|
فتح الله کیائیها
آنچه که باید برود شمایید این فریاد هنرمندیست از سر درد که بر سر ویران کنندگان فرهنگ و هنر و اقتصاد و تمامیت هستی خلقی اسیر، کشیده می شود. کیهان کلهر، هنرمند نام آشنای کشور، پس از آخرین تعرض چماقداران فرهنگی رژیم جنایت نسبت به هنر و هنرمند و هنردوست، در نامه ای سرگشاده به خلق، لب به اعتراض گشوده و بی پروا می گوید: "این شمایید که باید بروید". به خلاصه ای از این نامه توجه کنید: "درود به هموطنان عزیزم؛ آخرین کنسرت "شهر خاموش" دیشب در کرمانشاه برگزار شد. متاسفانه ما در این دو شب اجرا مشکلات بسیاری داشتیم که باعث دلخوری همشهریهایم، اعضای گروه و بنده شد. بدبختانه مجموعه زیبا و عزیز طاق بستان تحت اختیار جماعتی به دور از ادب و فرهنگ در بخش حراست اداره می شود که منزلت مردم و حرمت اهالی فرهنگ در نظرشان هیچ است." وی توضیح می دهد: "به عنوان موسیقیدانی که تقریبا در سراسر دنیا به روی صحنه رفته و گاهی در دورافتاده ترین نقاط جغرافیایی کنسرت داده، می گویم تابه حال شاهد این حد از بی احترامی و تخفیف نسبت به مخاطبانم و خودم نبوده ام. برخوردهای زشت مسوولان حراست در ورودی مجموعه باعث دلخوری بسیاری از علاقمندان شده بود که ما نیز در پشت صحنه با آن دست به گریبان بودیم. پس از کنسرت نیز بیرون کردن مردم با ادبیات ناخوب در هنگام گرفتن عکس و راندن آنها به خیابان توسط حراستیان باعث آزار همشهریانم و بنده گردید." کلهر با تلخی ادامه می دهد: "در هر برنامه کوشش و قصد ما ارایه باکیفیت ترین اجراست که بدبختانه این بار با حضور چنین نااهلانی تلاش ما به نتیجه کاملی که مدنظر داشتیم نرسید. از مردم عزیز شهرم که طی این دو شب حضور این ناقابلان را با متانت تحمل کردند، تشکر می کنم. از خودم نیز عذر خواهم که چرا در تقابل با این بی مایگان نشستم." این آهنگساز برجسته در پایان نامه خود تاکید می کند: "به این نامسوولانِ به دور از عشق و فرهنگ می گویم که قدمت هنر و هنردوستی در این خطه بیش از قدمت طاق بستان است که نه به زور از میان رفتنی ست نه به بی حرمتی. آنچه باید برود هنر و فرهنگ نیست، بلکه شمایید." اما داستان به همین جا خاتمه نیافت؛ هنردوستان در نقطه ای دیگر از این خطه پهناور و با استقبال پرشور از هنرمندی ممنوع از کار شده، خشم و انزجار خود را از جمهوری جنون و جنایت به نمایش گذاشته و با زبان بی زبانی دژخیم را گفتند اوست که باید برود. به گزارشی کوتاه شده در این مورد توجه کنید: مهدی یراحی که به خاطر پوشیدن لباس کارگران فولاد اهواز و پخش کلیپ و ترانه ضد جنگ "پاره سنگ" از تاریخ ۱۴ دی ماه سال گذشته از برگزاری هرگونه کنسرت ممنوع شده بود، بعد از طی یک دوره شش ماهه جلوگیری از فعالیت، به صحنه باز گشت که این بازگشت با استقبال شدید مردم و طرفدارانش روبرو شد، به طوری که بلیطهای کنسرت تهران او در برج میلاد در هر دو سانس، در کمتر از دو ساعت به فروش رفت.
وحشت از فروپاشی، نام هنرمند بر خیابان ممنوع! دیکتاتورها می دانند که هر گام به عقب در مقابل خواسته و عزم خلق، حکایت فروپاشی است؛ حکایتی که اگر چه با ترفندهای دستگیری و شکنجه و زندان و مرز بندیهای خط قرمزی چند صباحی عقب افتادنی است، اما تجربه های تاریخی نشان دهنده نزدیک و حتمی بودن آن است . حال حکایت فرماندار تهران است با مخالفت در نامگذاری خیابانها به اسم مشاهیر هنری. با گذشت سه ماه از تصویب نامگذاری چند خیابان در تهران به نام برخی از هنرمندان سرشناس ایرانی در شورای شهر تهران، این مصوبه به دلیل مخالفت فرمانداری تهران هنوز به شهرداری تهران ابلاغ نشده است. در فروردین ۱۳۹۸، شورای شهر تهران در مصوبه ای با قید دو فوریت به تغییر نام چندین خیابان در پایتخت به نام شماری از هنرمندان بزرگ کشور از جمله محمدرضا شجریان، سیمین بهبهانی و فروغ فرخزاد رای داد. محمدرضا شجریان، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی از جمله هنرمندانی هستند که فرمانداری تهران با نصب نامشان بر خیابانها مخالف است.
