|
زنان در مسیر رهایی (آذر ۱۴۰۰) اسد طاهری
لیلی بن خلیفه زنی در میان نامزدهای انتخابات لیبی برای نخستین بار یک زن به جرگه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری لیبی، پیوسته است. روز سه شنبه ۲ آذر، در آخرین ساعات زمان ثبت نام نامزدها برای ریاست جمهوری، زنی به اسم لیلی بن خلیفه، در کنار دیگر کاندیداها قرار گرفت. لیلی بن خلیفه رئیس حزب حرکت ملی لیبی است. شعار او «حرکت نو» است و با شعار ثبت نام خود را به سرانجام رساند. این زن سیاستمدار لیبیایی که متولد ۱۹۷۵ میلادی (۱۳۵۴ خورشیدی) است ۱۰ روز پیش از ثبت نام، مدارک لازم برای تایید شفافیت مالی خود را به کمیته مربوطه تحویل داده بود.
مرگ همسر یا جدایی، دلیل دست دوم بودن فشارهای اجتماعی و سیاسی به روی زنان مطلقه دلیلی شده که به راحتی آنان را دست دوم خطاب کنند. این نوع نگاە بە زنان، نمودی از فرهنگ پدرسالار است. زنان بیوه به خصوص اگر مطلقه باشند در خانواده و جامعه سنتی و سلطه گر حق انتخاب و تعیین مسیر سرنوشت خود را ندارند و گاهی حتی رفت و آمدهای آنان توسط مردهای خانواده کنترل می‌شود. کار و استقلال مالی، حضور در جامعه و ازدواج مجددشان با چالشهای زیادی همراه است و در بسیاری مواقع با آنان همچون «کالا» یا «جنس دوم» برخورد می شود. حکومت ایران تاکنون آمار دقیق زنان مطلقه در ایران را اعلام نکرده است اما بنابر اعلام مرکز آمار ایران که در روز سه شنبه ۲ آذر پوشش خبری داشته، حدود شش میلیون زن ایرانی از همسران خود جدا شده اند که از این تعداد ۲۴ هزار نفر دختران زیر ۱۵ سال هستند.
پیام یک زن افغان: دیکتاتورها از اتحاد ما می ترسند وحیده امیری که از ابتدای ظهور و قدرت گرفتن طالبان در صفوف مبارزه با آنان است و هنوز در کابل و در حال مبارزه برای حقوق و جایگاه انسانی زنانی است، در روز چهارشنبه ۳ آذر گفت؛ اینجا وطن من است، آنرا ترک نمی کنم و برای بازپس گرفتن آن و مبارزه با ارتجاع تلاش خواهم کرد. این دیکتاتورها هستند که باید از ما بترسند. وی افزود در سراسر پهنه زمین، تمام زنان علیه نظامهای مبتنی بر تبعیض، مردسالارانه و واپسگرا به مبارزه ادامه می دهند. اگرچه مشکلات ما متفاوت و دامنه آن وسیع تر و عمیق تر است اما تمام زنان مشکلات مشابهی دارند و در هر نقطه جهان که باشند از هم الهام می گیرند و قویتر می شوند. این شجاعت است تاریکی در خاورمیانه را به چالش می کشد و نشان می دهد اراده ما است که تقدیر را رقم می زند. پیشتر یکی از زنان مبارز افغان در جمع گروهی از زنان این کشور مقاومت دختران کورد در کوبانی را الگو و سرمشق همه زنان دانسته بود و گفت ما باید از زنان کوبانی درس بگیریم و خودمان برای دفاع از سرزمین و کیان سیاسی خود مبارزه کنیم.
یک زن برای نخستین بار در سوئد نخست وزیر شد ماگدالنا اندرشون، اقتصاددان و رهبر حزب سوسیال دموکرات سوئد به عنوان اولین زن نخست وزیر از سوی پارلمان سوئد در روز چهارشنبه ۳ آذر، انتخاب شد. اندرشون وزیر اقتصادی و دارایی پیشین سوئد در رای گیری اجلاس پارلمان این کشور حمایت لازم برای جانشینی استفان لوفن نخست وزیر مستعفی این کشور را دریافت کرد. لوفان با استعفای خود می خواست به اندرسون این فرصت را بدهد که قبل از انتخابات پارلمانی بعدی در اواخر تابستان سال۲۰۲۲ موقعیت بهتری برای خود ایجاد کند.
