|
فتح الله کیائیها
سخنی کوتاه اگر رویدادهای هنری آذر ماه سال جاری را به خروش خلق در خیزش آبان ماه اختصاص دهیم، بسیار هم بیراه نرفته ایم. راستی کدام هنری را فراتر و پر بار تر و گویا تر از هنر اعتراض می توان یافت؟ ... اعتراض فرودستانی که به زور چماق و باتوم و زندان و دار و شکنجه به حاشیه رانده شده و پاسخ به هر اعتراض مسالمت آمیزشان، گلوله، زندان و شکنجه و تحقیر و توهین است. فرو دستانی که در چارچوب کشور و شهر و آبادی خودشان، بیگانه و دشمن خوانده شده و همه دارایی و ثروت ملی شان صرف صدور بنیادگرایی اسلامی و سیاست دار و شکنجه به اکناف جهان می شود. چه هنری گویا تر از اعتراض و خروش خلق علیه حکومت مطلقه جرم و جنایت ولایت فقیه اسلامی می توان یافت؟ نمایش پرشکوه حضور خلق در خیابانها چنان پر صلابت و قدرتمند بود که با وجود قطع تلفن و اینترنت از دیوارهای آهنین زندان بزرگ جمهوری اسلامی بیرون زد و جهانیان را به حیرت واداشت آنگونه که تمامی کارگزاران ریز و درشت جمهوری جنون و جنایت را وحشت زده کرده و آنان را به حاشیه انکار از عملکرد خود کشاند. در همین راستا بسیاری از هنرمندان با شرف این مرز و بوم با خروش خلق همراهی و همصدایی کرده و هر کدام به گونه ای ضمن حمایت از حق طبیعی اعتراض برای مردم، رهبر و دولتمردان ام القرا را مورد نکوهش و سرزنش قرار دادند که شماری از بیانیه ها و واکنشهای آنان را در پایین درج می کنیم:
بیانیه گروهی از هنرمندان در اعتراض به سرکوب خشونت بار و خونین مردم جمعی از چهره های سرشناس هنری ایران با انتشار بیانیه ای، به سرکوب وحشیانه مردم اعتراض کردند. آنها نوشته اند: "در این روزهای تلخ که از پس آبان ۹۸ گذشته است، لحظه ای چهره‌جوانان جانباخته، مردمان زخم خورده، مادران داغدار و پدران بی تاب از برابر چشم دور نمی شود. "جوانانی که خون پاک آنها با بی تدبیری بر خاک ریخته شد و با انتساب شان به بیگانگان سعی بر نادیده گرفتن شان شده است. مردمانی که امروز از پس غبارِ غلیظ بی خبری و بی ارتباطی، نام و نشان یکان یکان شان آشکار می شود، به کدام گناه کشته شده اند؟ آنها فقط به جان آمدگانی بودند که چون هیچ گوش شنوایی نیافتند، ناکارآمدیها را در کوی و برزن فریاد زدند. "با مردم چه می کنید؟ کدام روزن را برای شنیدن صدای مردم باز گذاشته اید؟ کدام تجمع اعتراضیِ مردم را تاب آورده اید؟ کدام حزب و تشکیلاتی که بتواند بیانگر خواستهای مردم باشد را باقی گذاشته اید؟ همچنان برآنید تا با خشونت، مردم را از ابتدایی ترین حقوق انسانی و بدیهی ترین نیازهای شهروندی شان محروم کنید؟ "بدانید که فریاد فرو خفته در گلوی مردم این سرزمین در تاریخ ماندگار خواهد شد."
نخستین امضاکنندگان: رخشان بنی اعتماد، اصغر فرهادی، فرهاد توحیدی، مجتبا میرتهماسب، حسین علیزاده، کیهان کلهر، لی لی گلستان، بهمن فرمان آرا، داریوش مهرجویی، رضا درمیشیان، جعفر پناهی، مصطفا آل احمد، محمد رسول اف، حسین سناپور، ارشد طهماسبی، امیر اثباتی، فاطمه معتمدآریا، نغمه ثمینی، محسن امیریوسفی، مجید برزگر، منیژه حکمت، نگار اسکندرفر، امیرشهاب رضویان، جابر قاسمعلی، کتایون شهابی، تهمینه میلانی، محمد رضایی راد، باران کوثری، پگاه آهنگرانی، مصطفا خرقه پوش، مهتاب نصیرپور، محمد رحمانیان، فیروزه صابر، حبیب رضایی، محمدرضا موئینی، میثم موئینی، جمال رحمتی. این بیانیه پس از انتشار مورد حمایت چند ده هزار نفر قرار گرفت.