موسیقی
خودداری نیل یانگ از اجرای کنسرت زیر نام بانک انگلیسی در غروب روز جمعه 12 ژوئن، دو اعجوبه دنیای راک، "باب دیلن" و "نیل یانگ" قلب "هاید پارک" لندن را به تسخیر خود گرفتند. نیل یانگ که اول به روی صحنه رفته بود، به شوخی رو به تماشاگران گفت: "تا به حال هرگز در نور روز اجرا نکرده بودم. خیلی خوب است که همه شما را می بینم." این کنسرت ابتدا قرار بود بخشی از مجموعه کنسرتهای بانک "بارکلیز" باشد، اما پس از اینکه نیل یانگ اعلام کرد که حاضر نیست در فستیوالی که نام یکی از سرمایه گذاران تولید سوختهای فسیلی بر آن قرار دارد، برنامه اجرا کند، اجرای روز جمعه بدون داشتن حامی مالی و به طور مستقل با درآمد بلیطهای فروخته شده برگزار شد. طرفداران نیل یانگ از این اقدام او که در راستای حمایت از محیط زیست بوده، حمایت کردند. نیل یانگ، ۷۴ ساله، آهنگساز، خواننده و نوازنده کانادایی است. او از جمله هنرمندانی بود که خواسته بودند دونالد ترامپ از پخش آهنگهای آنها در گردهماییهای خود و مبارزات انتخاباتی و برای به هیجان آوردن شرکت کنندگان، خودداری کند. نیل یانگ چند جایزه "جونو" و "گرمی" گرفته است.
ادبیات
جایزه برای بهترین رمان سیاسی سال رمان "مرد شیر فروش" اثر "آنا برنز" که در سال ۲۰۱۸ برنده جایزه "من بوکر" شده بود، عنوان بهترین کتاب داستانی سیاسی جایزه "جورج اورول" در سال ۲۰۱۹ را هم از آن خود کرد. جایزه "جورج اورول" مهم ترین جایزه ادبیات سیاسی جهان است که در سال ۱۹۹۳ بنیان گذاشته شد و سالانه به نویسندگانی تعلق می گیرد که با آثارشان به آرمانهای جورج اورول نزدیک ترند؛ یعنی نزدیک کردن ادبیات و سیاست و هنر متعهد به رویدادهای زمین و زمانه خود. "تام سات کلیف"، رییس هیات داوران این جایزه، رمان "مرد شیرفروش" را کتابی "با لحنی اعجاب انگیز" توصیف کرده و به روزنامه "گاردین" گفته است: "مرد شیرفروش" رمانی قابل توجه و موفق در ثبت دقیق دوره ای خاص و کشمکشی خاص است با دقتی درخشان در روایت و با مضمونی جهانی، برای این که نشان دهد تعلقات و گرایشهای سیاسی چگونه می تواند وفاداری ذاتی انسان را زیر و رو کند." تا کنون دستکم یک ترجمه از رمان "مرد شیرفروش" در بازار کتاب ایران منتشر شده است.
دنیای جدید کار در "کمد" جایزه "اینگه بورگ باخمن" اتریش را "بیرن باخر" با اثر خود به نام "کمد" دریافت کرد. موضوع این کتاب که با دیدی پژوهش گرانه در زمینه مطالعه جامعه شناختی نوشته شده، در باره پیدا شدن ناگهانی یک کمد در زندگی راوی داستان است؛ هدیه ای که از سوی مادر راوی برای او فرستاده شده است. بیرن باخر در کتاب خود به موضوع دنیای جدید کار و شرایط نامساعد زندگی می پردازد. به گفته "هیلده گارد کلر"، از اعضای هیات داوران، "این کتاب از هر نظر موفق بوده است". او گفت: "نویسنده این کتاب توانسته است در قالب شخصیتهای این داستان، بررسی موشکافانه ای از روابط اجتماعی را به صورتی جذاب ارایه دهد."
