رویدادهای هنری ماه (شهریور ۹۸)

فتح الله کیائیها

 

ادبیات

 

خاموشی مهمترین نشریه روشنفکری فرانسه

ماه گذشته ماه درد آور و پر رنجی برای علاقمندان نشریه (روزگاران نو - Les Temps modernes) بود، چرا که در ۶ دسامبر ۲۰۱۹ نامه ای برای همه مشترکان مجله "له تامپ مدرن" فرستاده شد که در آن نوشته شده بود، در پی درگذشت "کلود لانزمن"، نویسنده، فیلمساز و روشنفکر فرانسوی، در ۵ ژوئیه همان سال، انتشارات "گالیمار" تصمیم گرفته تا به انتشار این مجله پایان دهد.

این نشریه با این جمله ژان پل سارتر قدم به جهان هنر نهاد که می گفت: "همه نویسندگانی که ریشه بورژوایی دارند، یک قرن است که وسوسه بی مسولیتی را تجربه کرده اند. این دیگر سنتی ادبی شده است."

اکنون و پس از گذشت هفت دهه، علاقمندان این نشریه صاحب نام دیگر آن را نخواهند دید و مجبورند که با خاطرات شیرین گذشته دلمشغول شوند.

اعضای هیات تحریریه "له تامپ مدرن" در یادداشتی که در روزنامه لوموند منتشر کردند، از پایان انتشار این نشریه خبر دادند؛ نشریه ای که به نوشته آنان فقط یک مجله در میان مجلات دیگر نبود، بلکه بر پایه روشنفکری فرانسه بنا شده بود و تاریخ این روشنفکری را به ویژه در قرن بیستم روایت می کرد. همچنین آنان تاکید کردند که وضعیت کنونی جهان از چندین جنبه شبیه وضعیت دنیا پیش از جنگ جهانی اول است: یک دوره طولانی از رفاه در غرب به همراه افزایش نابرابریها و گسترش اقدامات نظامی از طریق استعمار که در نهایت منجر به "فوران مرگ" در سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ شد.

به نوشته این نویسندگان، اروپا پس از این جنگ وارد یک دوره تاریک سی ساله شد که خشونت در آن به اوج رسیده بود و "له تان مدرن" در پایان این دوره متولد شد، با یک هدف روشن: تلاش برای به دست آوردن یک درک جهانی از جهان.

 

مارگرت اتوود و ادامه داستان

رمان تازه "مارگرت اتوود" با عنوان "وصایا" که دنباله ای است بر رمان پرفروش "سرگذشت ندیمه"، روز سه شنبه ۱۹ شهریور با حضور جمعیتی کم سابقه که از نیمه شب منتظر بازگشایی کتابفروشی "واتراستونز" در لندن بودند، رونمایی شد.

داستان رمان "وصایا" (The Testaments) ۱۵ سال پس از آخرین صحنه از رمان "سرگذشت ندیمه" آغاز می شود که اولینبار در سال ۱۹۸۵ منتشر شد و در سال ۱۹۹۰ دستمایه ساخت یک فیلم سینمایی قرار گرفت، در سال ۲۰۰۰ یک اپرا بر اساس آن اجرا شد و دو سال پیش، وقتی سریالی تلویزیونی بر پایه آن ساخته شد، دوباره بر سر زبانها افتاد.

مارگرت اتوود که سه سال وقت صرف نگارش رمان "وصایا" کرده، اثر تازه اش را تلاش برای یافتن پاسخ به پرسشهایی معرفی کرده که طی ۳۵ سال خوانندگانش با او در میان گذاشته اند. ضمن آنکه بهگفته خودش، در این زمان طولانی جامعه دچار تغییرات بسیار شده و همه کشورها، از جمله آمریکا، نسبت به سه دهه قبل تحت فشارهای بیشتری قرار گرفته اند.

اشاره خانم اتوود احتمالا عقبگردهای اجتماعی و سیاسی گسترده ای است که به خصوص در عرصه زنان رخ داده است و جلوه ای از آن را، تحت تاثیر رمان "سرگذشت ندیمه" می توان در لباسهای سرخ و کلاه های سفیدی دید که به نمادی از مبارزات فمینیستی تبدیل شده است. بهطور خاص در آمریکا، این نوع پوشش به نمادی از کارزار معروف به MeToo# و نیز اعتراض به برخی سیاستهای دونالد ترامپ در مسائل زنان، نژادی و مهاجرتی بدل شده است.

مارگرت اتوود، شاعر، داستان نویس، منتقد ادبی، فعال سیاسی و فمینیست سرشناس کانادایی، آبان سال جاری ۸۰ ساله می شود.

