|
رویدادهای هنری ماه (بهمن ۱۴۰۰) گردآوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
جشنواره فجر، هجوم آقازاده ها و عدم استقبال مردم جشنواره سینمایی حکومتی به نام "فجر" در سایه بی اعتنایی مردم برگزار شد؛ جشنواره ای که حاصلش دعوای درونی گرگها و یقه درانی آنها برای یکدیگر، صندلیهای خالی از تماشاگر و مهمتر از همه، شرکت نکردن کسانی بود که رژیم برای رونق دادن به جشنواره فرمایشی و ضد هنری اش از آنها دعوت به عمل آورده بود. شدت این ضربه جانانه به حدی بود که ماله کشان بیت ولایت همچنان در پی رفع و رجوع و پانسمان زخمهای حاصله اند. گذشته از اینکه تنی چند از سینما گران قدیمی از شرکت در این جشنواره انصراف داده و عطای آن را به لقایش بخشیدند، حضور پر تعداد سینماگران تازه کار و اکثرا ناشناس قابل توجه و بحث بر انگیز شد و جالب تر از آن حضور نیافتن سینماگران بعد از انقلاب است که به طور نمونه هیچ نماینده ای از این نسل در جشنواره حضور نداشت در حالی که آقا زاده هایی همانند یوسف حاتمی کیا، پسر ابراهیم حاتمی کیا، حمید و علی شاه حاتمی، علی حضرتی، پسر الیاس حضرتی و عباس نادران، پسر الیاس نادران، در این جشنواره شرکت کرده و فیلمهایی از آنان به اکران درآمد. حضور آقازاده ها و رانت خورهای حرفه ای نشان از آن دارد که این طیف به حوزه های هنری و سینمایی هم نشت کرده اند و قرار است اینجا را نیز از اشتهای سیری ناپذیری خود در چپاول و غارت در امان نگذارند. اما افتضاح بعدی حذف بدون دلیل و بدون اطلاع "سیمرغ مردمی" بود؛ جایزه ای که براساس آراء تماشاچیان به فیلم برگزیده آنها داده می شود. طبق گزارش رسانه های رسمی، برگزارکنندگان جشنواره ابتدا دست به تقلب در آراء زدند و پس از آنکه با اعتراض سینماگران روبرو شدند و در عمل جا انداختن نامزد مورد نظر خود را غیرممکن دیدند، بدون هرگونه پاسخگویی جایزه را به طور کلی حذف کردند. اما جالب ترین بخش این معرکه پر هیاهو که در حقیقت اوضاع و احوال هنر و هنرمند در ولایت مطلقه را نشان می دهد، لو رفتن اسامی برندگان جشنواره چند ساعت پیش از اعلام بود که شاهد دیگری از دستوری و فرمایشی بودن اش ارائه کرد؛ حقیقتی که اعطای پنج جایزه به یک محصول صداوسیما زیر آن خط تاکید کشید.
ادبیات
"درود بر آبتین، مرگ بر ظالمین" شعار بالا صدای آتشین و پر از خشم مردمی بود که در مراسم وداع چهلمین روز با هنرمند محبوبشان، بکتاش آبتین، بر سر حاکمیت فریاد کردند. ماموران امنیتی که با لباس شخصی در محل حضور داشتند، پس از سر دادن این شعار از سوی جمعیت، به گونه وحشیانه ای به حاضران حمله ور شده و تعدادی را نیز دستگیر کردند. در این رابطه "کانون نویسندگان ایران" در توییتی خبر دستگیری یاشار تبریزی، تینا یوسف تبار، کامبیز نوروز زاده، مهریار ظفرمند و لیلا میرغفاری را تایید کرد. آخرین گزارشها حاکی است که بازداشت شدگان بامداد روز جمعه، ۲۹ بهمن، پس از ضبط تلفن همراه و وسایل شخصی خود "به طور موقت" آزاد شدند. مهدی کاظمی، با نام هنری بکتاش آبتین، شاعر، نویسنده و فیلمساز، از اعضای کانون نویسندگان ایران بود. او سال گذشته با اتهاماتی از جمله عضویت در کانون نویسندگان ایران و حضور بر مزار شهدای قتلهای سیاسی زنجیره ای به شش سال زندان محکوم شد. او پنج مهر ۱۳۹۹ در اوج بحران شیوع کرونا در ایران برای اجرای حکم به زندان اوین منتقل شد. این شاعر روز شنبه ۱۸ دی ماه به دلیل خودداری عامدانه مسوولان قضایی و امنیتی این زندان از درمان او جان باخت. گروهی از زندانیان سیاسی زندانهای "تهران بزرگ" و "گوهردشت" در بیانیه هایی با انتقاد از بی توجهی نهادهای بین المللی به شرایط وخیم زندانها در ایران، اعلام کردند که جمهوری اسلامی را مسوول مرگ بکتاش آبتین می دانند.