مهمترین جایزه ادبی آلمان برای هنر متعهد آلمان مهمترین جایزه ادبی خود را به کنکاشگر زندگی مدرن اهدا کرد. "جایزه بوشنر"، یکی از مهمترین جوایز ادبی در آلمان، امسال به "لوکاس برفوس" تعلق می گیرد. این درام نویس سوییسی بارها به خاطر نگارش آثاری متعهدانه مورد ستایش قرار گرفته است. همچنین آکادمی ادبیات در اطلاعیه ای گفته است که لوکاس برفوس مبرم ترین مسائل اجتماعی و سیاسی روزگار را با بیانی صادقانه و صمیمانه و به زبانی فشرده و گویا در آثار خود بازتاب داده است. از برفوس رمانهایی مانند "مردان مرده" (۲۰۰۲) و "صد روز" (۲۰۰۸) منتشر شده است. او در رمان اخیر فجایع مرگبار رواندا را دستمایه قرار داده است. او در داستانهای بی شماری با نگاهی انتقادی به چالشهای اجتماعی و سیاسی دوران ما می پردازد.
انتشار یکصدوهفتمین شماره چوک ماهنامه ادبیات داستانی "چوک" به یکصد و هفتمین شماره خود رسید که بیانگر کوشش و تلاش جمعی از دلسوزان ادیب و ادب دوستان زبان فارسی است. این ماهنامه که هر ماه با محتوایی خواندنی پیرامون ادبیات، موسیقی و هنرهای نمایشی ایران و جهان منتشر می شود، این بار هم با مطالب پربار دیگری در دسترس علاقمندانش قرار گرفت. شماری از نقدها و مقالات ادبی این شماره از این قرارند: "واقعیتِ واقعیت"، نگاهی به فیلم "هامون"، نقد فیلم "مرد پرنده ای"، معرفی کتاب "دفتر بزرگ"، نگاهی به "والس خداحافظی"، مقاله "تأثیر موسیقی بر داستان نویسی"، مقاله "احمد محمود، داستان نویس واقع گرای اجتماعی"، بررسی عناصر روایی در مجموعه شعر "زخمی که از زمین به ارث می برید" و ... .
سینما
پولشویی: ما همه با هم هستیم! رادیو زمانه در پرداختی کوتاه به فیلم جدید کمال تبریزی، رد پای پولشویی در سینمای جمهوری اسلامی را تعقیب کرده است. "ما همه با هم هستیم" به کارگردانی کمال تبریزی و با حضور بازیگران سرشناسی مانند لیلا حاتمی، مهران مدیری، محمد رضا گلزار، هانیه توسلی و ویشکا آسایش از ۱۷ خرداد سال جاری در سینماهای ایران به نمایش درآمده است. تهیه کنندگی این فیلم را رضا میرکریمی به عهده دارد، اما گفته می شود که سرمایه گذار اصلی آن سجاد خواجه علیجانی است با سرمایه ای که منشا آن مشخص نیست. دبیر جشنواره فیلم فجر در یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به این انتقادات گفته بود سلامت سرمایه مهم است اما نظارت بر آن فراتر از وظایف ارشاد اسلامی است. اکنون آشکار شده که بخش عمده ای از هزینه های جشنواره فیلم فجر را نیز سجاد خواجه علیجانی تامین کرده است. گفته شده که این فرد تا سال ۸۹ صاحب یک مغازه تجهیزات کامپیوتری و نصب ویندوز ۹۸ در نارمک بود و از راه تعمیرات کامپیوتر گذران می کرد.
بازگشت سوفیا لورن با "زندگی پیش رو" سوفیا لورن به صحنه بازگشته است و قرار است بازیگر فیلمی به کارگردانی پسرش شود. این فیلم که "زندگی پیش رو" نام دارد، سوفیا لورن ۸۴ ساله را در نقش "مادام رزا"، از نجات یافته های هولوکاست، نشان می دهد که با یک مهاجر 12 ساله اهل سنگال دوست می شود. به گزارش "ورایتی"، خانم لورن فیلمبرداری را آغاز کرده است و روزی ۱۰ ساعت کار می کند. او در گفتگو با این مجله گفته است که پسرش میلیمتر به میلیمتر روح و جسم او را می شناسد و تنها زمانی یک صحنه را می بندد که بهترین و عمیق ترین وجهه او بیرون کشیده شده باشد. این فیلم بر اساس کتاب "رمن گاری"، نویسنده و کارگردان برجسته فرانسوی، ساخته شده است و در قالب یک قصه شیرین به مضامین اجتماعی و سیاسی می پردازد. فیلم "زندگی پیش رو" در ماه مارس سال ۲۰۲۰ اکران خواهد شد.