ایران داغدار فجایع مجریان دستگاه سانسور کانون نویسندگان ایران به مناسبت سیزدهم آذرماه، روز مبارزه با سانسور بیانیه ای منتشر کرد که در فرازهایی از آن آمده است: "آذرماه امسال در حالی به پیشواز روز مبارزه با سانسور – اعلام شده توسط کانون نویسندگان ایران - می رویم که جای جای ایران داغدار فجایعی است که از رویارویی مردم با مجریان دستگاه سانسور برجای مانده است. هیولایی که تا پیش از آن چنگالهای حذف، ارعاب و سرکوب را ریاکارانه بر دهان و گلوی مردم می فشرد و با موازینِ خودساخته افراد و گروهها را به سیاه چاله های بازجویی، بازداشتهای طولانی، دادگاههای غیرعلنی، حبسهای تعزیری و تعلیقی و اعتراف گیریهای اجباری می فرستاد و با حکمهای واهی، هر آزاداندیش و کنشگری را به زندانی سیاسی، ممنوع از کار و ممنوع از خروج تبدیل می کرد، دیگربار دروازه ی مکانهای نامعلومش را به دست نهادهای نامعلومش گشود، به نفسهای اعتراض مردم زنده هجوم آورد و بغضهای به فریاد آمده را آشکارا به گلوله بست." ... "در روزهای اخیر دیدیم سانسور با هوش سیاه خود اولین حکومتی شد که هراسان رسیدن واقعیت به گوش جهانیان، تمام راههای ارتباط مجازی را بست تا در سکوتی محض، صدای معترضانی را به گلوله ببندد که برای پاسداشت هرچه تمام تر منابع و حیاتشان و برای آرمان زندگی بهتر نسلها از مشروطه تا امروز خونها فشاندند، اما از بدیهی ترین حقوق بشری، شادی، آینده، زیبایی، هنر، فرهنگ و حتی حق داشتن معیشتی امن محروم شدند. "کانون نویسندگان ایران با نکوداشت سیزدهم آذر، روز مبارزه با سانسور، یاد همه جان دادگان دفاع از آزادی بیان و دلاوری علیه خفقان را پاس می دارد، خواهان آزادی بی قید و شرط همه‌کسانی است که به دلیل بیان نظر، عقیده یا اعتراض از حقوق انسانی خود محروم شده اند و از آزادیخواهان و سانسور ستیزان ایران و جهان می خواهد با گرامیداشت سیزدهم آذر، روز مبارزه با سانسور، و پیگیری و بازخواست حقِ راستین آزادی بی هیچ حصر و استثنای اندیشه و بیان، امروز را به فردایی روشن پیوند دهند."
داریوش مهرجویی: مردم عزادارند، در کنار مردم هستم مهرجویی امسال هشتاد ساله شده است. او در این روز در صحبتی کوتاه گفت: "از مصیبتی که بر مردم گذشته ناراحت و غمگینم، مردم عزادارند و وضعیت معیشتی و اقتصادی مناسبی ندارند، در چنین شرایطی تولد گرفتن معنی ندارد. ترجیح می دهم به جای خنده های زورکی و دروغین و فخرفروشی به مردم، در کنار مردم باشم."
بیانیه نویسندگان کودک و نوجوان انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با ابراز همبستگی با خیزش آبان، عهد بستند که صدای زمانه خود باشند و "قصه پرغصه این روزها" را روایت کنند. آنها در بیانیه خود نوشتند: "... در هنگامه خون و خشم جاری در خیابانهای ماه آبان، ادبیات کودکان کدام قصه را باید بگوید؟ در روزهایی که لهیب شعله های بی پروا، گروهی از نوجوانان میهن را نیز دامن سوخت، کدام قصه را باید نوشت؟ "اگر ما نویسندگان کودکان و نوجوانانیم، کدام رویا را می بایست از این هنگامه خشم و آتش برای کودکان مان بسازیم؟ کدام خاطره را از این روزهای اندوهبار در ذهن شان ماندگار کنیم؟ چشمان حیرت زده، بیقرار و هراسیده شان را با کدام قلم به آرامش برسانیم؟ "به راستی ما باید کدام شعر، کدام قصه واقعی را از این روزها برای کودکان بنویسیم تا بتوانیم همچنان بگوییم ما نویسندگان کودک و نوجوان زمانه خود بوده ایم؟ "ما تردید نداریم که اگر ادبیات صدای زمانه است و اگر ادبیات پژواک همه آن صداهایی است که در لایه های زیرین جامعه پنهان مانده اند، نویسندگان کودک و نوجوان به ندای وجدان خود، روزی حقیقت قصه پرغصه این روزها را در شعرها، داستانها، شروه ها و لالاییهای خود برای کودکان روایت خواهند کرد."