 

حمایت ایزابل آلنده از طومار اعتراض به حکم زندان سه نویسنده ایرانی

کمپین "اعتراض به حکم زندان سه نویسنده" در صفحه طومار (پتیشن) خود خبر داد که ایزابل آلنده، نویسندهسرشناس شیلیایی، از سه نویسنده ایرانی (رضا خندان مهابادی، بکتاش آبتین و کیوان باژن) حمایت کرده و خواسته است نامش در طومار اعتراض به حکم زندان سه نویسنده قرار گیرد.

نویسندهکتابهای "داستانهای اوا لونا"، "خانهارواح"، "از عشق و شیاطین" و… در یادداشت خود نوشته است: "دوستان عزیز! واقعا" از سرکوب و سانسور در کشورتان متاسفم. خواهش می کنم نام مرا در طومار برای آزادی رضا خندان، بکتاش آبتین و کیوان باژن قرار دهید. از اینکه من را مطلع می کنید و در جریان می گذارید سپاسگزارم."

ایزابل آلنده

 

سینما

 

جشنواره سینمایی زنان هرات برنده خود را برگزید

پنجمین جشنواره فیلم زنان هرات در کابل بعد از چهار روز به کار خود پایان داد و فیلم "در جستجوی فریده" به کارگردانی آزاده موسوی و کورش عطایی را به عنوان بهترین مستند این جشنواره سینمایی معرفی کرد.

رویا سادات، کارگردان جشنواره فیلم زنان هرات، گفت: "هدف از برگزاری این جشنواره، پشتیبانی از زنان و فیلمسازانی است که زندگی زنان را به تصویر می کشند."

از میان ۲۰۰ فیلمی که به دبیرخانه این جشنواره ارسال شده بود، ۴۷ فیلم در رقابتها شرکت داشتند. این فیلمها در کابل، جلال آباد، بامیان و هرات روی پردهسینما رفت. "آرمانشهر" و "خانه فیلم رویا" اعلام کرده بودند که با برگزاری این جشنواره می خواهند این پیام را بدهند که اینگونه برنامه های فرهنگی "در این روزهای تاریک و مبهم افغانستان" نویدیاست برای ایستادگی در برابر نابرابریها.

 

"نامزد بی نقص"

نام فیلمی است از "هیفا المنصور"، اولین کارگردان زن در سینمای عربستان، که با این کار تازه اش دوباره پای بر خاک میهن نهاده تا روایتگر مشکلات، محدودیتها و درد و رنج زنان کشورش باشد.

المنصور با اولین فیلمش "وجدا"، ساخته شده در کشوری که حتی تالار سینما نداشت، توجه جهانی را برانگیخت تا آنجا که راهش بههالیوود باز شد. دومین فیلم او، "مری شلی" که با ستارگان سینما و در فضایی متفاوت خلق شده بود، با موفقیت روبرو نشد، اما اینک فیلم جدید او توانست در جشنواره ونیز راه پیدا کرده و مورد تشویق واقع شود.

فیلم هرچند داستان به نسبت ساده و سطحی دارد، اما در عمل به یکی از نادر تلاشها جهت روایت یک موقعیت بغرنج دریک جامعه پیچیده بدل می شود که در آن حتی یک بیمار مـرد مایل نیست که یک پزشک زن به او نزدیک شود.

با این حال، فیلم لحظه های جذابی از یک مبارزه زنانه را به تصویر می کشد که در انتها به نظر می رسد محتوم به شکست است، اما نومیدانه و از سر استیصال نیست. با آن که شخصیت اصلی فیلم، مریم، از سوی جامعه طرد و تمسخر می شود، اما او از پا نمی نشنید و با خواندن آواز در یک مراسم عروسی، اعتراضش را به سنتهای بسته و محدود کننده ای که آواز خواندن زن را حرام می داند، به نمایش می گذارد.

 

طرح شکایت نمایندگان مجلس از "هالیوود"

یک عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس از تدوین "طرح شکایت از سینما هالیوود" با امضای ۱۸۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خبر داد.

محمدعلی پورمختار گفت: "بر اساس این طرح دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در دادگاههای بین المللی ضمن شکایت از صنعت سینما و تلویزیون آمریکا (هالیوود) به دلیل توهین به ملت و تاریخ ایران در تولیدات سینمایی، موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری نماید."

این مقام مجلس شورای اسلامی توضیح داد: "هالیوود یک موسسه رسمی سینمای است که راستای اهداف کلی آمریکا در حرکت است، می تواند در دادگاههای امریکا و حتی دادگاههای کشورهای که این فیلم ها پخش می شود مورد بررسی قرار بگیرد،."