نمایشگاه
رویش ناگزیر جوانه ها در دانشگاه هنر برلین بازدیدکنندگان دانشگاه هنر برلین به مدت سه روز شاهد اثر هنری مشترک دوازده مهاجر ایرانی بودند. هشت زن و چهار مرد جوان در یک چیدمان، گلهای رونده ای ایجاد کرده اند که "نمادی از مبارزه" به شمار می روند. یکی از ویژه برنامه های امسال دانشگاه هنر برلین، چیدمان دوازده ایرانی جوان است که هیچکدام دانشجوی این دانشگاه نیستند. آنها در ساختمان اصلی دانشگاه، در غرفه شماره ۹، اثر هنری مشترکی خلق کرده اند که دیدنی است. زمینه پیدایش و نمایش این اثر را فاطمه عیوضی و قاسم یزدانی ایجاد کرده اند. آنها در اکتبر سال گذشته یک پروژه هنری با عنوان "پروانه های پرنده" راه انداختند که هدف آن برانگیزاندن مهاجران به خلق آثار هنری است. بخش نخست آن در ماه فوریه امسال اجرا شد و چیدمان دانشگاه هنر بخش دوم آن است. عیوضی در دعوتنامه ای که با ایمیل پخش کرده نوشته است: "ما در این اینستالیشن، توی اتاق با نخ و پارچه گلهای رونده ای درست کردیم که سمبل انسانهای مبارز هستند و شروع به روییدن می کنند و هیچ چیزی نمی تواند مانع آنها باشد."
نمایشگاه عکسهای یهودیان ایران در کنیسه اورشلیم پراگ نمایشگاه عکسی از حسن سربخشیان با عنوان "زندگی یهودیان ایرانی" در کنیسه اورشلیم در پراگ برپا است. او عکاسی این پروژه را از سال ۱۳۸۷ در ایران شروع کرد. هدف اولیه این بود که این عکسها در قالب کتابی در ایران چاپ شود تا گوشه ای از زندگی یهودیان در ایران به مردم نشان داده شود. سربخشیان در سال ۱۳۸۷ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انتشار این کتاب درخواست مجوز کرد، پس از یکسال و درحالی که پاسخی برای مجوز کتابش دریافت نکرده بود، به واسطه رییس دفتر وزیر فرهنگ، ماکت کتاب را به دست صفار هرندی وزیر وقت رساند تا شاید تسهیلی در اخذ مجوز صورت گیرد. دو ماه پس از آن در سال ۱۳۸۸، وزارت اطلاعات او را احضار و مورد بازجویی قرار داد و این هنرمند را متهم به جاسوسی فرهنگی برای اسراییل کرد. در این نمایشگاه که می توان آن را به دو بخش تقسیم کرد، در یک سو زندگی یهودیان در ایران به تصویر کشیده شده و در بخش دوم، سربخشیان طی سفری به اسراییل، زندگی یهودیان ایرانی در اسراییل را عکاسی کرده است؛ یهودیانی که پیش و پس از انقلاب به اسراییل مهاجرت کرده و حالا نسل دوم و سوم آنها نیز در این کشور در حال پاگرفتن هستند.
شعر
به تمام اعدامیهای دهه شصت به خصوص عزیزان همیشه سربلند شهر اندیمشک
بلند می شوم به شکل گوشت در سوراخ درخت های پشتِ یونسکو (۱) شکلِ کلیشه بر دیوارِ راه آهن شکلِ جای گلوله بر پله های پل هوایی بلند می شوم و شِکلهایم را جمع می کنم دست و پایم را از بین جمعیت بیرون می آورم و مادرم را از میانِ گُلهای خاوران بو می کنم مشتهایم را به هوا می کوبم و شکل دست؛ کم می شود از من بند کفشهایم را سفت می کنم و پاهایم غیب می شوند سرم را می چرخانم و باد می برد آن را در سر‌شماری امشب چند سایه پاشیده بر دیوار اعتراف خواهند کرد که اینجا نشسته اند اینجا یک زمانِ واقعی گم شده است اینجا یک مکانِ واقعی گم شده است و سایه ها و سایه ها و سایه ها که رها بودند در سال هزار و سیصد و شصت و هفت اندیمشک.
تابستان همان سال / رضا بهادر
(۱) یونسکو نام زندانیست در دزفول
(منابع: بهارنیوز، ، رادیو زمانه، صدای آمریکا، دویچه وله، بی سی، رادیو فردا) منبع: نبردخلق شماره ۴۱۴، سه شنبه اول مرداد ۱۳۹۸ـ ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹
|