شهرام ناظری و خانه موسیقی برنامه های خود را لغو کردند شهرام ناظری با انتشار بیانیه ای از برگزار نکردن کنسرت خود در "قونیه" به احترام مردم کُرد سوریه و مردم ایران خبر داد. در این بیانیه کوتاه که روز دوشنبه، ۱۸ آذر منتشر شده، شهرام ناظری دلیل برگزار نکردن کنسرتش را "همدردی با درد و رنج زنان، مردان و کودکان کرد سوریه و به احترام مردم فداکار و نازنین کشورم" عنوان کرده است. شهرام ناظری چندین سال است که در آذرماه هر سال کنسرتی را برای مولانا خوانی در قونیه ترکیه، محل دفن مولانا، برگزار می کند. ارتش دولت ترکیه در مهرماه سال جاری عملیاتی را با عنوان "چشمه صلح" علیه کردهای سوریه انجام داد که به کشته شدن چند صد نفر و فرار حدود ۲۰۰ هزار نفر از مردم منطقه منجر شد. از سوی دیگر، در اعتراضات آبان سال جاری در بیش از ۲۰۰ شهر ایران نیز چند صد نفر از معترضان با شلیک گلوله نیروهای انتظامی و امنیتی کشته شدند. به همین مناسبت، "خانه موسیقی ایران" نیز روز سه شنبه، ۱۹ آذر، اعلام کرد که جشن سالانه این خانه را برگزار نمی کند. پیشتر اعلام شده بود که بیستمین سالگرد تاسیس خانه موسیقی ایران اوایل ماه آینده برگزار خواهد شد.
انصراف رقیه کبیری از قبول جایزه ادبی رقیه کبیری، یکی از برندگان "داستانهای کوتاه برای اقتباس"، با اشاره به کشته‌شدن شماری از معترضان خیزش آبان اعلام کرد که از دریافت جایزه اش انصراف می دهد. خانم کبیری در نامه سرگشاده ای خطاب به "انجمن سینمای جوان" و "بنیاد ادبیات و داستان ایرانیان" نوشته است: "در پی حوادثی که یک روز پس از اختتامیه این جشنواره روی داد و باعث داغدار شدن بسیاری از مردم کشورم شد، انصراف خود را از این مقام و جایزه‌نقدی اعلام می کنم." مسابقه "داستانهای کوتاه برای اقتباس" امسال همزمان با "جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران" برگزار شد. اختتامیه این جشنواره ۲۴ آبان در تهران بود و اعتراضها به سه برابر شدن قیمت بنزین نیز از یک روز بعد در شهرهای ایران گسترده شد. این عضو کانون نویسندگان ایران با داستان "پاسبانهای بطنم" مقام دوم "داستانهای کوتاه برای اقتباس" را به دست آورده بود.
محسن استادعلی جایزه بهترین کارگردانی "سینما حقیقت" را به پویا بختیاری اهدا کرد محسن استادعلی جایزه بهترین کارگردانی "جشنواره سینما حقیقت" را به پویا بختیاری، یکی از کشته شدگان اعتراضات آبان ماه، تقدیم کرد. مراسم اختتامیه سیزدهمین جشنواره بین المللی "سینما حقیقت" دوشنبه ۲۵ آذرماه با حضور مدیران و هنرمندان در تالار وحدت برگزار شد. در این جشنواره جایزه بهترین کارگردانی مستند بلند به "محسن استاد علی" برای مستند "خسوف" اهدا شد. محسن استادعلی در مراسم اعطای جایزه به فیلم خود حضور نداشت، ولی یکی از دست اندرکاران این فیلم پیام او را به هنگام دریافت جایزه قرائت کرد. در پیام محسن استادعلی آمده است: "مدت زمان زیادی از وقایع آبان ماه نگذشته است. دوربینهای ما مستندسازان خاموش بود و موبایلهای جوانان این مرز و بوم روشن. ثبت حقیقت به حضور و دریافت جایزه نیست، به جسارت بودن است در تنگناهای اجتماعی؛ کاری که مردم به سرانجام رسانیدند و ما نظاره‌گر. این جایزه تقدیم می شود به روح بلند جسورترین دوربین و مستندساز این سرزمین، پویا بختیاری و همه دوربینهای تا ابد روشن." پویا بختیاری، ۲۷ ساله، یکی از چهره های نمادین اعتراضات اخیر سراسری در ایران، در ۲۵ آبان در مهرشهر کرج هدف گلوله قرار گرفت و پیش از رسیدن به بیمارستان جان داد.