"زنی آرایش روزگار" نام کتابی است از رضا فرخفال که در آن به پژوهشی تکان دهنده از "راز ناگشودنی" یک شاعر مقتول به دست حکومت (طاهره قرة العین) می پردازد؛ روایتی که همچنان در صحنه پر از خون کشور و با قتل دیگر شاعران تکرار می شود. فرخفال در باره این کتاب می گوید: "باید بگویم که قتل شاعری دیگر، محمد مختاری، در زمان ما که درست به همان صورت قتل طاهره انجام گرفته بود، من را به یاد طاهره و کلمات آخر او انداخت. این دو شاعر در چند قدمی مرگ چه کلماتی را با خود زمزمه می کرده اند؟ ... آیا هرگز این راز را می‌توان در متن شعرشان بازگشود؟" عنوان کتاب "زنی آرایش روزگار" از بیتی سروده فردوسی، شاعر حماسه سرای قرن چهارم ایران، گرفته شده است: "زنی بود آرایشِ روزگار، درختی کزو فر شاهی ببار". تصویر روی جلد کتاب نیز نقاشی چهره یک زن اثر لطفعلی صورتگر شیرازی، نقاش دوره قاجار، است که در پس زمینه دستخط خود طاهره قرة العین در یکی از نامه هایی که از او برجای مانده، قرار داده شده است. فاطمه برغانی قزوینی معروف به طاهره قرةالعین (۱۲۳۳ تا ۱۲۶۸ ق) از نخستین پیروان علی محمد شیرازی در دوران قاجار و از چهره های تاثیرگذار و شجاع جنبش بابی در ایران است که در راه اعتقاداتش جان خود را از دست داد. طاهره قرة العین با اقدامش در کنار زدن حجاب، نقش عمده و پیشرویی در جنبش رهایی بخش و آزادیخواهی زنان در ایران معاصر داشته است.
سینما/ تلویزیون
انتقاد فورد کاپولا از فیلمهایی که بارها و بارها کپی می شود "فرانسیس فورد کاپولا" در مصاحبه ای با مجله "GQ" بار دیگر از وضعیت فیلمهای استودیویی هالیوود و یکنواختی آثار شرکت "مارول" ابراز تاسف کرده و گفت: "قبلاً فیلمهای استودیویی وجود داشت و اکنون فیلمهای مارول. یک فیلم از آثار کمپانی مارول چیست؟ این فیلمها یک نمونه اولیه فیلم است که بارها و بارها ساخته می شود تا متفاوت به نظر برسد. حتی فیلمهای خوب استودیویی چون "تل ماسه" ساخته "دنیس ویلنوو" و "زمانی برای مردن نیست" از "کری فوکاناگا" که هر دو کارگردانان مستعدی دارند، در بسیاری از جهات شبیه به هم به نظر می رسد. من و شما می توانیم با تماشای این دو فیلم سکانسی یکسان از آنها بیرون بیاوریم و کنار هم بگذاریم، مثل سکانس تصادف ماشینها. کارگردان سه گانه "پدرخوانده" در سال ۲۰۱۹ نیز فیلمهای مارول را "نفرت انگیز" خواند و به انتقاد از وضعیت امروز سینما پرداخت. کاپولا همچنین از صحبتهای انتقادی "مارتین اسکورسیزی" درباره فیلمهای ابرقهرمانی حمایت کرده و گفته بود: "مارتین اسکورسیزی می گوید که فیلمهای مارول سینما نیست، او درست می گوید، زیرا ما انتظار داریم از سینما چیزی بیاموزیم، انتظار داریم مقداری روشنگری، دانش و مقداری الهام به دست آوریم. من نمی دانم که کسی از دیدن مکرر یک فیلم که همان فیلمهای مارول است، چیزی به دست می آورد." او بعدا توضیح داد که به طور خاص در مورد فیلمهای مارول صحبت نکرده و آنچه از نظرش "نفرت انگیز" است، صنعت کنونی فیلم است که تجارت را بر هنر اولویت می داند.