رشد ۷ درصدی معاینات همسرآزاری جسمی و ۸۶ درصدی معاینات همسرآزاری روانی طبق آمار رسمی نهاد پزشکی قانونی، در بهار امسال ۹۶ درصد از کل معاینات «همسرآزاری جسمی» و ۷۵درصد از آزارهای روانی معطوف به زنان و در کل نسبت به سال ۹۹ آزار جسمی رشد ۷درصدی و آزارهای روانی رشد ۸۶درصدی داشته است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران که در روز پنجسنبه 5 آذر پوشش خبری داشت، طی چهار سال اخیر همواره بالغ بر ۹۴ درصد معاینات مربوط به مدعیان «همسرآزاری جسمی» پزشکی قانونی معطوف به زنان بوده و از سوی دیگر در رابطه با مدعیان همسرآزاری روانی نیز این آمار در همین بازه زمانی یعنی طی چهار سال اخیر، بین ۵۵ تا ۹۰ درصد برای زنان در نوسان بوده و حتی در مقاطعی نظیر سال گذشته به ۹۴ درصد نیز رسیده است. آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که حدود ۹۶ درصد از مجموع ۸۰ هزار و ۱۸۷ مورد معاینه مربوط به مدعیان «همسر آزاری جسمی» پزشکی قانونی در سال گذشته ۱۳۹۹ معطوف به زنان بوده است. از سوی دیگر طی سال گذشته از مجموع ۱۸۲ مورد معاینه مربوط به مدعیان «همسرآزاری روانی» پزشکی قانونی تنها ۱۰ مورد معاینه مربوط به مردان بوده و در واقع سهم زنان از این معاینات در سال گذشته ۹۴ درصد بوده است.
منشاء تاریخی روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان در ۲۵ نوامبر سال ۱۹۶۰، سه خواهر عضو شبکه مخفی انقلابی جمهوری دومینیکن در زندان رژیم رافائل لئونیداس تروخیو پس از شکنجه های بسیار به قتل رسیدند. این جنایت سرآغاز سقوط حکومت نظامیان در این کشور حوزه دریای کارائیب شد. از سال ۱۹۸۱ به بعد، شماری از کشورهای جهان به خصوص در آمریکای لاتین این روز را به طور رسمی روز مبارزه با خشونت علیه زنان نامگذاری کردند. سازمان ملل متحد حدود دو دهه بعد با استقبال از این ابتکار عمل، آن را جهانی کرد. نهاد «زنان سازمان ملل متحد» با انتشار گزارشی به مناسبت روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کرد این پدیده یک بحران جهانی است و غنی و فقیر نمی شناسد: «در کشورهای غنی یا فقیر، زنان و دختران به علت وجود پیشداوریهای جنسیتی همچنان قربانی خشونت می شوند. سیما بحوث، مدیر اجرایی نهاد زنان سازمان ملل متحد می گوید: «زنان و دختران در خطر زندگی می کنند. در سراسر جهان، درگیریهای مسلحانه، فجایع طبیعی ناشی از تغییرات آب و هوا، کمبود غذا و نقض حقوق بشر، خشونت علیه زنان را دوچندان می کند.»
کارزارهای مبارزه با زن کشی و خشونت علیه زنان در فرانسه در جریان تعطیلیهای گسترده و شهربندانهای طولانی در فرانسه، میزان خشونت علیه زنان به شکل چشمگیری بالا رفت. اختصاص شماره تلفنهای ویژه برای کمک به قربانیان خشونت خانگی و ابداع راههای جدید به منظور اعلام موارد خطر با ایما و اشاره در داروخانه ها، نشان می دهد این مشکل در کشوری اروپایی که نه درگیر جنگ است و نه با بحران مواد غذایی روبه‌رو است، چقدر جدی است. در ۱۱ ماه سال ۲۰۲۱، دستکم ۱۰۰ زن به دست شریکان کنونی یا سابق زندگی خود در فرانسه به قتل رسیده اند. آمارهای وزارت کشور نشانگر آن است که زنان، حتی بیش تر از کودکان، قربانیان اصلی خشونت خانگی هستند.
گردهمایی زنان در آبیدر سنندج به مناسبت ۲۵ نوامبر به مناسبت ۲۵ نوامبر (۴ آذر)، روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان، گروهی از زنان فعال در کوه تفریحی آبیدر سنه (سنندج) گردهم آمدند. زنان ضمن اشاره به قتلهای ناموسی در ایران و با در دست داشتن پلاکاردهایی از جمله «کشتن زنان تحت هر نامی محکوم است» خواهان اتمام هرگونه اعمال خشونت علیه زنان شدند.