وی افزود: "آمریکا از طریق مسائل تبلیغاتی، فرهنگی و هنری اقدام به ترور شخصیت ایرانیان، تاریخ و حتی تمدن مردم کشورمان می کند. در این راستا فیلمهای متفاوتی از جمله فیلم ۳۰۰ که به شدت ایرانی، فرهنگ ایرانی و اعتقاد مردم ایران را زیر سوال برده است، این اقدام آمریکا بر خلاف منشور حقوق بین المللی و بشر است."

 

یک افشاگر دیگر بر پرده سینما

"اسرار رسمی" که در نیویورک و لس آنجلس به اکران درآمده، بهترین فیلمی است که تا به امروز در مورد چگونگی آغاز جنگ عراق ساخته شده است. فیلم به طرز شگفت آوری منطبق بر حقیقت است، و به همین خاطر، بههمان میزان الهام بخش، نوید دهنده، و خشم برانگیز است.

این فیلم طرح جاسوسی آمریکا از تمامی اعضای شورای امنیت و نیز از کشورهای خارج از شورا در سازمان ملل و افشای این طرح را به تصویر کشیده است.

طرح مزبور که از سوی آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا باید اجرا می شد، آنقدر غیرعادی بود تا یک نفر را چنان نگران کند که خطر حبس طولانی مدت را به جان بخرد و آن را افشا کند. آن شخص کسی نبود جز "کاترین گان."

کاترین گان که "کیرا نایتلی" نقش او را به طرز ماهرانه در فیلم "اسرار رسمی" بازی کرده، مترجم "ستاد کل ارتباطات" (معادل انگلیسی آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا) بود. می توان گفت که فیلم "اسرار رسمی" درامی سر راست و پرتعلیق در مورد این شخصیت است.

 

جشنواره فیلم حقوق بشر

در جشنواره فیلم حقوق بشر (۱۸ تا ۲۵ سپتامبر) در برلین فیلمهایی به نمایش درآمدند که به نقض حقوق بشر می پرداختند. فیلمها همچنین درباره انسانهایی هستند که از خود شجاعت و قهرمانی نشان می دهند؛ انسانهایی با ترسها، شادیها و امیدهایشان.

برخی از فیلمهای به نمایش در آمده عبارتند از: "برای سما"، "دادستان"، "داعش، فردا. ارواح گمشده ی موصل"، "این کنگوست"، "آنچه والا می خواهد"، "نوایا"، "باقی مانده ها پس از اودیسه"، "بابا و سردار جنگ"، "مقاومت" و "نفرین ثروت" که هر کدام به نوعی مسایل و مشکلات بر سر راه حقوق بشر در سراسر جهان و راهکارهای بغرنج رسیدن به آن را مورد ارزیابی قرار داده اند.

برای مثال، در فیلم "مقاومت"، "بریتا شونینگ"، فیلمساز آلمانی، سه زن جوان را به تصویر می کشد که در محافل مختلف فعال هستند: زنی چپ گرا که در همبستگی با پناهجویان در آتن زندگی می کند، زنی طرفدار راست گرایان افراطی در وین و زنی مسلمان و ادیب که در برلین علیه تبعیض مبارزه می کند.

فیلم افتتاحیه جشنواره "سما" بود که در باره نامه پرمهر مادری به دخترش است. این فیلم شرح داستان یک زن جوان سوری است که ازدواج کرده و دخترش سما را در حلب، در منطقه ای جنگی، به دنیا آورده است.

فیلم "برای سما" تا کنون برنده چند جایزه مهم شده است، از جمله به عنوان بهترین فیلم مستند در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۹.

                        

هنرهای نمایشی

 

اورفه در جهنم، اجرایی جسورانه از اپرایی سیاسی/اجتماعی

اپرای "اورفه در جهنم" هجویه ای است قرن نوزدهمی از یک اسطوره یونان باستان. اما "بَری کوزکی"، کارگردان استرالیایی، با ارایه یک بازخوانیِ گستاخ و جسورانه از این اثر در جشنواره سالزبورگ، حال و هوای موفقیت نخست آن را احیا کرده است.

از سوی دیگر، امسال دویست مین سالگرد تولد "ژاک اُفنباخ"، آهنگساز آلمانی و نویسنده این اپرا است. اُفنباخ یکی از بنیانگذاران "اُپِرِت" (یا اپرای کوچک) و از تاثیرگذارترین آهنگسازان موسیقی مردم پسند سده نوزدهم است.

"جوئل پریه تو"، بازیگر نقش اورفه در این اثر، می گوید:"این اپرا از زمان خودش خیلی جلوتر بود، مسائلی نظیر آزادی جنسی و تقدس ازدواج را به سخره می گیرد. صحنه اول دعوای یک عاشق و معشوق آرمانی است که حالا ازدواج شان خراب شده و از هم متنفرند."