زنان، حاکمان مطلق برلیناله امسال شاید بتوان گفت که در "برلیناله" امسال زنان حاکمان مطلق و بی رقیب این جشنواره بودند، به طوری که در بخش مسابقه و از بین هجده فیلم شرکت کننده، هفت فیلم را زنان ساخته بودند و در بقیه فیلمها هم نقش زنان و مسائل آنان بسیار پر رنگ و زنده به تصویر کشیده شده بود؛ مسائلی مانند نابرابری جنسیتی، مبارزه برای تغییر قوانین نابرابر، تاثیر سیاست بر زندگی و خانواده و مسائل روانشناختی دوران معاصر. هیات داوران برلیناله به سرپرستی فیلمساز آمریکایی "م. نایت شایامالان"، خرس طلایی برای بهترین فیلم را به فیلم اسپانیایی-ایتالیایی "آلکارّاس" به کارگردانی "کارلا سیمون" داد. آلکارّاس نام شهری در شمال شرقی اسپانیا واقع در استان "کاتالونیا" است. این فیلم سرگذشت یک خانواده کاتالان را به تصویر کشیده که باغستان هلویشان از بین می رود. خرس نقره ای "جایزه بزرگ هیات داوران" به فیلمی با عنوان "فیلم داستان نویس" به کارگردانی "هونگ سان-سو" از کره جنوبی رسید. خرس نقره ای "جایزه هيات داوران" به فیلم "Rob of Gems" اثر "ناتالیا لوپز گایاردو" اعطا شد برای بهترین کارگردانی، فیلم "دو سوی تیغ" به کارگردانی "کلِر دنی" و هنرپیشگی "ژولیت بینوش"، خرس نقره ای دریافت کرد. پروژه سینمایی "کیک مورد علاقه من" ساخته بهتاش صناعیها و مریم مقدم و محصول مشترک ایران و فرانسه جایزه گسترش فیلمنامه یوریماژ به همراه ۲۰ هزار یورو را در بخش بازار تولید مشترک برلیناله دریافت کرد. دو فیلم بلند امسال از سینمای داخل ایران و یک فیلم مستند ساخته سینماگران ایرانی مقیم خارج از کشور در برلیناله ۲۰۲۲ حاضر بود. مستند "جمعه می‌بینمت" ساخته میترا فراهانی به عنوان محصول مشترک فرانسه، سوئیس، ایران و لبنان جایزه ویژه هیات داوران در بخش رویارویی را به خود اختصاص داد. فیلم کوتاه "گوزن" از ایران هم جایزه ویژه بهترین فیلم کوتاه را از سوی هیات داوران بین المللی در بخش نسل (Generation kplus) از آن خود ک رد.
فیلم قدرت سگ در دوازده رشته اسکار، کاندیدا شد فیلم "قدرت سگ" ساخته "جین کمپیون" (برنده اسکار با فیلم "پیانو) با نامزدی در ۱۲ رشته از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد، بیشترین بخت را برای دریافت جوایز اسکار امسال دارد. این فیلم جهان بینی خود را درباره قرن ۱۸ به مخاطبش ارائه می کند؛ قرنی که گاوچرانها با اسبهای شان جای خود را به کت و شلوار پوشهای سوار اتوموبیل می دهند. "ماشینم را بران" ساخته "ریوسوکه هاماگوچی" که بر اساس داستانی از "موراکامی" ساخته شده، بیشترین بخت را برای دریافت جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان دارد. این فیلم که در جشنواره کن هم مورد تحسین واقع شد، در بخشهای دیگری نظیر بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه اقتباسی هم نامزد دریافت جایزه اسکار شده است، هر چند به نظر می رسد در نهایت در همان بخش بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان موفق شود. "بدترین آدم" دنیا ساخته "یوآکیم تریر" از نروژ هم که باز در جشنواره کن تحسین شده بود و یکی از محبوب ترین فیلمهای منتقدان در سال گذشته میلادی است، به فهرست نهایی پنج فیلم غیر انگلیسی زبان راه یافته است، در حالی که این فیلم به طرز عجیبی در جوایز گلدن گلوب نادیده گرفته شد.
