوردهای مهم زنان در علم را ارج نهیم و تمرکز بسیار مورد نیاز را بر زنانی که وارد مشاغل علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات می‌شوند، قرار دهیم. ریاضیات به عنوان سریع ترین بخش مشاغل در حال رشد و یافتن استعدادهای موجود برای کارفرمایان دشوار است، امروز با یادگیری در مورد زنانی که مسیر خود را به عنوان پیشگامان فناوری ترسیم می‌کنند و با حمایت از زنان جوان برای پیگیری علایق خود در ریاضیات و فناوری این امکان فراهم می‌شود که زنان هم بیش از پیش در توسعه‌ی علم نقش ایفا کنند.
(منابع استفاده شده برای تهیه این مجموعه: ایندپندنت، سایت خبری سازمان ملل، رادیو زمانه، ایسنا، خبرگزاری فرانسه، صدای امریکا، یورو نیوز، خبرگزاری رخشانه)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۴۸، یکشنبه اول اسفند ۱۴۰۰ - ۲۰ ژانویه ۲۰۲۲
|