اعتراض پویا محسنی به ستم همه جانبه در پی رویدادهای اخیر در ایران و سرکوب خشونت آمیز معترضان توسط حکومت، پویا محسنی، هنرمند و بازیگر آمریکایی ایرانی تبار، با انتشار پیامی در شبکه های اجتماعی، شجاعت قربانیان را ستود و با خانواده های آنها ابراز همدردی کرد. او ساکن نیویورک است و در سالهای اخیر در فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی مختلفی بازی کرده است. پویا محسنی در رابطه با شرایط کنونی ایران به "صدای آمریکا" گفت: "به عنوان یک دگرباش جنسی می دانم که ما هیچ حق و حقوقی در ایران نداریم و به حساب نمی آییم. ولی این نابرابریها فقط برای دگرباشان جنسی نیست و زنان، کودکان و اقلیتهای مذهبی هم مورد ظلم قرار می گیرند. این بی عدالتیها من را ناراحت می کند و از این موضوع بسیار متأسفم. امیدوارم روزی تمام ایرانیان در آزادی زندگی کنند و از حقوقی برابر برخوردار باشند."
روایت سروش لشگری ( هیچکس ) از خروش تهیدستان استقبال از ترانه "دستاشو مشت کرده" در نخستین روز انتشار چنان حیرت انگیز بود و فراتر از انتظار که حالا شاید بتوان گفت روایت موسیقاییِ دو پرده از مهمترین رویدادهای سیاسی اجتماعی ایران به فاصله ده سال، نام سروش لشکری یا همان "هیچکس" را بر پیشانی دارد: "یه روز خوب می آد" برای اعتراضات خونین ۱۳۸۸ و "دستاشو مشت کرده" برای اعتراضات خونبار ۱۳۹۸. سه شنبه شب ۱۹ آذر، هیچکس ترانه "دستاشو مشت کرده" را در توییتر منتشر کرد و تا پنجشنبه صبح توییت او بیش از ۷۲۰۰ بار ریتوییت شد و نزدیک به ۲۴ هزار نفر آن را لایک کردند. چنین واکنشی به یک توییت در توییتر فارسی اتفاقی است کم نظیر، اگر بی نظیر نباشد.
کتاب و ادبیات
روزی که عکسهای خمینی پاره شد کتاب "ایران، رویاها و انحرافها" شامل مجموعه ای از عکسهای رضا و منوچهر دقتی، دو عکاس برادر ایرانی ساکن فرانسه و توضیحات راشل دقتی، به تازگی در پاریس منتشر شده است. این کتاب، چه در شرح عکسها و چه در مقدمه های کوتاه در ابتدای هر فصل، همزمان با بازگو کردن بخش مهمی از تاریخ ایران معاصر و انقلاب، برشی از زندگی این دو عکاس را نیز روایت می کند. کتاب "ایران، رویاها و انحرافها" دارای ۱۸۰ عکس است و در فاصله سالهای ۱۹۷۸، یعنی کمی پیش از انقلاب، تا ۱۹۸۵، در میانه جنگ ایران و عراق گرفته شده است. "ایران، رویاها و انحرافها"، "ایران پیش از انقلاب"، "سقوط شاه و انقلاب"، "انقلاب اسلامی، ورود خمینی"، "گروگان گیری سفارت آمریکا"، "سرکوب، زندان و شکنجه"، "عاشورا، اشکها و خون"، "سرکوب کردها" و "جنگ ایران و عراق"، عناوین ۹ فصل کتاب است. در این روزها که بار دیگر حجاب اجباری و مساله زنان در ایران مورد توجه جهانیان قرار گرفته، تصویر روی جلد کتاب، زنانی چادر به سر را نشان می دهد که سیاهی چادرشان همه جا را فرا گرفته و فقط صورتهایی نیمه پنهان، مثل نقطه هایی در تاریکی پیداست. این عکس در داخل زندان اوین و از زنان زندانی سیاسی گروههای مخالف حکومت در سومین سالگرد انقلاب گرفته شده است. عکسهای کتاب اغلب سیاه و سفید است و هر چه به پایان کتاب نزدیک می شویم، تعداد عکسهای رنگی بیشتر می شود.