اورید زیبا که در ابتدای اسطوره یونانی می مرد، در نمایشی که اُفنباخ نوشته است، رها می شود و تلاش می کند سرنوشت خود و معشوقه هایش را به دست بگیرد.

"کاترین لویک"، بازیگر نقش "اورید"، درباره شخصیت زن این اپرا می گوید: "این شخصیت آزادگی مقاومت ناپذیری دارد. می بینیم که مبارزه برای حقوق زنان همین امروز در دنیا ادامه دارد، اما تصور کنید یک قرن و نیم پیش این حرفها چقدر جدید بوده."

موسیقی و تئاتر در اجرای این اپرا به قوت در هم تنیدهشده اند. کاترینهمچنین بزرگترین چالش کارش در ایفای این نقش را تحرک بدنی بالا روی صحنه به همراه موسیقی و آوازخوانی بر می شمارد . جوئل، بازیگر مرد نقش اورفه، نیز معتقد است اجرای نقش در این کمدی چندان آسان نیست:"این نوع کمدی کمی آدمی را اذیت می کند، البته گهگاه خیلی ظریف است."

او همزمان تصدیق می کند: "این نمایشی است که از اول تا آخرش پلک نمی زنید، چون می خواهید یک لحظه اش را هم از دست ندهید."

 

موسیقی

 

موسیقی در پیکار علیه جنگل زدایی

پیانیست و موسیقیدان بلندآوازه ترک "فاضل سای"، کنسرت ویژه ای در فضای باز برای هزاران تماشاچی برگزار کرد؛ این بار در میان درختزاری در حوالی جنگل و نزدیکی معدن طلای "چاناک قلعه". او فریاد اعتراضش به جنگل زدایی را با صدای ساز به گوش جهانیان رساند.

چاناک قلعه (چناق قلعه) یک قطب گردشگری با اماکن فرهنگی بسیار و ساحلی دلفریب است. شهر باستانی "تروی" نیز در این استان قرار دارد.

کنسرت به منظور حمایت از شهروندان و کنشگرانی برگزار شد که از اواخر ماه ژوئیه کارزاری اعتراضی علیه قطع درختان به راه انداخته اند. این کمپین هزاران عضو دارد و فعالان آن شکوه می کنند که برای استخراج طلا در ارتفاعات "ایدا"، درختان بیشتری نسبت به طرح پیش بینی شده قطع شده.

هنرمند ترک از طریق توییتر همگان را به حضور در این کنسرت دعوت کرده بود تا به جلوگیری از "قتل عام طبیعت" کمک کنند. او بعد از پایان اجرا گفت: "باید از گیاهان و جانوران حفاظت کرد تا چیزی هم برای نسلهای بعدی باقی بماند. ما باید برای حیات بکوشیم."

سای قطعه ای را نواخت که ویژه این روز ساخته بود.

 

"رولینگ استونز" بر سنگهای سرد مریخ

این هم خبر جالبی است از ناسا که در ابتکاری تازه، یکی از سنگهای یخزده مریخ را "رولینگ استونز" نامگذاری کرد.

به گزارش سی ان ان، این خبر را "رابرت داونی جونیور"، بازیگر سرشناس، پیش از کنسرت گروه رولینگ استونز در "پاسادینای" کالیفرنیا اعلام کرد.

"میک جگر"، خواننده این گروه، به جمعیت گفت: "ناسا چیزی را به ما داد که همواره آرزویش را داشتیم: سنگی به نام خودمان روی مریخ! باورم نمی شود! دلم می خواهد آن را به زمین بیاورم و روی طاقچه بالای شومینه قرار دهم."

در بیست و ششم ماه نوامبر سال ۲۰۱۸ وقتی که مریخ نورد "این سایت" بر سطح مریخ نشست، سنگی را حدود ۱ متر آن طرف تر غلتاند و به این ترتیب آن سنگ را به معنای واقعی به یک سنگ غلتان، یا "رولینگ استون"، تبدیل کرد. ناسا می گوید این نام رسمی نیست، چرا که اسامی رسمی و علمی مکانها و اشیا منظومه شمسی توسط اتحادیه بین المللی اخترشناسی تعیین می شود.

با این حال، نام رولینگ استونز بر نقشه های استفاده شده توسط دانشمندان ناسا ثبت شده است.

 

 (منابع: رادیو زمانه صدای آمریکا، کانون نویسندگان ایران در تبعید، دویچه وله، یورو نیوز، خانه ملت، رادیو فردا، بی سی)

 

منبع: نبردخلق شماره ۴۱۶، دوشنبه ۱ مهر ۱۳۹۸ ـ ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹

 بازگشت به نبردخلق

بازگشت به صفحه اول