زنان کابل: ما باید تمام روزهای سال را تبدیل به ۲۵ نوامبر کنیم روز پنجشنبه ۴ آذر، زنان افغانستان در کابل به مناسبت ۲۵ نوامبر، روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان گردهم آمدند. زنان اعلام داشتند در چنین روزی که برای محو خشونت علیه زنان نامگذاری شده، ما به عنوان زنان افغانستان نیز با خشونت مضاعفی روبرو هستیم و طالبان سایه شوم و تاریکش را بر زندگی ما انداخته است. زنان افغانستان با اشاره به ظلم و ستمی که طالبان بر آنان روا می‌دارد، بنرهایی با شعارهای «فراگیرترین خشونت، خشونت علیه زنان است»، «نظام استبدادی طالبان از آگاهی زنان می ترسد»، «زنان خشونت طالبان را فراموش نمی کنند»، «بزرگترین خشونت، سلب حق آموزش است» و چندین شعار دیگر خواهان ادامه مبارزه تا رسیدن به حقوق اساسی شان شدند.
شریعت؛ ابزاری برای زن ستیزی آخوند حسن نوروزی نایب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رژیم با انتقاد از انتقادات فعالان حقوق زنان گفت که دختر ۱۳ ساله به بلوغ جسمی رسیده و کودک محسوب نمی شود. وی مبنا را شرع اسلام دانست و بر اساس آن تاکید کرد دختری که به سن بلوغ رسیده باشد و نشانه های جسمی در او دیده شود دیگر کودک نیست. این در حالیست که مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود، تعداد ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در بهار ۱۴۰۰ را با ۳۲ درصد رشد در قیاس با آمار مشابه در بهار سال گذشته اعلام و تاکید کرده است که این آمار فصلی دال بر ۹۷۵۳ ازدواج برای این بازه سنی از دختران است و نسبت به آمارهای مشابه طی دو سال اخیر بالاترین تعداد را نشان می دهد. نایب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس یازدهم درباره علت رشد این آمار گفت: نگاه درست و صحیح به مقوله ازدواج، نگاه اسلام است، نگاهی که می گوید ازدواج دختر با بلوغ او و رضایت ولی ممکن است یعنی برای تعیین زمان مناسب برای ازدواج، بلوغ در نظر گرفته می شود و البته اذن ولی به معنی پدر یا در صورت فقدان پدر، پدربزرگ، ولی دختر است. نوروزی در پاسخ به این سوال که «با این استدلال تعیین سن قانونی برای ازدواج لازم نیست»، تاکید کرد: به طور قطع همین است، سن ازدواج در دختران به معنی سن بلوغ در نظر گرفته می شود که عموما سن ۱۳ یا ۱۴ سال است و این که دختر بتواند زندگی را به جلو برد یا خیر نیز به اذن ولی باز می‌گردد.
تداوم اعتراضهای زنان در افغانستان برای کار و تحصیل جمعی از زنان کابل که اکثرا از زنان شاغل در دولت سابق افغانستان هستند در روز پنجشنبه ۱۱ آذر در اعتراض به عدم بازگشت به کار و سختیهای معیشتی تحمیل شده به آنان به علت قطع حقوق پرداختی توسط طالبان، تجمع کردند. همچنین شماری از زنان افغانی در دیگر شهرهای افغانستان در اعتراض به تعطیلی مدارس دخترانه تجمع کردند. چند ماه است که طالبان در افغانستان قدرت را در دست گرفته و با یک دستور بسیاری از دختران دانش آموز را خانه نشین کرده اند. دختران مقطع متوسطه به جز در چند ولایت محدود اجازه رفتن به مدرسه را ندارند و زنان به جز در مشاغل ضروری اجازه ندارند به سر کار بروند.