نت فلیکس مصر را به بلوا کشاند همجنسگرایی، خیانت، اسرار اروتیک؛ فیلم لبنانی تولید "نت فلیکس" سنتهای جهان عرب را به چالش کشیده است. صدای منتقدان این فیلم در مصر از طرفداران آن بیشتر است. یکی از نمایندگان مجلس مصر خواستار سانسور اینترنت شده است. سال ۲۰۱۶ پائولو ژنووزه، کارگردان ایتالیایی، فیلمی ساخت به نام "غریبه های تمام عیار" که فروشی رویایی را به همراه داشت. در مصر پس از گذشت تنها چند روز از پخش نسخه عربی این داستان که تولید نت فلیکس است هم استقبال از آن چشمگیر بوده و هم جنجال به پا کرده است. "جوزف فهیم"، منتقد سرشناس مصری، با اشاره به اینکه "این فیلم در میان همه فیلمها در این منطقه در حال حاضر موفق ترین است" می گوید: "این بی شک تهدیدی برای رژیمهای عرب است چون دیدگاه های لیبرال را بدون کنترل به نمایش می گذارد و این کار را به گونه ای متقاعد کننده و جذاب هم انجام می‌‌دهد." فیلم داستان هفت دوست در هنگام شام خوردن در یک دورهمی در بیروت را روایت می کند که تصمیم می گیرند گوشیهای همراه شان را روی میز بگذراند و همه چتها و پیامهای شان را فاش کنند؛ یک بازی که به سرعت پرده از روی بسیاری حقایق برمی دارد. مشخص می شود که یکی از این هفت نفر همجنس گرا است. یکی دیگر پای تلفن به دختر ۱۷ ساله اش اجازه می دهد که شب پیش دوست پسرش بخوابد در حالی که همین چند وقت پیش بین لوازمش کاندوم پیدا کرده است. ماجرای مناسبات عشقی فیسبوکی یکی از مادران حاضر بین این هفت نفر هم فاش می شود؛ هم او که پیش از ملاقات با دوستان، در صحنه ای لباس زیرش را درآورده است.
موزه
با حکم شهرداری عروسکهای تهران خانه به دوش می شوند سه موزه حوزه کودک و نوجوان در تهران با حکم مدیریت شهری در آستانه تخلیه قرار گرفته اند. "موزه عروسکهای ملل"، "موزه عروسک و فرهنگ مردم ایران" و "موزه اسباب بازیها" سه موزه ای هستند که گفته می شود به دستور شهرداری منطقه ۱۲ تهران در "دستور بازپس گیری" قرار گرفته اند. "موزه ملی عروسکها" بیش از ۲ هزار عروسک را از سراسر ایران و جهان گردآوری کرده است. در این موزه عروسکهای فرهنگی از هشتاد کشور جهان به تفکیک قاره مرتب شده است. این موزه مکانی است برای آشنایی بازدیدکنندگان با عروسکهای مناطق مختلف ایران و جهان و شناخت بیشتر کودکان، نوجوانان و خانواده های آنان با آیین، هنر، موسیقی و میراث طبیعی ایران. از دیگر کارکردهای این موزه می توان به ترویج قصه ها، افسانه ها و روایتهای مردم ایران اشاره کرد. (در تهیه این مجموعه از سایتها و پایگاههای خبری: دویچه وله، رادیو فردا، ایسنا، صدای آمریکا، جنگ خبر بهره برده ام)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۴۸، یکشنبه اول اسفند ۱۴۰۰ - ۲۰ ژانویه ۲۰۲۲
|