جایزه نوبل ادبی در دستان توکارچوک و هاندکه "ﺍُﻟﮕﺎ توکارچوک" و "پیتر هاندکه"، برندگان جایزه نوبل ادبیات سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، همزمان با سالگرد درگذشت آلفرد نوبل، همچون دیگر برندگان نوبل پزشکی، شیمی، فیزیک و اقتصاد، جوایز خود را از دستان "کارل گوستاو شانزدهم"، پادشاه سوئد، در سالن کنسرت استکهلم دریافت کردند. بر اساس سنت آکادمی نوبل، چهار روز پیش از این مراسم، توکارچوک و هاندکه خطابه های نوبل خود را ایراد کردند؛ خطابه هایی که اولی در آن از نگرانی اش نسبت به دنیای معاصر گفت و دومی، مسیرهایی را که در خلاقیت ادبی گذرانده بود، ترسیم کرد.
موسیقی
بازگشت شگفت آور راد استوارت ۷۴ ساله راد استوارت، خواننده ۷۴ ساله بریتانیایی، با جدیدترین آلبوم خود در صدر جدول پرفروش ترینهای بریتانیا قرار گرفت. به این ترتیب او مسن ترین هنرمند مردی است که این عنوان را کسب می کند. این رکورد پیشتر در دست "پال سایمن"، خواننده آمریکایی، بود. او در زمان ثبت این رکورد تنها ۳ ماه از آقای استوارت کوچکتر بود. دهمین آلبوم راد استوارت به نام "در قلب من هستی" در ماه نوامبر منتشر شد. رکورد مسن ترین هنرمندی که آلبومش صدرنشین جدول پرفروشها گردیده، در دست خانم "ورا لین" است. خانم لین در سال ۲۰۱۴ و در ۹۷ سالگی، با مجموعه ترانه های "ورا لین: گنجینه ملی" در رتبه نخست آلبومهای پرفروش بریتانیا قرار گرفت. آلبوم جدید راد استوارت شامل تنظیمهای جدید از ترانه های خاطره انگیز او نیز هست. آقای استوارت این آلبوم را با همکاری ارکستر فیلارمونیک سلطنتی تهیه کرده است.
سینما
اعتراض فعالان زن فرانسوی به اکران فیلم پولانسکی جمعی از فمینیستهای فرانسوی در پاریس با متجاوز خواندن "رومن پولانسکی"، به اکران جدیدترین فیلم او با نام "من متهم می کنم" اعتراض کردند و مانع نخستین نمایش آن شدند. معترضان با شعارهایی از جمله "پولانسکی متجاوز، سینما گناهکار" در برابر سینما "لو شامپو" در منطقه "کرتیه لاتن" پاریس تجمع کردند. در پی این اعتراضات، "ژان دو ژردن" و "امانوئل سنیه"، از بازیگران این فیلم، مصاحبه های تلویزیونی شان را لغو کردند و همچنین پخش برنامه های از پیش ضبط شده درباره این فیلم توسط "لویی گرل"، بازیگر فرانسوی، در روزهای گذشته متوقف شده است. روزنامه "لو پاریزین" روز جمعه ۸ نوامبر در تازه ترین افشاگری علیه پولانسکی، شهادت "ولانتین مونیه"، عکاس، را منتشر کرد. او پولانسکی را متهم کرد که در سال ۱۹۷۵ و زمانی که ۱۸ سال داشته، مورد تجاوز و ضرب و شتم این کارگردان سینما قرار گرفته است.
شعر ماه
شعر این شماره به "سقوط"، سروده ای از س. پگاه اختصاص دارد
سقوط در بن بست باورها وقت بازی طناب است و دار بر سر بامها در کوچه های آینده قدم می زنم حقیقتی زاده می شود و تاریکی از پلکان سرد سقوط می کند رود می خواند و اندوه از حنجره های حک شده جدا می گردد لحظه ها فرو می ریزند و آزادی سرزمین من از غبار سالیان فرا می رسد
مشهد ـ آبان ۹۸
(منابع: جنگ خبر، فیس بوک کانون نویسندگان ایران، بهار نیوز، رادیو زمانه، رادیو فردا، بی بی سی، صدای آمریکا، یورو نیوز، دویچه وله، chenge.org) منبع: نبرد خلق شماره ۴۱۹، یکشنبه ۱ دی ۱۳۹۸ ـ ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹
|