الجزایر؛ کشته شدن ۵۲ زن طی ۱۱ ماه برجسته‌ترین صفحه شبکه اجتماعی «فیس بوک» تخصصی جنایات خشونت علیه زنان در الجزایر به نام «فمنیسید الجزایر» اعلام کرد که تعداد زنان الجزایری قربانی قتل از ابتدای سال ۲۰۲۱ به ۵۲ نفر رسیده است. آخرین جنایاتی که توسط صفحه «فمنیسید الجزایر» رصد شد، جنایت اخیری که شنبه شب ۱۳ آذر رخ داد، قربانی زنی هفتاد ساله به نام «رحیمه ساعد عیسوس» بود که توسط یکی از پسران همسر متوفی خود که در حال بدرفتاری، ضرب و شتم و بدرفتاری با وی بود، کشته شد. داستان غم‌انگیز دیگری که توسط صفحه گزارش شده در مورد یک زن جوان الجزایری سی و چند ساله است که مادر سه فرزند، دو پسر و یک دختر است، پسر بزرگش هفت ساله است و کوچکترین اخیراً وارد دو سالگی خود شده است. طبق جزئیاتی که صفحه «فیمنیسید الجزایر» منتشر کرده است، شوهرش با چکش به سر او تعرض کرد، اما او شانس زنده ماندن نداشت و پس از اینکه بدنش مورد آزار و اذیتهای وحشتناک قرار گرفت، جان باخت.
زنان موجی از ترس و واهمه در دل رژیم ایران به راه انداخته اند دومین روز از نخستین نشست سراسری مدیران کل امور زنان و خانواده استانداریهای سراسر کشور در دولت سیزدهم که روز پنجشنبه ۱۸ آذر با حضور پاسدار احمد وحیدی، وزیر کشور و اختری مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت کشور برگزار شد. در این نشست وزیر کشور به صراحت گفت: اینکه غربیها با معیارهای خودشان به ما بگویند زن مهم است هیچ نیازی نداریم که از فکر ناقص، ضعیف و مادی غرب بهره بگیریم و نشان دهیم که زن جایگاه مهمی دارد. سردار وحیدی گفت: افکار فمینیستی به جز تحقیر و تضعیف موقعیت زن آثار دیگری ندارد، بلکه باید به دنبال ارتقاء بالاتری باشیم و با مکتبهای فکری که امروز در رابطه با زن وجود دارد کاملاً حسابمان را جدا کنیم و بدانیم که خودمان در این رابطه همه چیز داریم. وی تاکید کرد: اگر انقلاب بخواهد ضربه ببیند از ناحیه زنان است. شبکه های هم‌اندیشی به طور ویژه تشکیل شود، کار فرهنگی لازم است اما کافی نیست ترکیبی از کار سخت و نرم، اجبار و اختیار و الزام و تمایل باید کنار هم باشند. وحیدی در پایان خطاب به مدیران کل امور زنان و خانواده استانداریهای سراسر کشور اظهار کرد: غربیها در دریایی از غفلت در حال غرق شدن هستند ما یک مانیفست و منشور بسیار قوی درخصوص بانوان داریم و شما باید در استانها پیگیر تحقق منشور جمهوری اسلامی باشید و ظرفیتهای وزارت کشور کاملاً پشتیبان شما در تحقق این مسیر است. بدون شک ترس و واهمه جمهوری اسلامی از نیرو و پتانسیل زنان قابل توصیف نیست، برای همین با فشار و سرکوبهای مکرر و غیر قابل تحمل سعی دارند تحت نام «امر به معروف و زن قابل وصف نظام»، افکار ضد‌زن و زهر‌آلود خود را به زنان و تمام جامعه تزریق نمایند. در حالی که از بزرگ تا کوچک نیک می‌دانند که رژیم ایران به غیر از دیدی ابزاری هیچ گونه ارزشی برای زن قائل نبوده و نخواهد بود.
کارزار علیە آزمایش بکارت و قوانین ارتجاعی گروهی از فعالان اجتماعی ایران، کمپینی علیە انجام آزمایش بکارت توسط پزشک قانونی تشکیل دادە و در نامە ای بە محمدباقر قالیباف رئیس مجلس رژیم، خواهان تصویب قانونی برای "ممنوعیت صدور گواهی بکارت" شدند. گواهی باکرگی با انجام آزمایش از سوی پزشکی قانونی انجام می‌شود، هرچند این آزمایش اجباری نیست اما خانوادە های سنتی ایرانی کە ممکن است از هر قشر و طبقە ای باشند بە ویژە خانوادە مرد، زنان جوان را در آستانە ازدواج مجبور بە انجام آزمایش بکارت می کنند تا از این طریق اطمینان یابند عروس آیندە آنها قبل از ازدواج رابطە جنسی تجربە نکردە است. عدم اطمینان مابین زن و مرد و انجام چنین آزمایشی از نظر روحی و روانی تاثیرات منفی بر فرد برجای خواهد گذاشت و آسیبهای اجتماعی بسیاری در پی خواهد داشت و علاوە بر این بە عنوان یکی از عوامل کاهش نرخ ازدواج در ایران بە شمار می رود.
درخشش کارگردانان زن در مراسم جایزە فیلم اروپا سی و چهارمین دورەی جوایز فیلم اروپا (EFAs)، بە صورت نیمە حضوری و نیمە آنلاین برگزار شد تا بهترین فیلمهای اروپایی را معرفی کند، مراسم جایزە فیلم اروپا روز دوشنبە ١۳ دسامبر (۲۲ آذر) پایان یافت. "کجا می‌روی آیدا؟" بە عنوان بهترین فیلم این مراسم انتخاب شد و همچنین جایزە بهترین کارگردانی و بهترین بازیگری نقش زن را بە خود اختصاص داد، "یاسنا دوریچیچ" برای بازی در نقش مترجم بوسنیایی برندە جایزەی بهترین نقش زن شد. این درام روایت یک زن مترجم در جریان قتل عام سال ۱۹۹۵ سِربْرِنیتسا است کە تلاش می کند همسر و پسرانش را از این قتل عام نجات دهد، این واقعە پس از جنگ جهانی دوم بزرگترین جنایت جنگی در اروپا بە شمار می‌رود کە در آن بیش از ٨ هزار مرد مسلمان توسط شبە نظایان صربی بە قتل رسیدند. "کجا می‌روی آیدا؟" برگرفتە از زندگی زن مترجم بوسنیایی در قالبی درام بخشی از این وقایع را بە تصویر کشیدە است. یاسمیلا ژبانیچ در جریان سخنرانی خود هنگام دریافت جایزەی "بهترین کارگردان اروپایی، با اشارە بە نقش زنان در صلح گفت: زنان باید همیشە هرج و مرجی را کە مردان برجایی می گذارند اصلاح کنند."
رژیم ایران در تلاش برای حذف تدریجی زنان رئیس کمیسیون آموزش مجلس، از «حذف عکس دختران از کتابهای درسی» دفاع کرد و آن را لازم دانست. کاربران شبکه های اجتماعی با اعتراض به این حرکت، با توجه این که زنان این سرزمین جزئی از این خاک هستند و در بسیاری از رویداد‌های مهم کشوری اعم از علمی، ورزشی و فرهنگی نام و پرچم ایران را بالا برده اند، این کار یک نوع تبعیض جنسیتی می دانند که پسران را از دختران جدا کرده درحالی که هیچ فرقی باهم ندارند. سیاست رژیم ایران از بدو تولدش تا به امروز بر اساس تبعیض و جنسیت گرایی بنیاد نهاده شده است. در طول این ۴ دهه روز به روز زنان را در عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ... حذف کرده و نقش آنها را کم رنگتر از گذشته ساخته است. سانسور و حذف یکی از اساسی ترین سیاستهای رژیم ایران است. امروزه هم با حذف عکس دختران در کتابهای ابتدایی سعی بر کامل کردن لیست سانسورسازی خود دارد. با ذهنیت زن ستیز و جنسیت گرای خود، خواهان آنند تا آموزش و پرورش را نیز جنسیت زده کرده و بدین شیوه به دانش‌آموزان یاد می دهند که زنان موجودی حذف شدنی بوده و کسی نباید آنها را ببیند. مواد درسی آموزش و پرورش در ایران از دوران ابتدایی گرفته تا دبیرستان و دانشگاه با سیاست تبعیض و جنسیت‌گرایی توامان بوده، بدین طریق سعی دارند که به جای آموزش و علم، شریعت و به جای مدرسه، حوزه و مکتب علمیه را ترویج دهند. این همان ذهنیت طالبانی است که در افغانستان زنان را از تحصیل و کار محروم ساخته است. البته شک نداریم که سیاستهای ایران در تمام عرصه‌های اجتماعی و به خصوص آموزش و پرورش سیاستی طالبانی بوده که حقوق اساسی زنان از جمله حق تحصیل، اشتغال و آزادی بیان را سلب و حجاب اجباری را به زور تحمیل می‌کنند.
(منابع استفاده شده برای تهیه این مجموعه: خبرگزاری فرانسه، ایسنا، یورونیوز، رویترز، بی بی سی، رادیو زمانه، ایندپندنت، دویچه وله، انتخاب، فراور) منبع: نبرد خلق شماره ۴۴۵، چهار شنبه ۱ دی ۱۴۰۰ - ۲۲ دسامبر ۲۰۲۱ |